Οι νέες τεχνολογίες, με πρωτοπόρο την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) ήρθαν για να μείνουν, έχοντας ενσωματωθεί σε διάφορους τομείς της καθημερινής ζωής, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης. Η ΤΝ είναι κλάδος της επιστήμης των υπολογιστών και της πληροφορικής και ορίζεται ως η υλοποίηση της ικανότητας του ανθρώπου να μαθαίνει, να σκέφτεται και να αντιλαμβάνεται, καθώς και της ικανότητας κατανόησης της φυσικής γλώσσας, μέσω αλγορίθμων σε έναν υπολογιστή.
Η ΤΝ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή πολλών ανθρώπων στη σύγχρονη εποχή, καθώς παρέχει τη δυνατότητα εκτέλεσης αυτοματοποιημένων εργασιών σε ελάχιστο χρόνο και με αποτελεσματικό τρόπο. Επιπλέον, διευκολύνει τη λήψη καλύτερων αποφάσεων και τελικά, οδηγεί στην αυτοματοποίηση διαδικασιών λήψης αποφάσεων χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση.
Πώς εφαρμόζεται η ΤΝ στην Ειδική Εκπαίδευση και την Προσαρμοσμένη Φυσική Αγωγή (ΠΦΑ);
Η ΤΝ, όπως αναφέρθηκε, έχει ενσωματωθεί στον τομέα της εκπαίδευσης εδώ και παρά πολλά χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο, χωρίς να εξαιρείται η Ειδική Εκπαίδευση (Special Education), συμπεριλαμβανομένου του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής (Physical Education). Η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών και της ΤΝ στον τομέα της Ειδικής Εκπαίδευσης παρέχει τη δυνατότητα να αλλάξει προς το καλύτερο τις μαθησιακές εμπειρίες και να επιφέρει επιθυμητά αποτελέσματα στους μαθητές με αναπηρία.
Η Φυσική Αγωγή είναι ένα θεμελιώδες αντικείμενο για την προαγωγή της ανθρώπινης ανάπτυξης, το οποίο εξελίσσεται με το πέρασμα των χρόνων. Η χρήση της τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της ΤΝ, μπορεί να ενισχύσει το εκπαιδευτικό περιεχόμενο και να μεταβάλει τα παραδοσιακά εκπαιδευτικά μοντέλα. Έτσι, μπορεί να προσδώσει ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον στο εν λόγω αντικείμενο. Χωρίς να παραγκωνίζονται οι παραδοσιακές μέθοδοι, η ΤΝ δίνει τη δυνατότητα παροχής εξατομικευμένων λύσεων για την κάλυψη των αναγκών των μαθητών με αναπηρία που συχνά απαιτούν συνεχή παρακολούθηση και προσαρμογή σε πραγματικό χρόνο.
Εξατομικευμένη Μάθηση και Αξιολόγηση
Η ΤΝ δίνει τη δυνατότητα της εξατομίκευσης του εκπαιδευτικού περιεχομένου, μία πολύ βασική έννοια, όταν αναφερόμαστε στην Ειδική Εκπαίδευση και ειδικότερα στην ΠΦΑ. Αντικατοπτρίζει τις ατομικές ανάγκες, τις ικανότητες, τα ενδιαφέροντα και τον ρυθμό μάθησης κάθε μαθητή.
- Προσαρμοσμένα Μαθήματα Φυσικής Αγωγής (Customized PE): Η ΤΝ λαμβάνει υπόψη τη φυσική κατάσταση, τα ψυχολογικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά, και το επιθυμητό επίπεδο φυσικής δραστηριότητας του μαθητή.
- Ανάλυση Δεδομένων και Εξατομικευμένη Ανατροφοδότηση: Παροχή ανατροφοδότησης με αντικειμενικά δεδομένα, ενισχύοντας την πρόληψη τραυματισμών και τη βελτίωση των σωματικών δραστηριοτήτων.
- Ευφυή Συστήματα Διδασκαλίας (Intelligent Tutoring System-ITS): Τα ITS μπορούν να ανιχνεύσουν μαθησιακές δυσκολίες, προσαρμόζοντας το περιεχόμενο διδασκαλίας.
Υποστήριξη και Προσβασιμότητα
Η ΤΝ προάγει τη συμμετοχή και την ένταξη των ατόμων με αναπηρία στη φυσική δραστηριότητα.
- Βελτίωση Κινητικών Δεξιοτήτων: Χρήση τεχνολογικών βοηθημάτων για τη σωματική ανεξαρτησία και τη βελτίωση της κινητικότητας.
- Εικονική και Επαυξημένη Πραγματικότητα (VR/AR): Προσομοιωμένα περιβάλλοντα για την προαγωγή της συμμετοχής σε αθλήματα χωρίς σωματική επαφή για μαθητές με κινητικές και αναπτυξιακές διαταραχές.Βελτίωση παραμέτρων, όπως ισορροπία, ταχύτητα, κ.ά.
- Υποστήριξη Επικοινωνίας: Ενσωμάτωση της Νοηματικής Γλώσσας στις προπονήσεις για άτομα με προβλήματα ακοής. Μεταγραφή της ομιλίας σε πραγματικό χρόνο με το Google’s Live Transcribe. Μαθητές με προβλήματα ακοής θα μπορούν πλέον να συμμετέχουν κανονικά στη συζήτηση και νιώθοντας πλήρη ένταξη στο μάθημα.
To «ὠφελεῖν» της ενσωμάτωσης της ΤΝ
- Αύξηση της παρακολούθησης, της συμμετοχής και του κινήτρου των μαθητών κατά 15%, 25% και 30% αντίστοιχα.
- Προώθηση της υγείας μέσω εξατομικευμένων πλάνων υγείας βάσει της ανάλυσης δεδομένων, με σκοπό τη μείωση της παχυσαρκίας και τη βελτίωση του συντονισμού και της αντοχής.
- Πρόληψη τραυματισμών μέσω φυσιολογικών δεδομένων με ποσοστό ακρίβειας 85%, μειώνοντας τους κινδύνους από υπερβολική προπόνηση.
- Υποστήριξη των εκπαιδευτικών με μείωση του χρόνου δαπάνης σε διοικητικές εργασίες και επένδυση στην ποιότητα της μάθησης και της διδασκαλίας.
Κίνδυνοι και Προκλήσεις
Παρά τις εφαρμογές και τα οφέλη που παρατέθηκαν παραπάνω, η υιοθέτηση της ΤΝ στην ΠΦΑ συναντά ορισμένα εμπόδια και προκλήσεις, όπως:
- Αντικατάσταση της ανθρώπινης σχέσης: Υπερβολική εξάρτηση από την ΤΝ με μείωση ευκαιριών για αυθεντική ανθρώπινη σύνδεση.
- Αυτονομία και Εξάρτηση: Πιθανή διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ αυτονομίας και εξάρτησης από υπερβολική χρήση της ΤΝ.
- Αλγοριθμική προκατάληψη: Πιθανή ένταση προκαταλήψεων απέναντι στην αναπηρία λόγω διαιώνισής τους από τους αλγορίθμους των συστημάτων της ΤΝ.
- Ανησυχία για την ιδιωτικότητα των δεδομένων: Αμφιβολία για την ιδιωτικότητα και ασφάλεια από την συλλογή και επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων.
- Ετοιμότητα Εκπαιδευτικών και Ψηφιακό Χάσμα: Μη πλήρης κατάρτιση στην ΤΝ του 60% των Καθηγητών Φυσικής Αγωγής. Η έλλειψη τεχνολογιών ΤΝ σε περιοχές με χαμηλό εισόδημα οδηγεί σε ψηφιακό χάσμα.
«Primum non nocere»: Η υπεύθυνη ενσωμάτωση της ΤΝ στην ΠΦΑ και η ανάγκη για μελλοντική έρευνα
Η ΤΝ έχει ενσωματωθεί σε διάφορες εκφάνσεις και τομείς της καθημερινότητας, χωρίς να εξαιρείται η εκπαίδευση. Η εισαγωγή της στην εκπαίδευση και ειδικότερα στην ΠΦΑ έχει, κατά κύριο λόγο, σκοπό να βελτιώσει την ποιότητα της διδασκαλίας, εξελίσσοντας τις παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας. Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο ρόλος του δασκάλου δεν παραγκωνίζεται, αλλά μετασχηματίζεται. Δεν αποτελεί πια μόνο τον πομπό της γνώσης, αλλά εκείνον που κατευθύνει τους μαθητές και αλληλεπιδρά μαζί τους, χρησιμοποιώντας την ΤΝ συμπληρωματικά στη διαδικασία της μάθησης.
Τα οφέλη της είναι πολλαπλά, με προεξέχουσα την εξατομικευμένη μάθηση, βασικό χαρακτηριστικό της ΠΦΑ. Οι κίνδυνοι και τα εμπόδια θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη, πάντα σε συνάρτηση και με τα οφέλη που προσφέρει. Προτού, λοιπόν, τη δεχτούμε ή την απορρίψουμε, είναι επιτακτική η ανάγκη να δούμε τα υπέρ και τα κατά, αφήνοντας πίσω προκαταλήψεις και τις διάφορες απόψεις που υπάρχουν.
Ο κάθε εκπαιδευτικός θα κρίνει αν και με ποιον τρόπο θα χρησιμοποιήσει την ΤΝ στα πλαίσια της διδασκαλίας. Στο ερώτημα αν μπορεί η ΠΦΑ να συνυπάρξει με την ΤΝ, η απάντηση είναι ότι μπορούν να συνυπάρξουν υπό προϋποθέσεις. Θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ο πληθυσμός, τα μέσα που διαθέτουμε, καθώς και ο τρόπος που θα χρησιμοποιηθεί. Ο κύριος γνώμονας θα πρέπει να είναι το όφελος των μαθητών.
Μελλοντικά, θα ήταν σκόπιμο να γίνουν περισσότερες μελέτες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, τόσο στην ΦΑ, όσο και στην ΠΦΑ. Οι διαχρονικές μελέτες, όσο αυτό είναι εφικτό να γίνουν, θα εστιάσουν στις μακροπρόθεσμες επιδράσεις της ΤΝ στην ΠΦΑ, παρέχοντας περισσότερα ερευνητικά δεδομένα και κατά συνέπεια, πιο ολοκληρωμένα συμπεράσματα.
Σημείωση: Στο παρόν άρθρο έγινε χρήση ΤΝ και συγκεκριμένα του εργαλείου Notebooklm. Η ΤΝ λειτούργησε ως συμπληρωματικό εργαλείο, δρώντας επικουρικά στη σύνθεση, αλλά η τελική κρίση παρέμεινε ανθρώπινη.
Η Ειρήνη Αχλαδή είναι Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής και μεταπτυχιακή φοιτήτρια του ΤΕΦΑΑ, ΑΠΘ στην κατεύθυνση Προσαρμοσμένη/Ειδική Φυσική Αγωγή.
Βιβλιογραφία:
Gao, Y. (2025). The role of artificial intelligence in enhancing sports education and public health in higher education: Innovations in teaching models, evaluation systems, and personalized training. Frontiers in Public Health, 13, 1554911. https://doi.org/10.3389/fpubh.2025.1554911
Hussein, E., Hussein, M., & Al-Hendawi, M. (2025). Investigation into the applications of Artificial Intelligence (AI) in special education: A literature review. Social Sciences, 14(5), 288. https://doi.org/10.3390/socsci14050288
Lee, H. S., & Lee, J. (2021). Applying Artificial Intelligence in physical education and future perspectives. Sustainability, 13(1), 351. https://doi.org/10.3390/su13010351
Rosa, J. P. P. (2025). The potential role of artificial intelligence to promote the participation and inclusion in physical exercise and sports for people with disabilities: A narrative review. Journal of Bodywork and Movement Therapies, 42, 127–131. https://doi.org/10.1016/j.jbmt.2024.12.024
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
