Λεωνίδας Βουρλιώτης Ο Απόστολος Λακασάς περιγράφει ότι τα ελληνικά ΑΕΙ έχουν μπροστά τους σημαντικές ευκαιρίες για διεθνοποίηση, καθώς η διεθνής φοιτητική κινητικότητα αυξάνεται συνεχώς, με προβλέψεις να φτάσει τα 8,5–9 εκατομμύρια φοιτητές έως το 2030.
Η Αφρική αναδεικνύεται ως η νέα προνομιακή αγορά, ενώ χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία αντιμετωπίζουν μείωση του νεαρού πληθυσμού.
Τα ελληνικά πανεπιστήμια πρέπει να ενισχύσουν την ακαδημαϊκή τους φήμη, να αποκτήσουν πιστοποιημένα προγράμματα σπουδών, να συνδέσουν τα πτυχία με την αγορά εργασίας και να δημιουργήσουν αγγλόφωνα προγράμματα, καθώς αυτή τη στιγμή λειτουργούν μόλις 15.
Παρά τα δυνατά τους σημεία – ακαδημαϊκή φήμη και ισχύς πτυχίου στην αγορά εργασίας – τα ΑΕΙ υπολείπονται σε αριθμό ξένων φοιτητών, φοιτητική μέριμνα και σχέση φοιτητών-καθηγητών.
Μέσω στρατηγικών ενεργειών προβολής και στοχευμένων καμπανιών, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αναβαθμίσει τη θέση της στον διεθνή χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και να αξιοποιήσει το μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης στον τομέα της διεθνοποίησης.
Ακολουθεί το άρθρο του Απόστολου Λακάσα στην "Καθημερινή":
Κοιτάξτε στον χάρτη των χωρών με δημογραφική έκρηξη, ώστε να στοχεύσετε για να «κερδίσετε» μελλοντικούς φοιτητές. Η Αφρική είναι το νέο Ελντοράντο. Ενισχύστε την ακαδημαϊκή φήμη σας μέσω των διεθνών αξιολογήσεων. Αποκτήστε πιστοποιημένα προγράμματα σπουδών. Διασυνδέστε τα προγράμματά σας με τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας, ώστε το πτυχίο που δίνετε να αποτελεί ισχυρό επαγγελματικό διαβατήριο. Αυτοί είναι οι βασικοί στρατηγικοί στόχοι που πρέπει να έχουν τα ελληνικά ΑΕΙ, εάν επιθυμούν να προσελκύσουν ξένους φοιτητές.
Αυξάνεται η ζήτηση
Το τοπίο εμφανίζεται ιδανικό: Τα τελευταία 55 χρόνια καταγράφεται συνεχώς αύξηση των φοιτητών που σπουδάζουν εκτός της χώρας τους. Το 1970 ήταν ένα εκατομμύριο, φέτος έχουν φτάσει τα 7 εκατομμύρια και το 2030 οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 8,5 με 9 εκατομμύρια φοιτητές που θα σπουδάζουν σε ξένη χώρα· φτάνει να μην ανακόψουν το κύμα ανόδου γεγονότα όπως συνέβη με τη γρίπη των πουλερικών, το τρομοκρατικό χτύπημα στους δίδυμους πύργους, την παγκόσμια οικονομική κρίση και την πρόσφατη πανδημία.
Ανοδική τάση – Το 2019 η χώρα μας συγκέντρωσε το ενδιαφέρον του 0,25% του συνόλου των ξένων φοιτητών που είχαν αποφασίσει να μεταναστεύσουν για σπουδές. Φέτος, το ποσοστό αυτό έχει φτάσει στο 0,40%.
Η Ελλάδα, μάλιστα, έχει ανέβει στο κύμα της διεθνούς κινητικότητας. Ενδεικτικά, τα ελληνικά ΑΕΙ το 2019 συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον του 0,25% του συνόλου των ξένων φοιτητών που ενδιαφέρονταν να μεταναστεύσουν για σπουδές. Φέτος, το ποσοστό αυτό έχει φτάσει στο 0,40%. «Αύξηση ικανοποιητική με δεδομένο το μέγεθος της χώρας μας και την αργή έναρξη των προσπαθειών διεθνοποίησης που έκαναν τα ελληνικά πανεπιστήμια», παρατηρεί, μιλώντας στην «Κ», ο κ. Χρήστος Μιχαλακέλης, καθηγητής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και πρόεδρος του Study in Greece (SiG), επίσημου φορέα της χώρας μας για την εξωστρέφεια και τη διεθνοποίηση των ελληνικών ΑΕΙ.
Βέβαια, τα ελληνικά ΑΕΙ πρέπει να ανταγωνιστούν κυρίως πανεπιστήμια χωρών με την ίδια δυναμική με εμάς. Οπως πρόσθεσε στην «Κ» ο Θεόδωρος Παπαϊωάννου, γενικός διευθυντής του SiG, «συνεργαζόμαστε με οργανισμούς για την ανάπτυξη ενός στρατηγικού σχεδίου για τη διεθνοποίηση των ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης, το οποίο βασίζεται σε διεθνείς έρευνες και βέλτιστες πρακτικές. Στόχος είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας, της ελκυστικότητας και της αναγνωρισιμότητας των ελληνικών ΑΕΙ σε παγκόσμια κλίμακα και η στοχευμένη προώθηση και προβολή των πανεπιστημίων μας».
Στο πλαίσιο αυτό, με βάση δύο έρευνες που πραγματοποίησαν η διεθνής εταιρεία Studyportals (δραστηριοποιείται στην προώθηση ΑΕΙ και προγραμμάτων σπουδών) και ο γνωστός όμιλος αξιολόγησης ΑΕΙ QS, τις οποίες παρουσιάζει η «Κ», ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φοιτητών είναι η Κίνα και ακολουθούν η Ινδία, η Νότιος Κορέα, η Σαουδική Αραβία και το Μπανγκλαντές. Οι νέοι τους κατευθύνονται πρωτίστως σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Αυστραλίας, της Ιαπωνίας και του Καναδά. Προκύπτει, λοιπόν, ότι οι μεγαλύτερες πληθυσμιακά χώρες και με μικρή –με βάση τη ζήτηση– τριτοβάθμια εκπαίδευση τροφοδοτούν τα πανεπιστήμια των δυτικών, ανεπτυγμένων κρατών.
Από την Αφρική
Σύμφωνα με τον κ. Παπαϊωάννου, στη λίστα των εξαγωγέων συμπεριλαμβάνονται χώρες όπως το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές, αλλά δυναμικά κινείται το ποσοστό χωρών της Αφρικής, όπως η Νιγηρία. Συγκεκριμένα, η έρευνα της QS δείχνει ότι η Αφρική είναι η μόνη ήπειρος όπου ο πληθυσμός ηλικίας 10-14 ετών αναμένεται να αυξηθεί μέσα στην επόμενη δεκαετία. Μεταξύ των χωρών με αύξηση πληθυσμού είναι η Νιγηρία, το Κονγκό, η Τανζανία, η Αιθιοπία και η Κένυα. Στον αντίποδα, η Κίνα και η Ινδία περιλαμβάνονται στις χώρες της Ασίας, στις οποίες αναμένεται μείωση του πληθυσμού 10-14 ετών την επόμενη δεκαετία. Στην ίδια λίστα είναι η Ινδονησία και το Ιράν.
«Ακόμη κι αν ξενίζει η μελέτη των δεικτών σε βάθος χρόνου, ακόμη κι αν μιλάμε για τόσο μεγάλες χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία, ο νεαρός πληθυσμός των οποίων τροφοδοτεί σήμερα τα ξένα ΑΕΙ και θα συνεχίσει τα αμέσως επόμενα χρόνια, μία στρατηγική διεθνοποίησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση οφείλει να λαμβάνει υπόψη τους δημογραφικούς δείκτες, με δεδομένο ότι οι επενδύσεις πρέπει να είναι πολυεπίπεδες, άρα ακριβές και ποιοτικές», παρατηρεί ο κ. Παπαϊωάννου.
Οι μεγάλες ελλείψεις – Τα ελληνικά ΑΕΙ είναι στην τελευταία θέση, σε σύγκριση με αντίστοιχου βεληνεκούς ιδρύματα, στον αριθμό ξένων φοιτητών, στη σχέση των φοιτητών με τους καθηγητές τους και στη φοιτητική μέριμνα.
Επίσης, οι χώρες οφείλουν να προσδιορίζουν τους στόχους που έχουν ως προς τα επιστημονικά πεδία που πιθανόν να έχουν ζήτηση, τα ισχυρά και τα αδύναμα σημεία των πανεπιστημίων τους. Και αυτό διότι ο ανταγωνισμός είναι πολύ ισχυρός. Ενδεικτικό είναι το πώς άλλαξε το τοπίο στην Ευρώπη μετά το Brexit. Τα βρετανικά ΑΕΙ «έχασαν» τους Ευρωπαίους φοιτητές, με κερδισμένη την Ολλανδία και την Τσεχία, ενώ τώρα ανεβαίνουν η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Ιταλία και η Πολωνία.
Το «κλειδί» της επιτυχίας είναι η αύξηση των προγραμμάτων σπουδών στα αγγλικά. Επίσης, σύμφωνα με τις έρευνες, οι ξένοι φοιτητές αξιολογούν θετικά τη θέση που έχει στις διεθνείς λίστες αξιολόγησης κάθε ΑΕΙ, αλλά και τα προγράμματα σπουδών που τους ενδιαφέρουν, την ισχύ του πτυχίου στην αγορά εργασίας (προκύπτει από τις απαντήσεις των εργοδοτών) και τις υπηρεσίες φοιτητικής μέριμνας, όπως η ύπαρξη φοιτητικής εστίας.
Μόλις 15 αγγλόφωνα
Οπως λέει ο κ. Παπαϊωάννου, ένας από τους λόγους που η Ελλάδα εμφανίζεται χαμηλότερα από την Κύπρο στην έρευνα της QS είναι ότι τα πανεπιστήμια της χώρας μας ξεκίνησαν αργά, συγκριτικά με άλλες χώρες, την προσπάθεια προσέλκυσης ξένων φοιτητών, με τη δημιουργία αγγλόφωνων προγραμμάτων. Η έναρξη έγινε το 2020 και πέντε χρόνια μετά το εναρκτήριο λάκτισμα, συνολικά 15 αγγλόφωνα προπτυχιακά προγράμματα μόνο για ξένους φοιτητές θα λειτουργούν στην Ελλάδα από το νέο ακαδημαϊκό έτος, τον προσεχή Οκτώβριο.
«Χρειάζεται να οργανωθούν στοχευμένες καμπάνιες, επισκέψεις στις χώρες-στόχους, αλλά και συναντήσεις σε πρεσβείες στην Ελλάδα. Παράλληλα, εμείς προσλάβαμε σύμβουλο στρατηγικής επικοινωνίας για να φτιάξει προωθητικό υλικό για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το Ιντερνετ και αναζητούμε διαύλους με πρακτορεία προώθησης εκπαιδευτικών υπηρεσιών», τόνισε στην «Κ» ο κ. Θεόδωρος Θεοδουλίδης, πρύτανης του Παν. Δυτικής Μακεδονίας, το οποίο μόλις προ έτους ξεκίνησε την προσπάθεια διεθνοποίησης με αγγλόφωνα προγράμματα για προσέλκυση ξένων φοιτητών.
Στις λίστες αξιολόγησης της QS εμφανίζονται επτά ελληνικά ΑΕΙ έως τη θέση 1.200: ΕΜΠ, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΑΠΘ, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Πάτρας, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιωαννίνων. Σε μία σύγκριση με χώρες που θεωρούνται ανταγωνιστικές της Ελλάδας στη διεθνή τριτοβάθμια εκπαίδευση –Κύπρος, Τσεχία, Ιταλία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ισπανία και Τουρκία– τα δυνατά σημεία των ελληνικών ΑΕΙ είναι η ακαδημαϊκή φήμη και η ισχύς του πτυχίου τους στην ελληνική αγορά εργασίας.
Αντίθετα, τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι χαμηλά στον αριθμό των ξένων φοιτητών. Βρίσκονται στην τελευταία θέση, με πρώτες την Πορτογαλία, Κύπρο και Τσεχία. Επίσης, τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι τελευταία στη σχέση των φοιτητών με τους καθηγητές τους και στη φοιτητική μέριμνα (εστίες). Σε αυτό το κριτήριο την πρώτη τριάδα απαρτίζουν η Πολωνία, η Τσεχία και η Ισπανία.
Οι ενδιαφερόμενοι
Εως τώρα πρώτοι στον κατάλογο με τους φοιτητές που έδειξαν ενδιαφέρον για σπουδές στην Ελλάδα είναι υποψήφιοι από το Μπανγκλαντές και ακολουθούν στην πεντάδα η Ινδία, το Πακιστάν, οι ΗΠΑ και η Νιγηρία. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι τα ελληνικά ΑΕΙ δεν «φιλτράρουν» τους φοιτητές τους.
«Τα ψηφιακά εργαλεία της Studyportals, τα οποία χρησιμοποιούμε και εμείς ως Study in Greece στο πλαίσιο της συνεργασίας μας με τον διεθνή οργανισμό, τόσο για την εκπόνηση ερευνών σχετικά με τη διεθνή φοιτητική κινητικότητα και την ανάπτυξη στρατηγικής σε εθνικό επίπεδο όσο και για την υλοποίηση δράσεων προβολής-προώθησης των ελληνικών πανεπιστημίων και των διεθνών προγραμμάτων τους σε διάφορες χώρες-στόχους, μας δίνουν μια γενική εικόνα για τις αγορές και μας επιτρέπουν να εξαιρούμε από τις δράσεις προβολής-προώθησης κάποιες χώρες, όπως το Μπανγκλαντές και το Πακιστάν, στις οποίες διαπιστώνονται προβλήματα σε μέρος των απαιτούμενων διαδικασιών, π.χ. χορήγηση βίζας στους υποψηφίους και να επενδύουμε περισσότερο σε χώρες στις οποίες υπάρχει προοπτική για προσέλκυση φοιτητών και όπου οι διαδικασίες είναι ευκολότερες, όπως κατ’ εξοχήν οι ευρωπαϊκές χώρες», επισημαίνει ο κ. Παπαϊωάννου. «Η Ελλάδα», τονίζει, «πάει καλά στη διεθνοποίηση και περιλαμβάνεται στην ομάδα των αναπτυσσόμενων χωρών με μεγάλα περιθώρια βελτίωσης».
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 1/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
