Λεωνίδας Βουρλιώτης «Εγώ κύριε θέλω να ακολουθήσω θεωρητική κατεύθυνση, που θα μου χρησιμέψουν τα μαθηματικά;»
«Εγώ κυρία θέλω να ακολουθήσω θετική κατεύθυνση, που θα μου χρησιμέψει η λογοτεχνία;»
Και, μερικές φορές, το πιο ωμό: «Εγώ πιστεύω ότι το σχολείο είναι εντελώς άχρηστο και δεν μαθαίνουμε τίποτα».
Κάθε εκπαιδευτικός έχει βρεθεί αντιμέτωπος με αυτές τις φράσεις. Κι όσο κι αν φαίνονται απλές, κρύβουν μέσα τους τη βαθύτερη αγωνία του μαθητή: «πού είναι το νόημα σε όλα όσα μαθαίνω;»
Οι μαθητές δεν εκφράζουν απλώς αδιαφορία. Αναζητούν νόημα. Θέλουν να ξέρουν γιατί αξίζει να κοπιάσουν για κάτι που δεν βλέπουν να «κουμπώνει» με την καθημερινότητά τους.
Δημήτρης Τσιριγώτης: Τα λάθη της «υπεράσπισης»
Όπως εύστοχα έχει επισημάνει ο εκπαιδευτικός Δημήτρης Τσιριγώτης σε αναλυτικό άρθρο του, πολλές φορές οι εκπαιδευτικοί, στην προσπάθειά τους να αποδείξουν τη χρησιμότητα ενός μαθήματος, πέφτουν σε δύο παγίδες:
- Αραδιάζουν κατάλογο εφαρμογών: εκπτώσεις, εφορία, τεχνολογία. Μα αυτά τα ξέρουν ήδη οι μαθητές και συχνά δεν τους πείθουν.
- Μιλούν πολύ. Και τα πολλά λόγια, λέει ο Δημήτρης Τσιριγώτης, είναι φτώχεια.
Και τότε ο μαθητής επιστρέφει με την εύστοχη αντερώτηση: «Αφού δεν θέλω να γίνω μηχανικός ή μαθηματικός, γιατί να μάθω το Πυθαγόρειο;»
Το ένα και μοναδικό επιχείρημα
Η εμπειρία δείχνει ότι δεν χρειάζονται πολλά. Χρειάζεται ένα και μόνο επιχείρημα που να αιφνιδιάσει, να συγκινήσει και —πρώτα απ’ όλα— να πείθει τον ίδιο τον εκπαιδευτικό.
Παράδειγμα από την τάξη:
Μαθητής: «Κύριε, τα μαθηματικά είναι άχρηστα».
Καθηγητής: «Αν με ρωτάς πού θα σου χρησιμέψει μια εξίσωση στη ζωή σου, σου απαντώ ειλικρινά: πουθενά. Ξέρεις πόσες φορές χρησιμοποίησα το Πυθαγόρειο θεώρημα στην καθημερινότητά μου; Καμία».
Σιωπή στην τάξη. Ο μαθητής ξαφνιάζεται. Και τότε έρχεται το κομβικό:
Καθηγητής: «Κι όμως, όλα αυτά που έμαθα μέσω των μαθηματικών μού έχουν σώσει τη ζωή. Γιατί με έμαθαν να λύνω προβλήματα. Κι η ζωή, Γιώργο, είναι γεμάτη προβλήματα. Από τα μαθηματικά έμαθα να βάζω τα δεδομένα στη σειρά, να μη χαώνομαι και να βρίσκω δρόμο για τη λύση. Αυτό είναι το πραγματικό τους κέρδος».
Το επιχείρημα δεν είναι «πρακτικό», είναι υπαρξιακό. Δεν μιλά για το τι θα κάνεις με το θεώρημα, αλλά για το πώς θα σε μάθει να σκέφτεσαι.
Κάθε μάθημα, κι ένα διαφορετικό κλειδί
- Φυσική: Δεν είναι μόνο τα κινητά ή το ίντερνετ. Είναι ότι σε διδάσκει να αμφισβητείς, να μην υποκύπτεις σε δογματισμούς και προπαγάνδες. Η φυσική είναι σχολείο ελευθερίας.
- Λογοτεχνία: Όπως έγραψε ο Προυστ, «είμαστε αναγνώστες του εαυτού μας». Στη λογοτεχνία βλέπουμε καθρέφτες της ψυχής μας, αναγνωρίζουμε τις προεκτάσεις του εαυτού μας στους ήρωες. Κι όταν μάθεις τον εαυτό σου, μπορείς να τον αλλάξεις.
- Ιστορία: Δεν είναι χρονολογίες και μάχες, αλλά η επίγνωση ότι τίποτα δεν συμβαίνει στο κενό. Η Ιστορία σου δείχνει πώς να καταλαβαίνεις τις κοινωνίες και να μην επαναλαμβάνεις λάθη.
Το σχολείο ως τόπος συνάντησης
Αν όμως οι μαθητές ρωτούν «πού θα χρειαστεί αυτό το μάθημα;», συχνά πίσω από την ερώτηση υπάρχει κάτι μεγαλύτερο: «πού θα μου χρειαστεί το σχολείο;».
Κι εδώ, το πιο δυνατό επιχείρημα είναι να θυμίσουμε τι είναι το σχολείο: ένας τόπος συνάντησης. Εκεί οι νέοι συναντούν τους προγόνους τους μέσα από τις γνώσεις, τις ανακαλύψεις και τα επιτεύγματα που παραδίδονται από γενιά σε γενιά. Είναι η στιγμή που η ιστορία της ανθρωπότητας ακουμπάει την προσωπική πορεία του κάθε παιδιού.
Επίλογος
Στο τέλος, όταν οι μαθητές ρωτούν «πού θα μου χρειαστεί αυτό;», δεν ψάχνουν μια λίστα επαγγελμάτων. Ψάχνουν το νόημα.
Κι η απάντηση που αξίζει να ακούσουν είναι ότι το σχολείο δεν φτιάχνει μόνο γιατρούς, μηχανικούς ή φιλολόγους· φτιάχνει ανθρώπους που μπορούν να λύνουν προβλήματα, να σκέφτονται κριτικά, να ανακαλύπτουν τον εαυτό τους και να στέκονται όρθιοι απέναντι στον κόσμο.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 12/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
