Alfavita Newsroom Η περίπτωση του φοιτητή Γιώργου Τριανταφύλλου, ο οποίος δημοσιοποίησε την εμπειρία του από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ανέδειξε με συγκλονιστικό τρόπο τα σοβαρά εμπόδια που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι φοιτητές με αναπηρία στην ανώτατη εκπαίδευση.
Η ΕΣΑμεΑ εξέφρασε την πλήρη στήριξή της και κάλεσε τις αρμόδιες αρχές να προχωρήσουν άμεσα σε εφαρμογή των προβλέψεων του ν. 4957/2022, οι οποίες διασφαλίζουν την ισότιμη πρόσβαση και συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Η επιστολή του φοιτητή κατέδειξε την έλλειψη προσαρμοσμένης διδασκαλίας, τις δυσκολίες στην παρακολούθηση λόγω αισθητηριακής υπερευαισθησίας, καθώς και την ανάγκη επανειλημμένης γνωστοποίησης της αναπηρίας του.
Πρόκειται για φαινόμενα που πλήττουν την αξιοπρέπεια και το δικαίωμα στη μάθηση.
Η ΕΣΑμεΑ ζητά να αρθούν άμεσα τα εμπόδια που αντιμετωπίζει ο φοιτητής, υπενθυμίζοντας ότι δεν μπορεί το ίδιο το Πανεπιστήμιο να μετατρέπεται σε παράγοντα αποκλεισμού.
Αναλυτικά το Δελτίο Τύπου της ΕΣΑμεΑ:
Η ΕΣΑμεΑ εκφράζει την πλήρη υποστήριξή της προς τον φοιτητή του Τμήματος Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Γιώργο Τριανταφύλλου, ο οποίος με θάρρος και ειλικρίνεια δημοσιοποίησε τον Γολγοθά που περνά κατά τη διάρκεια των σπουδών του, όντας μέλος δύο ευάλωτων κοινωνικά ομάδων: των ατόμων με αναπηρία, καθώς έχει διαγνωστεί με σύνδρομο Asperger (αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας), και των φοιτητών από χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα.
Το ζήτημα που αναφέρει ο κ. Τριανταφύλλου αφορά σε ένα θεμελιώδες δικαίωμα: την ισότιμη πρόσβαση και την ανεμπόδιστη φοίτηση των ατόμων με αναπηρία ή/και με χρόνιες και σπάνιες παθήσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πρόκειται για δικαίωμα που κατοχυρώνεται τόσο στο Σύνταγμα της χώρας όσο και στο άρθρο 24 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, την οποία η Ελλάδα κύρωσε με τον ν. 4074/2012, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση εφαρμογής της σε εθνικό επίπεδο.
Δεν αποδεχόμαστε το έτος 2025, ένας φοιτητής με αναπηρία να σκέφτεται να εγκαταλείψει τις σπουδές του λόγω ελλιπούς υποστήριξης! Η ΕΣΑμεΑ απέστειλε έγγραφο στον Πρύτανη του ΑΠΘ και στο υπ. Παιδείας (επισυνάπτεται).
Η μαρτυρία του κυρίου Τριανταφύλλου φωτίζει τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές με αναπηρία:
- απουσία προσαρμοσμένης διδασκαλίας και εναλλακτικού τρόπου εξέτασης βάσει των εξατομικευμένων αναγκών,
- υποχρεωτική παρακολούθηση μαθημάτων σε συνθήκες που δεν είναι φιλικές προς τα άτομα με αισθητηριακή υπερευαισθησία,
- ανάγκη για επαναλαμβανόμενη γνωστοποίηση, σε κάθε εξάμηνο και προς κάθε διδάσκοντα, της φύσης της αναπηρίας του και των εύλογων προσαρμογών που χρειάζεται προκειμένου να συμμετέχει απρόσκοπτα στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Πρόκειται για ουσιώδεις ελλείψεις που πλήττουν την αξιοπρέπειά του, δεδομένου ότι δεν του παρέχουν το αναγκαίο πλαίσιο για να συμμετέχει ισότιμα στη μαθησιακή διαδικασία.
Τα εύλογα και συνάμα δίκαια αιτήματα που διατυπώνονται στην επιστολή του -όπως η σύσταση τμήματος υποστήριξης για φοιτητές με αναπηρία, η ευελιξία στην παρακολούθηση των μαθημάτων, η θεσμοθέτηση εναλλακτικών διαδικασιών εξέτασης, η δημιουργία μηχανισμών εξατομικευμένης υποστήριξης- στο μεγαλύτερο μέρος τους σχετίζονται με τις προβλέψεις του ν.4957/2022 «Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα: Ενίσχυση της ποιότητας, της λειτουργικότητας και της σύνδεσης των Α.Ε.Ι. με την κοινωνία και λοιπές διατάξεις», και ως εκ τούτου δεν θα έπρεπε να υφίστανται εάν ο νόμος εφαρμόζονταν στην πράξη.
Ως τριτοβάθμια οργάνωση του αναπηρικού κινήματος έχουμε δώσει σκληρές μάχες για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης και της ανεμπόδιστης φοίτησης των ατόμων με αναπηρία στα Α.Ε.Ι. της χώρας, και συνακόλουθα για τη συμπερίληψη στον ν.4957/2022 συγκεκριμένων προστατευτικών διατάξεων.
Προκαλεί απογοήτευση και ανησυχία η διαπίστωση ότι οι ρυθμίσεις αυτές παραμένουν κενό γράμμα. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι πολλοί φοιτητές με αναπηρία, όπως προκύπτει από τα αιτήματα του κ. Τριανταφύλλου, δεν είναι καν ενήμεροι για τα δικαιώματά τους. Οι καλές προθέσεις μεμονωμένων διδασκόντων, όσο αξιέπαινες κι αν είναι, δεν μπορούν να αποτελούν δικαιολογία ούτε υποκατάστατο της υποχρέωσης των Α.Ε.Ι. να εφαρμόζουν πλήρως τον νόμο.
Η ΕΣΑμεΑ έχει αιτηθεί τη σύσταση Κεντρικής Επιτροπής Συντονισμού και Παρακολούθησης της εφαρμογής των διατάξεων του ν.4957/2022. Δυστυχώς όμως, μέχρι σήμερα, η πρότασή μας δεν έχει γίνει αποδεκτή από το υπουργείο.
Η ΕΣΑμεΑ αιτείται την άμεση άρση όλων των εμποδίων που αντιμετωπίζει ο κ. Τριανταφύλλου κατά τη διάρκεια των σπουδών του, καθώς και την παροχή σε αυτόν της αναγκαίας υποστήριξης, όπως η ισχύουσα νομοθεσία ορίζει, προκειμένου να συνεχίσει απρόσκοπτα την εκπαιδευτική του πορεία, την οποία, είναι τραγική ειρωνεία, να ανακόπτει το ίδιο το Πανεπιστήμιο.
Ακολουθεί η επιστολή της ΕΣΑμεΑ προς τον Πρύτανη του ΑΠΘ:
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) -η οποία αποτελεί την τριτοβάθμια κοινωνική και συνδικαλιστική οργάνωση εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες και σπάνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στη χώρα, και διά νόμου αναγνωρισμένο κοινωνικό εταίρο της Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας και χρόνιας πάθησης- με την παρούσα επιστολή της εκφράζει την πλήρη υποστήριξή της προς τον φοιτητή του Τμήματος Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Γιώργο Τριανταφύλλου, ο οποίος με θάρρος και ειλικρίνεια κατέθεσε εγγράφως σε εσάς, με ανοιχτή επιστολή, και κοινοποίησε σε εμάς, τον Γολγοθά που περνά κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο προαναφερθέν Τμήμα, όντας μέλος δύο ευάλωτων κοινωνικά ομάδων: των ατόμων με αναπηρία, καθώς έχει διαγνωστεί με σύνδρομο Asperger (αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας), και των φοιτητών από χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα.
Η επιστολή του κυρίου Τριανταφύλλου αφορά ένα θεμελιώδες δικαίωμα: την ισότιμη πρόσβαση και την ανεμπόδιστη φοίτηση των ατόμων με αναπηρία ή/και με χρόνιες και σπάνιες παθήσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πρόκειται για δικαίωμα που κατοχυρώνεται τόσο στο Σύνταγμα της χώρας (άρθρο 21 παρ. 6 και άρθρο 16 παρ. 4), όσο και στο άρθρο 24 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, την οποία η Ελλάδα κύρωσε με τον ν. 4074/2012, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση εφαρμογής της σε εθνικό επίπεδο. Με βάση τις ανωτέρω συνταγματικές επιταγές και διεθνείς δεσμεύσεις, καθώς και το συναφές θεσμικό πλαίσιο που ακολουθεί, δεν μπορούμε να αποδεχτούμε ότι, το έτος 2025, ένας φοιτητής με αναπηρία σκέφτεται να εγκαταλείψει τις σπουδές του λόγω ελλιπούς υποστήριξης.
Η μαρτυρία του κυρίου Τριανταφύλλου φωτίζει με ενάργεια τα εμπόδια που στην πράξη αντιμετωπίζουν οι φοιτητές με αναπηρία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ενδεικτικά αναφέρονται: η απουσία προσαρμοσμένης διδασκαλίας και εναλλακτικού τρόπου εξέτασης βάσει των εξατομικευμένων αναγκών, η υποχρεωτική παρακολούθηση μαθημάτων σε συνθήκες που δεν είναι φιλικές προς τα άτομα με αισθητηριακή υπερευαισθησία, καθώς και η ανάγκη για επαναλαμβανόμενη γνωστοποίηση, σε κάθε εξάμηνο και προς κάθε διδάσκοντα, της φύσης της αναπηρίας του και των εύλογων προσαρμογών που χρειάζεται προκειμένου να συμμετέχει απρόσκοπτα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Πρόκειται για ουσιώδεις ελλείψεις που πλήττουν την αξιοπρέπειά του, δεδομένου ότι δεν του παρέχουν το αναγκαίο πλαίσιο για να συμμετέχει ισότιμα στη μαθησιακή διαδικασία.
Τα εύλογα και συνάμα δίκαια αιτήματα που διατυπώνονται στην επιστολή του -όπως η σύσταση τμήματος υποστήριξης για φοιτητές με αναπηρία, η ευελιξία στην παρακολούθηση των μαθημάτων, η θεσμοθέτηση εναλλακτικών διαδικασιών εξέτασης, η δημιουργία μηχανισμών εξατομικευμένης υποστήριξης- στο μεγαλύτερο μέρος τους σχετίζονται με τις προβλέψεις του ν.4957/2022 «Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα: Ενίσχυση της ποιότητας, της λειτουργικότητας και της σύνδεσης των Α.Ε.Ι. με την κοινωνία και λοιπές διατάξεις», και ως εκ τούτου δεν θα έπρεπε να υφίστανται εάν ο νόμος εφαρμόζονταν στην πράξη.
Πιο συγκεκριμένα, στο άρθρο 109 του εν λόγω νόμου προβλέπεται η σύσταση σε κάθε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Α.Ε.Ι.) «Μονάδας Ισότιμης Πρόσβασης Ατόμων με Αναπηρία και ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» με αποστολή την εξασφάλιση της πλήρους συμμετοχής των μελών με αναπηρία της πανεπιστημιακής κοινότητας στο σύνολο των εκπαιδευτικών, ερευνητικών και διοικητικών δραστηριοτήτων που διεξάγονται από το Α.Ε.Ι. Μερικές από τις αρμοδιότητες της Μονάδας είναι: «[…] δ) η υποστήριξη της πρόσβασης στην εκπαιδευτική διαδικασία, ιδίως με κατάλληλα προσβάσιμα συγγράμματα, εκπαιδευτικό υλικό και διερμηνεία, ε) η υποστήριξη εναλλακτικών μεθόδων εξέτασης των φοιτητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ανάλογα με τις ανάγκες και τις εκπαιδευτικές δυνατότητές τους […], η) η διασφάλιση της ηλεκτρονικής επικοινωνίας για την επίλυση διοικητικών θεμάτων ατόμων με αναπηρία και ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, θ) η διασφάλιση και η διευκόλυνση της φυσικής πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία, ιδίως με την παροχή υπηρεσίας μεταφοράς και συνοδείας, ι) η ψυχοσυναισθηματική υποστήριξη και καθοδήγηση των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, σε συνεργασία με το Κέντρο Ψυχολογικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης, ια) η συνεργασία με τους Συμβούλους Εκπαίδευσης για την υποστήριξη των φοιτητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες […]» (παρ. 2). Επίσης στο άρθρο 65 προβλέπεται ότι με τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του Α.Ε.Ι. ρυθμίζονται «γ. οι εναλλακτικές μέθοδοι για την αξιολόγηση φοιτητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» (παρ. 4). Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την εφαρμογή της εν λόγω πρόβλεψης πρέπει να ληφθούν υπόψη οι εξατομικευμένες ανάγκες κάθε φοιτητή με αναπηρία.
Πέραν όμως των προαναφερθέντων, υπάρχουν και άλλα άρθρα που περιλαμβάνουν σημαντικές διατάξεις για τους φοιτητές με αναπηρία. Μεταξύ αυτών είναι το Άρθρο 76 «Ανώτατη διάρκεια φοίτησης και μερική φοίτηση», το Άρθρο 177 «Πειθαρχικά παραπτώματα», το Άρθρο 220 «Επιτροπή Ισότιμης Πρόσβασης Ατόμων με Αναπηρία και ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες», το Άρθρο 226 «Σχέδιο για την ισότιμη πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» κ.λπ.
Ως τριτοβάθμια οργάνωση του αναπηρικού κινήματος έχουμε δώσει σκληρές και επίπονες μάχες για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης και της ανεμπόδιστης φοίτησης των ατόμων με αναπηρία στα Α.Ε.Ι. της χώρας, και συνακόλουθα για τη συμπερίληψη στον ν.4957/2022 συγκεκριμένων προστατευτικών διατάξεων. Είναι, επομένως, βαθύτατα απογοητευτικό, και ταυτόχρονα εξαιρετικά ανησυχητικό, να διαπιστώνουμε ότι οι ρυθμίσεις αυτές παραμένουν κενό γράμμα. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι πολλοί φοιτητές με αναπηρία, όπως προκύπτει από τα αιτήματα του κ. Τριανταφύλλου, δεν είναι καν ενήμεροι για τα δικαιώματά τους. Οι καλές προθέσεις μεμονωμένων διδασκόντων, όσο αξιέπαινες κι αν είναι, δεν μπορούν να αποτελούν δικαιολογία ούτε υποκατάστατο της υποχρέωσης των Α.Ε.Ι. να εφαρμόζουν πλήρως τον νόμο.
Βασιζόμενοι στην εμπειρία μας, που έχει δείξει ότι η ψήφιση νόμων χωρίς τους απαραίτητους μηχανισμούς παρακολούθησης της εφαρμογής οδηγεί είτε στην πλημμελή είτε στη μη εφαρμογή τους, με την υπ’ αριθ. πρωτ. 219/19.02.2025 επιστολή μας προς τον τότε Υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων & Αθλητισμού, κ. Κ. Πιερρακάκη, η οποία κοινοποιήθηκε και στον τότε Γενικό Γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης και νυν Υφυπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων & Αθλητισμού, κ. Ν. Παπαϊωάννου, είχαμε αιτηθεί τη σύσταση Κεντρικής Επιτροπής Συντονισμού και Παρακολούθησης της εφαρμογής των διατάξεων του ν.4957/2022 που αφορούν στα άτομα με αναπηρία ή/και χρόνιες και σπάνιες παθήσεις, με αρμοδιότητα τη συστηματική παρακολούθηση της εφαρμογής τους, την αποτίμηση των αποτελεσμάτων τους, την εξεύρεση λύσεων σε τυχόν προβλήματα που παρουσιάζονται και την υποβολή προτάσεων για τη τροποποίηση/συμπλήρωσή τους. Προτείναμε η Επιτροπή να απαρτίζεται από εκπροσώπους όλων των εμπλεκόμενων φορέων (Υπουργείο Παιδείας, Πρυτανικές Αρχές Α.Ε.Ι., ΕΘΑΑΕ κ.λπ.) και της Ε.Σ.Α.μεΑ. Δυστυχώς όμως, μέχρι σήμερα, η πρότασή μας δεν έχει γίνει αποδεκτή από το Υπουργείο. Επιπρόσθετα, μεταξύ άλλων, είχαμε προτείνει:
α) τη Στελέχωση των «Μονάδων Ισότιμης Πρόσβασης Ατόμων με Αναπηρία και Ατόμων με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες» με μόνιμο προσωπικό προκειμένου η λειτουργία τους, και ως εκ τούτου η παροχή των υπηρεσιών τους στους φοιτητές/τριες με αναπηρία ή/και χρόνιες και σπάνιες παθήσεις, να μην εξαρτάται από τις χρηματοδοτήσεις του ΕΣΠΑ, και β) την επιμόρφωση, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο της Ε.Σ.Α.μεΑ. («ΙΝ-ΕΣΑμεΑ»), του υφιστάμενου εκπαιδευτικού, διοικητικού και λοιπού προσωπικού των Α.Ε.Ι. στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, στον καθολικό σχεδιασμό, στην εξυπηρέτηση/αλληλεπίδραση με φοιτητές/τριες με αναπηρία.
Αξιότιμε Κύριε Πρύτανη,
Η επιστολή του κυρίου Τριανταφύλλου αποτελεί γροθιά στο στομάχι· φέρνει στο φως, με αφοπλιστική ειλικρίνεια, την ωμή πραγματικότητα. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς οφείλουν να διασφαλίσουν πως κανένας φοιτητής με αναπηρία δεν θα βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στη γνώση και την αξιοπρέπεια.
Αιτούμαστε την άμεση άρση όλων των εμποδίων που αντιμετωπίζει ο κ. Τριανταφύλλου κατά τη διάρκεια των σπουδών του, καθώς και την παροχή σε αυτόν της αναγκαίας υποστήριξης, όπως η ισχύουσα νομοθεσία ορίζει, προκειμένου να συνεχίσει απρόσκοπτα την εκπαιδευτική του πορεία, την οποία, είναι τραγική ειρωνεία, να ανακόπτει το ίδιο το Πανεπιστήμιο.
Παρακαλούμε όπως μας ενημερώσετε για τις ενέργειές σας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Είσαι άνεργος ή εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα: Με μία κίνηση παίρνεις Voucher 750€
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 20/6
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
