Η νέα σχολική και ακαδημαϊκή χρονιά ξεκινά σε λίγες ημέρες. Ανοίγει ένας νέος κύκλος διαχείρισης της γνώσης, αλλά και της καθημερινότητας στο σχολικό περιβάλλον, με ό,τι αυτό εμπεριέχει, από πλευράς χρηστικότητας, ελλείψεων και δυνητικών κινδύνων, για μαθητές και εκπαιδευτικούς. Ένα «ασφαλές» σχολείο, αποκτά την ποιότητα της διαχείρισής του, με τη δημιουργία στρατηγικών για τη διαχείριση των κινδύνων. Η φύση ενός ασφαλούς σχολείου βασίζεται στην κουλτούρα, τη διαχείριση και την ψυχολογική καθοδήγηση, όλων των εμπλεκομένων. Από την άποψη αυτή, τα σχολεία θα πρέπει να εντείνουν την επικέντρωση στον στρατηγικό σχεδιασμό για τη διαμόρφωση της ποιότητας.
Τα σχολεία συχνά συγχέουν την εκτίμηση κινδύνου και τη διαχείριση, αλλά είναι δύο ξεχωριστά πράγματα και τα δύο απαραίτητα για την ασφάλεια και την προστασία του σχολείου. Τα σχολεία θα πρέπει να ξεκινήσουν αξιολογώντας σωστά την επικινδυνότητα που ενέχουν οι κίνδυνοι στο περιβάλλον τους και στη συνέχεια, να προχωρήσουν στη διαχείριση αυτών των κινδύνων, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα βλάβης.
Η διαχείριση κινδύνου καλύπτει τις πιθανές παγίδες πριν από την αντιμετώπιση απειλών. Η διαμόρφωση στρατηγικών και πολιτικών είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση κινδύνων. Ως πρώτο βήμα, η παρατήρηση των κινδύνων και ο προσδιορισμός των αδυναμιών και των πλεονεκτημάτων, αποτελούν προτεραιότητα για την επίτευξη ποιότητας. Η σχολική κουλτούρα είναι ο καθρέφτης ενός σχολείου και η διαχείριση κινδύνων είναι μια διαδικασία για τη διευκόλυνση των σχολικών επιδόσεων, αλλά και της υγείας των μαθητών.
Ο αυξανόμενος σχολικός πληθυσμός που σε πολλά σχολεία αντιμετωπίζει πρόβλημα ταξιθέτησης, με υπερφορτωμένες τάξεις και κακή εργονομική διάταξη και σχεδιασμό, αποφέρουν διάφορους παράγοντες κινδύνου για τους μαθητές. Παράγοντες όπως οι ψυχολογικές ανησυχίες των παιδιών, ένα κακό περιβάλλον, τεχνολογικές ελλείψεις και η τάση για βία, είναι κομμάτια της σχολικής καθημερινότητας.
Η βία είναι μια έννοια που αντιμετωπίζουν τα άτομα σε κάθε φάση της ζωής τους και προσαρμόζονται σε αυτή. Οι μαθητές, οι οποίοι προσαρμόζουν τη βία, τείνουν να την κάνουν έναν τρόπο απόλαυσης σε μεταγενέστερες φάσεις της ζωής τους. Οι μελετητές της βίας στο σχολικό περιβάλλον, μας λένε πως οι ευρέως διαδεδομένες εκφάνσεις της βίας στα σχολεία, έχουν γίνει ένας τρόπος αυτοπροστασίας σωματικά και συναισθηματικά και η βία μεταξύ συνομηλίκων μαθητών, είναι μια επαναλαμβανόμενη έκθεση των ίδιων αρνητικών συμπεριφορών ενός ή περισσότερων μαθητών. Η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών υποθέτει πως η βία είναι μια αντανάκλαση από τις οικογένειες και πως τα παιδιά που δέχονται βία από τις οικογένειές τους τείνουν να το βλέπουν ως ένα πρώτο βήμα για την επίλυση των προβλημάτων τους και μπορούν να ελεγχθούν μόνο με βία.
Εκτός από τη σωματική βία, ένας άλλος κίνδυνος για τους μαθητές που διδάσκονται από την τεχνολογία είναι η «βία στον κυβερνοχώρο». Η χρήση της τεχνολογίας χωρίς την απαιτούμενη εκπαίδευση και εξοπλισμό θα προκαλέσει περισσότερο κακό παρά όφελος. Είναι προφανές ότι, εκτός από τα οφέλη της, η Πληροφορική, σε αυτό το σημείο, φέρνει μαζί της διάφορες ανησυχίες. Για παράδειγμα, τα άτομα συναντούν άλλους σε φανταστικά περιβάλλοντα χωρίς να γνωρίζουν καλά ο ένας τον άλλον και έτσι βρίσκονται εκτεθειμένοι σε διάφορες απειλές. Το ενδιαφέρον τους για το σχολείο και τα μαθήματά τους μειώνεται λόγω της συχνής χρήσης της τεχνολογίας. Στρέφουν την προσοχή τους σε άλλα ζητήματα και προσαρμόζουν διαφορετικούς τρόπους επικοινωνίας, οι οποίοι αποδυναμώνουν την πραγματική κοινωνικοποίησή τους. Ακόμα πιο επικίνδυνο, το γεγονός ότι μοιράζονται προσωπικές πληροφορίες και απόρρητο.
Ένας μεγάλος αριθμός μαθητών, έχουν αντιμετωπίσει «βία στον κυβερνοχώρο» και ένας αριθμός από αυτούς, εφαρμόζουν τη βία στον κυβερνοχώρο. Τα άτομα που τείνουν σε μια τέτοια συμπεριφορά, ξεκινώντας από νεαρή ηλικία, αρχίζουν να το απολαμβάνουν αυτό και να απολαμβάνουν αντίστοιχα, να συμπεριφέρονται με αυτόν τον τρόπο. Έτσι, η κοινωνικοποίησή τους γίνεται δύσκολη και μειώνεται, γεγονός που δημιουργεί περισσότερο διαδικτυακό εκφοβισμό με περισσότερες εκφάνσεις της βίας στον κυβερνοχώρο, που μεταφέρεται και στο σχολείο, ως συμπεριφορά.
Εκτός από τις ανησυχίες που αναδύονται από τους ανθρώπους, υπάρχουν και οι φυσικοί κίνδυνοι στο σχολικό περιβάλλον. Οι γεωγραφικές συνθήκες της τοποθεσίας των σχολείων, οι φυσικές πηγές, τα τεχνικά στοιχεία ασφάλειας του σχολείου (ηλεκτρολογικές και μηχανολογικές υποδομές) και οι απειλές τριγύρω, πρέπει να είναι γνωστές και να γίνουν ανάλογα σχέδια. Επειδή η προέλευση και το μέγεθος των φυσικών και ανθρωποκεντρικών κινδύνων και απειλών δεν μπορούν να προβλεφθούν εκ των προτέρων, πρέπει να ληφθούν προστατευτικά και προληπτικά μέτρα για την ελαχιστοποίηση τυχόν βλαβών και σε περίπτωση εμπλοκής του σχολείου σε οποιοδήποτε περιστατικό, θα πρέπει να γίνει παρέμβαση με τον ταχύτερο και ορθότερο τρόπο.
Ο κύριος στόχος των σχεδίων που θα πρέπει να γίνονται για την καταπολέμηση των φυσικών καταστροφών, αφορά την πρόβλεψη της πιθανής καταστροφής και των κινδύνων πριν συμβούν και την αντιμετώπιση τυχόν ζημιών ή την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών τους. Επιπλέον, έχοντας επίγνωση του τι πρέπει να γίνει, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα οι ανάγκες διάσωσης και πρώτων βοηθειών, κατά τη διάρκεια της καταστροφής. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να ληφθούν γρήγορες αποφάσεις για την καταπολέμηση της καταστροφής αμέσως και επί τόπου και στο συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα, ώστε να αρχίσει σύντομα και η επιστροφή στην κανονική λειτουργία του σχολείου.
Η σχολική διοίκηση αλλά και το υπουργείο Παιδείας και οι μονάδες του θα πρέπει να καταρτίσουν ένα κοινό στρατηγικό σχέδιο και να το εφαρμόσουν. Ενώ το κάνουν αυτό, θα πρέπει να ζητήσουν υποστήριξη από άλλες μονάδες (Πολιτική προστασία, Αστυνομία, Δήμοι) για ένα λεπτομερές σχέδιο παρεμβάσεων.
Κάθε είδους κίνδυνος που ενδέχεται να βιωθεί στα σχολεία πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και να αξιολογείται. Η ανάλυση κινδύνου δεν πρέπει να γίνεται μόνο στη συμπεριφορά και τις ψυχολογίες των μαθητών αλλά και σε περιβαλλοντικά και φυσικά ζητήματα, καθώς και σε κάθε τομέα που μπορεί να έχει επίδραση στους μαθητές. Οι κίνδυνοι θα πρέπει να προσδιοριστούν, θα πρέπει να προσαρμοστεί μια διαδικασία και θα πρέπει να γίνουν σχέδια δράσης για την ελαχιστοποίηση των επιπέδων κινδύνου στα σχολεία.
Οι δημόσιοι οργανισμοί, ο τύπος, η τηλεόραση, το ραδιόφωνο, το κράτος και οι γονείς θα πρέπει να συμμετέχουν στη διαδικασία εγκαίρως και στο πλαίσιο ενός σχεδίου για την καταπολέμηση των προβλημάτων μέσω μιας αποτελεσματικής στρατηγικής. Η συμβολή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και άλλων τεχνολογιών επικοινωνίας, οι οποίες καθιστούν εύκολη την πρόσβαση στα άτομα με τον ταχύτερο τρόπο, δεν μπορεί να αγνοηθεί. Η χρήση των τεχνολογιών της πληροφορίας σε σχέση με την ανάλυση κινδύνου και τα σχέδια που πρέπει να εφαρμοστούν θα συμβάλει στη διαδικασία.
Τι θα πρέπει να γίνει; Κατ’ αρχήν θα πρέπει να υπάρξει από πλευράς Πολιτείας, εκπαιδευτικού συστήματος και τοπικών αρχών, συγκεκριμένη στοχοθεσία. Βάση αυτής, θα έχουμε μία φιλόδοξη, προσανατολισμένη στα αποτελέσματα δήλωση που θα περιγράφει τι σκοπεύει να επιτύχει το σχολείο, εντός του καθορισμένου χρονικού πλαισίου και θα περιγράφει τι θα συνεπάγεται η επιτυχής εφαρμογή των πρακτικών.
Ο κίνδυνος, είναι η επίδραση (θετική ή αρνητική), της αβεβαιότητας στους στόχους που θα θέσουμε. Έτσι, η διαχείριση των κινδύνων στο σχολείο, θα πρέπει να αφορά τον εντοπισμό τους, την ανάλυση, την αξιολόγηση και την ιεράρχησή τους, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι.
Ταυτόχρονα, η διαχείριση των κινδύνων στη σχολική μονάδα, θα πρέπει να περιλαμβάνει τη συντονισμένη κατανομή πόρων και να στηρίζεται:
-στον προσδιορισμό και αξιολόγηση των κινδύνων και των ελέγχων,
-στην τεκμηρίωση των κινδύνων σε ένα μητρώο (λίστα) κινδύνων,
-στην εφαρμογή δράσεων και παρεμβάσεων για τη διαχείριση των εντοπισμένων κινδύνων,
-στην παρακολούθηση των κινδύνων, συμπεριλαμβανομένης της τακτικής επανεξέτασης των μητρώων κινδύνων,
-στην υποβολή εκθέσεων σχετικά με τους κινδύνους.
Η διαχείριση του κινδύνου είναι ευθύνη όλων και ο εντοπισμός και η διαχείριση του κινδύνου μεγιστοποιεί την ικανότητα των σχολείων να λαμβάνουν ορθές αποφάσεις για:
-Την επίτευξη των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων για το σχολείο και την κοινότητα,
-να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες της κοινότητας και της κυβέρνησης, για υπεύθυνη χρήση των δημόσιων οικονομικών και πόρων,
-τη διασφάλιση της ευημερίας των μαθητών/φοιτητών και του προσωπικού.
Όσο οι κίνδυνοι, φυσικοί, ανθρώπινοι ή τεχνολογικά προσανατολισμένοι, διατηρούνται σε ελάχιστα επίπεδα, η σχολική κοινότητα θα έχει υγιή μέλη, που γνωρίζουν τι κάνουν για τον εαυτό τους και για την κοινότητα. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με επίγνωση, μπορούν να κάνουν τα δικά τους σχέδια σταδιοδρομίας, τα οποία θα αποτελέσουν πλεονέκτημα για την οικογενειακή τους δομή στο μέλλον. Τέτοια άτομα, αναμφίβολα, θα διδάξουν με τη σειρά τους τα παιδιά τους να μένουν μακριά από κινδύνους. Πάνω απ’ όλα, σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα με ελαχιστοποιημένους κινδύνους, ο κύριος στόχος πρέπει να είναι η ανάδειξη ειδικευμένων και συνειδητοποιημένων ατόμων, που θα προσθέσουν νέες αξίες στην κοινότητα για θα επιτύχουν τους στόχους της. Σε ένα ελαχιστοποιημένο επίπεδο κινδύνου, οι μαθητές θα αισθάνονται ασφαλέστεροι στα βήματά τους για το μέλλον τους. Τέλος, τα υγιή σχέδια, οι στρατηγικές και η διαχείριση είναι απαραίτητα για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων και ο μόνος τρόπος για την εξάλειψη των κινδύνων είναι να δράσουμε μαζί ως κοινότητα.
*Καθηγητής στο Εργαστήριο Εμβιομηχανικής και Εργονομίας ΣΕΦΑΑΔ-ΤΕΦΑΑ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Dept of Molecular Medicine and Surgery, Karolinska Institute, Sweden
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Μάθε τι σημαίνει το όνομά σου στα αρχαία ελληνικά
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 26 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 26/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
