Νίκος Μάστορας Εξι σημεία που πρέπει να προσέξουν τα ελληνικά Πανεπιστήμια προκειμένου να επιτύχουν καλύτερες θέσεις στο "χρηματιστήριο" των διεθνών κατατάξεων, επεσήμανε η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΕΕ) στην Ετήσια Έκθεση για την Ποιότητα της Ανώτατης Εκπαίδευσης 2020 που δημοσιοποίησε πριν από λίγες μέρες.
Οι προτάσεις αυτές στοχεύουν στην αναβάθμιση της θέσης των ελληνικών ιδρυμάτων στις διεθνείς κατατάξεις με απλό τρόπο, δεδομένου ότι ορισμένα τεχνικά κυρίως σημεία (όπως η σωστή καταγραφή της ονομασίας ενός ιδρύματος στις επιστημονικές δημοσιεύσεις!) διαπιστώθηκε ότι εμποδίζουν την καλύτερη ανάδειξή τους. Να σημειωθεί ότι οι πίνακες διεθνούς κατάταξης των πανεπιστημίων παρέχουν έναν τρόπο ενημέρωσης της πανεπιστημιακής κοινότητας και όλων των ενδιαφερόμενων μερών της για την αναγνώριση που λαμβάνουν τα πανεπιστήμια στο διεθνές περιβάλλον. Λίγα ελληνικά ιδρύματα, όπως το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήμιο Κρήτης βρίσκονται συχνά σε υψηλές θέσεις των διεθνών κατατάξεων -και στις πρώτες ανάμεσα στα ελληνικά- ωστόσο σημειώνονται αρκετές διακυμάνσεις ως προς τη σειρά κατάταξης ανάλογα με τον οίκο αξιολόγησης.
Αντίθετα, τα κολέγια που λειτουργούν στη χώρα, παρότι πλέον τα πτυχία τους έχουν επαγγελματικά δικαιώματα με αυτά των πτυχίων ΑΕΙ, δεν τα πάνε καλά στις διεθνείς μετρήσεις.
Οι μεθοδολογίες
Οι μεθοδολογίες των οίκων αξιολόγησης έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, αλλά παράλληλα εμφανίζουν και σημαντικές διαφορές, καθώς ορισμένοι οίκοι μπορεί να εστιάζουν στην αριστεία, να δίνουν μεγαλύτερη ή μικρότερη έμφαση στο ερευνητικό έργο και την απήχησή του, ενώ άλλοι δίνουν έμφαση σε κριτήρια και σε δείκτες μέτρησης όπως η έρευνα φήμης ή η διεθνής διάσταση. Ο ακόλουθος πίνακας παρουσιάζει τη μεθοδολογία και τα κριτήρια αξιολόγησης ανά διεθνή οίκο κατάταξης
Όσο ψηλότερα τόσο αυξάνει η φήμη, αλλά και κριτική
Η εξασφάλιση υψηλής θέσης στις λίστες παγκόσμιας κατάταξης λειτουργεί θετικά στην ενίσχυση της δημόσιας εικόνας και της φήμης ενός πανεπιστημίου. Επηρεάζει την προσέλκυση υψηλού επιπέδου ποιότητας ακαδημαϊκού προσωπικού και φοιτητών (ιδίως από το εξωτερικό) καθώς και τη σύναψη διεθνών συνεργασιών. Επίσης, αποτελεί ένα στοιχείο που αποδεικνύει την υψηλή ποιότητα του διδακτικού και ερευνητικού επιπέδου ενός ακαδημαϊκού ιδρύματος. Οι μεθοδολογίες που δημοσιοποιούνται καθώς και η δυνατότητα ελέγχου της εγκυρότητας των περισσότερων δεικτών παρέχουν ένα πλαίσιο διασφάλισης. Παρόλα αυτά, οι μέθοδοι αξιολόγησης έχουν δεχθεί κριτική καθώς μπορεί να ευνοούν αφενός τα αγγλόφωνα πανεπιστήμια και αφετέρου κάποιες επιστήμες, στις οποίες ο αριθμός διεθνών δημοσιεύσεων είναι αυξημένος. Παράλληλα, τα κριτήρια ορισμένων οίκων αξιολόγησης, όπως η έρευνα φήμης, μπορεί να ευνοούν τα πιο δημοφιλή πανεπιστήμια και να μην είναι απολύτως αντικειμενικά. Σε γενικές γραμμές, όμως, η αξιολόγηση των διεθνών οίκων βασίζεται κατά κύριο λόγο σε μετρήσιμα, συγκρίσιμα και αντικειμενικά δεδομένα, τα οποία είναι σε μεγάλο βαθμό ελέγξιμα μέσω του διαδικτύου.
Οι προτάσεις της ΕΘΑΕΕ για υψηλότερες θέσεις στις κατατάξεις
1. Προώθηση της δημιουργίας διαδικτυακών προφίλ ερευνητών του ιδρύματος
Η ανάπτυξη διαδικτυακών προφίλ του ακαδημαϊκού προσωπικού ενός ιδρύματος, όπου θα καταγράφεται το σύνολο της ερευνητικής δραστηριότητάς τους, διευκολύνει την εύρεση και ταυτοποίηση όλου του ερευνητικού τους έργου. Προφίλ στη βάση Scopus, Web of Science, Google Scholar και ιδιαίτερα προφίλ που αντλούν στοιχεία από όλες τις βάσεις δεδομένων, όπως το ORCID,το οποίο λύνει το πρόβλημα των πολλαπλών διαφορετικών (αναγνωριστικών) ταυτοτήτων (ID), βελτιώνουν τη διαχείριση και οργάνωση της ερευνητικής δραστηριότητας, καθώς και τη διαλειτουργικότητα με άλλα συστήματα πληροφόρησης, εντός και εκτός των ιδρυμάτων. Παράλληλα, διευκολύνει την άμεση αναζήτηση και άντληση στοιχείων της ερευνητικής δραστηριότητας από οποιονδήποτε εξωτερικό φορέα όπως οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης.
2. Ορθή καταγραφή της ονομασίας του κάθε ιδρύματος και τμήματος στις επιστημονικές δημοσιεύσεις
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα κατά την καταγραφή των επιστημονικών δημοσιεύσεων αποτελεί η διαφοροποίηση της ονομασίας του κάθε ιδρύματος ή και τμήματος σε ορισμένες δημοσιεύσεις. Πολλές φορές οι ονομασίες (affiliations) που χρησιμοποιούνται μπορεί να εμφανίζουν παραλλαγές με αποτέλεσμα να υποκαταγράφεται ο συνολικός αριθμός των δημοσιεύσεων. Το πανεπιστήμιο οφείλει να επικοινωνήσει προς όλο το ακαδημαϊκό και ερευνητικό προσωπικό του, την ορθή ονομασία που θα πρέπει να χρησιμοποιείται για το ίδρυμα και για το κάθε τμήμα, ώστε να μην υπάρχει ουδεμία απώλεια κατά την καταγραφή του συνολικού αριθμού τους. Για παλαιότερες δημοσιεύσεις που ήδη έχουν δημοσιευτεί με διαφορετική σύνδεση θα πρέπει το ίδρυμα να έρθει σε επικοινωνία με τους διεθνείς οίκους και τις βάσεις δεδομένων, ώστε να τις συμπεριλαμβάνουν και αυτές στις καταγραφές τους.
3. Αύξηση εξωστρέφειας και συνεργασίας με ξένα πανεπιστημιακά ιδρύματα
Η διεθνής διάσταση και εξωστρέφεια ενός πανεπιστημίου μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο σε ένα μεγάλο εύρος δεικτών που καταγράφονται από τους διεθνείς οίκους όπως ο αριθμός αλλοδαπών φοιτητών, ο αριθμός αλλοδαπών μελών ΔΕΠ και η συγγραφή δημοσιεύσεων από κοινού με επιστήμονες της αλλοδαπής. Τα παραπάνω στοιχεία επηρεάζουν θετικά τη θέση σε κατατάξεις όπως των QS, THE και Scimago. Παράλληλα, μπορεί να επιδράσει θετικά στη “φήμη” του πανεπιστημίου προς ξένους ερευνητές και να βελτιωθεί η θέση του ιδρύματος στις αντίστοιχες έρευνες φήμης των οίκων QS και ΤΗΕ. Συνεργασίες μέσω του προγράμματος Erasmus, συμμετοχές σε διεθνή συνέδρια, παροχή ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών και ανάπτυξη δικτύου επαφών με ξένα ιδρύματα και ερευνητές μπορεί να συμβάλλουν θετικά προς αυτή την κατεύθυνση.
4. Αποστολή των επιστημονικών εργασιών προς δημοσίευση με έμφαση στα επιστημονικά περιοδικά υψηλής κατάταξης
Για να καταμετρηθεί μια δημοσίευση θα πρέπει κατ’ ελάχιστον να καταγράφεται στη βάση δεδομένων Scopus (THE, QS, SCImago) ή Web of Science (ΑRWU, URAP). Σε ορισμένους οίκους αξιολόγησης καταγράφονται μόνο δημοσιεύσεις που περιλαμβάνονται στα περιοδικά υψηλής κατάταξης (καλύτερο 75%, 25%, κ.ά.). Κατά την επιλογή της αποστολής μιας επιστημονικής εργασίας σε ένα περιοδικό, θα πρέπει να ελέγχεται η παρουσία του περιοδικού στις βάσεις Scopus ή/και Web of Science (ιδανικά να βρίσκεται και στις δύο) και στη συνέχεια να ελέγχεται, μέσω και της βάσης SCImago, η κατάταξη του περιοδικού, ώστε να επιλέγεται για την αρχική αποστολή ένα περιοδικό υψηλότερης κλίμακας στην κατάταξη.
5. Καταγραφή βραβείων, ευρεσιτεχνιών και λοιπών διακρίσεων ακαδημαϊκού προσωπικού και αποφοίτων
Η καταγραφή και τεκμηρίωση όλων των διακρίσεων (βραβείων, ευρεσιτεχνιών, κ.ά.), που έχουν λάβει οι απόφοιτοι και το ακαδημαϊκό προσωπικό του ιδρύματος μπορεί να βοηθήσει στην άνοδο του πανεπιστημίου σε πίνακες κατάταξης σε οίκους όπως οι ARWU και SCImago.
6. Ενίσχυση του περιεχομένου και της επίδρασης της ξενόγλωσσης ιστοσελίδας του πανεπιστήμιου
Η ιστοσελίδα του πανεπιστημίου που είναι στην αγγλική γλώσσα θα πρέπει να εμπλουτίζεται συνεχώς με περιεχόμενο και να παρουσιάζει όλες τις εκδηλώσεις, δράσεις, ανακοινώσεις, διακρίσεις καθώς και στοιχεία που αφορούν την ευρύτερη ερευνητική και ακαδημαϊκή δραστηριότητα του ιδρύματος. Επίσης, θα πρέπει να ενισχυθεί η επίδρασή της, με την αύξηση των backlinks. Οι ενέργειες αυτές μπορεί να ενδυναμώσουν τη θέση του πανεπιστημίου κυρίως στον οίκο αξιολόγησης Webometrics, αλλά και στον οίκο αξιολόγησης SCImago.
Η θέση των ελληνικών AEI στις διεθνείς κατατάξεις
Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται η θέση των ελληνικών πανεπιστημίων στις κύριες διεθνείς κατατάξεις των οίκων ARWU95, THE96, QS97, SCImago98, URAP99 και Webometrics100 με βάση τα πιο πρόσφατα δημοσιοποιημένα στοιχεία. Παρατηρείται ότι ελληνικά πανεπιστήμια όπως το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήμιο Κρήτης βρίσκονται στις πρώτες θέσεις, ωστόσο σημειώνονται αρκετές διακυμάνσεις ως προς τη σειρά κατάταξης ανάλογα με τον οίκο αξιολόγησης. Μελετώντας την κατάταξη των ελληνικών πανεπιστημίων στους συγκεκριμένους οίκους αξιολόγησης, διαπιστώνεται ότι στο σύνολό τους τα ελληνικά πανεπιστήμια βρίσκονται στις υψηλότερες θέσεις, κυρίως στον οίκο SCImago και Webometrics, ενώ σε πιο χαμηλές θέσεις βρίσκονται στους οίκους ARWU, ΤΗΕ και QS. Πιθανώς η έρευνα φήμης των οίκων THE και QS, καθώς και η μεγάλη εστίαση σε αριθμό κατόχων Nobel του οίκου ARWU να αποτελούν τους λόγους για τις χαμηλότερες θέσεις. Αντιθέτως, όταν υπάρχει ένα μεγαλύτερο εύρος κριτηρίων που βασίζονται κυρίως σε δημοσιεύσεις, ετεροαναφορές και backlinks (επίδραση ιστοσελίδας), τα ελληνικά πανεπιστήμια μπορεί να σημειώνουν αναλογικά υψηλότερη θέση
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 11/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
