Δύσκολοι καιροί για τη νέα γενιά, που βρίσκεται από τη μία απέναντι στην πανδημία και τα αμφιλεγόμενα μέτρα για τον έλεγχό της και από την άλλη μέσα σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θέλει τους μαθητές και τις μαθήτριες να διαβάζουν, να "αριστεύουν", να σιωπούν και να υπακούουν. Μέσα σε αυτό το σκηνικό είδαμε και πάλι τις καταλήψεις να πρωταγωνιστούν στην επικαιρότητα.
Η αλήθεια είναι ότι οι καταλήψεις των δημόσιων σχολικών κτιρίων έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα μόδα. Οι αποφάσεις για αυτές παίρνονται συχνά επιπόλαια, σε επίδειξη ενός μαθητικού "ηρωισμού", χωρίς να αποτελούν αποκορύφωση της διεκδίκησης αιτημάτων. Συνιστούν πολλές φορές ξεσπάσματα ομάδων εφήβων που επιχειρούν έμμεσα να δηλώσουν τη δυσανεξία τους με το εκπαιδευτικό σύστημα και άμεσα να δείξουν στους συνομηλίκους τους την ισχύ τους και να νοιώσουν ότι, έστω και για λίγο, κυριαρχούν μέσα στο σχολικό χώρο. Δεν ήταν λίγες οι φορές που επιχειρήθηκαν καταλήψεις από ομάδες μαθητών, οι οποίοι εκ των υστέρων προσπάθησαν να διατυπώσουν τα «αιτήματά» τους...
Στη σημερινή συγκυρία όμως συμβαίνει κάτι πολύ διαφορετικό και περίπλοκο, που χρειάζεται προσεκτική μελέτη. Οι φετινές καταλήψεις, που ξεκίνησαν σχεδόν με το άνοιγμα των σχολείων για τη νέα χρονιά, ακόμη και στις περιπτώσεις που δεν είχαν επαρκή προετοιμασία και τεκμηρίωση, φαίνεται ότι αναδεικνύουν εντονότερα τη δυσαρέσκεια των μαθητών και μαθητριών σχετικά με την αντιμετώπισή τους από τις αρχές και το αίτημα οι ενήλικοι να τους ακούν και να τους υπολογίζουν, όταν παίρνουν αποφάσεις που τους αφορούν. Δεν ήταν μόνο οι πολυπληθείς τάξεις και ο ανεπαρκής καθαρισμός των αιθουσών στα σχολεία που ξεσήκωσε τους εφήβους μαθητές. Ήταν ακόμη η κατάργηση των ερευνητικών εργασιών και των καλλιτεχνικών μαθημάτων στα λύκεια. Ήταν η συζήτηση για την επαναφορά της διαγωγής στα απολυτήρια και των βαρύτερων ποινών στην εκπαιδευτική νομοθεσία. Ήταν ο κοινωνικός αποκλεισμός που βιώνουν πολλοί ευάλωτοι συμμαθητές τους. Ήταν γενικότερα, η έμπρακτη αδιαφορία της πολιτείας για ένα σχολείο που να δίνει στα παιδιά θέση, φωνή, δυνατότητες έκφρασης, πεδία δημιουργικότητας, αναζήτησης και συνδιαμόρφωσης της γνώσης. Γενικότερα, όπως φαίνεται και από τα κείμενα που κυκλοφόρησαν από πολλές μαθητικές συλλογικότητες, τα παιδιά ζητούν σεβασμό, ζητούν διάλογο, ζητούν εμπιστοσύνη και δεν φαίνεται να αρκούνται στο "πανηγύρι" λίγων ημερών κατάληψης στις οποίες μετατρέπονται πλασματικά σε "αφεντικά" των σχολικών χώρων. Θύμωσαν -και με το δίκιο τους- με την τιμωρητική αντίδραση - απάντηση του υπουργείου και αναζητούν τρόπους να κρατήσουν ζωντανό τον αγώνα τους και να συναντηθούν με αντίστοιχες κινητοποιήσεις εκπαιδευτικών και γονέων. Και βέβαια, χωρίς να ξέρουμε πόσο μπορεί να κρατήσει αυτό το ξέσπασμά τους, διατράνωσαν ότι «κάτω από τη μάσκα έχουμε φωνή»! Μήπως και, εμείς οι μεγάλοι, σκεφτούμε λίγο βαθύτερα ότι πρέπει να ακούμε τη φωνή τους και να επανεξετάσουμε τον τρόπο οργάνωσης και τις προτεραιότητες της εκπαίδευσης.
Χρειάζεται να αναλογιστούμε γιατί αφήνουμε εδώ και χρόνια το σχολείο να λειτουργεί εξετασιοκεντρικά και, ιδίως το λύκειο, στο οποίο λείπει από τα περισσότερα μαθήματα η φλόγα, το ενδιαφέρον, η πρωτοβουλία. Γιατί οι περισσότερες ενεργητικές, δημιουργικές και διαδραστικές παιδαγωγικές εμπειρίες συμβαίνουν μόνο όταν παίρνουν μόνοι τους πρωτοβουλίες εμπνευσμένοι εκπαιδευτικοί, και μάλιστα ως επί το πλείστον εκτός ωραρίου και χωρίς αμοιβή.
Η σχολική δημοκρατία, με τις συνελεύσεις και τη συμμετοχή των μαθητικών κοινοτήτων στη λήψη αποφάσεων, έχει αφεθεί στη μοίρα της και δεν αποτελεί προτεραιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος, πόσο μάλλον αυτό τον καιρό, της πανδημίας, που αποδυναμώνεται ακόμη περισσότερο με το πρόσχημα της ανάγκης τήρησης των αποστάσεων. Ελάχιστα είναι τα σχολεία στα οποία τα παιδιά ενδυναμώνονται συστηματικά και με την υποστήριξη των εκπαιδευτικών να συμμετέχουν στα κοινά.
Ανεξάρτητα με το πώς θα κλείσει αυτός ο κύκλος των καταλήψεων, χρειάζεται να καταλάβουμε ότι δεν μπορούμε να θεωρητικολογούμε προς τα παιδιά περί δημοκρατίας και κανόνων αλληλοσεβασμού, όταν δεν τους προσφέρουμε παρόμοια βιώματα, δεν τα εμπνέουμε και δεν τα εμπιστευόμαστε να αυτενεργήσουν συλλογικά και να συμμετάσχουν στη σχολική ζωή συνεργατικά και υπεύθυνα.
Η σημερινή αλλά και η επόμενη μέρα θα ήθελα να είναι καιρός που ακούμε με μεγαλύτερη προσοχή, ενδιαφέρον και συγκρότηση τις φωνές των παιδιών, μέσα και έξω από τα σχολεία, και τα υποστηρίζουμε για να γίνουν καλύτεροι ενεργοί πολίτες στους δύσκολους καιρούς του παρόντος και του μέλλοντος.
Γιώργος Μόσχος, νομικός, πρώην Συνήγορος του Παιδιού
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
