Alfavita Newsroom Ενας από του πιο μεγάλους μύθους της μεταπολίτευσης είναι ο ισχυρισμός του ΠΑΣΟΚ και των κυβερνήσεών του ότι κατάργησαν το φακέλωμα και απάλλαξαν πολίτες και οργανώσεις από την παρακολούθηση των αστυνομικών οργάνων και τον χαφιεδισμό. Η αλήθεια, βεβαίως, είναι εντελώς διαφορετική και για να την κατανοήσουμε σε όλη την έκτασή της οφείλουμε να κάνουμε μια μικρή αναδρομή στο ιστορικό του φακελώματος.
Οι ατομικοί φάκελοι πολιτικών φρονημάτων, σε κεντρικό κρατικό επίπεδο, δημιουργήθηκαν στα χρόνια της μεταξικής δικτατορίας, το 1937, με υλικό που συγκεντρώθηκε από τα κατά τόπους αστυνομικά τμήματα και τις υπηρεσίες δίωξης του κομμουνισμού.
Το υλικό αυτό εμπλουτιζόταν επί δεκαετίες, ενώ νέοι φάκελοι δημιουργούνταν για τα πρόσωπα, από τις νεότερες γενιές, που ανέπτυσσαν κομμουνιστική δράση. Σιγά σιγά, φάκελοι φρονημάτων δημιουργούνταν και για μη κομμουνιστές, ανάλογα με τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα. Η χούντα των συνταγματαρχών, για παράδειγμα, φακέλωσε τους πάντες.
Δίπλα στους ατομικούς φακέλους πολιτών λειτουργούσε και η φακελοποίηση πολιτικών και κοινωνικών οργανώσεων, πράγμα καθόλου παράξενο καθώς τα πρόσωπα δρούσαν μέσα από οργανώσεις και οι τελευταίες –ιδιαίτερα όταν επρόκειτο για οργανώσεις κομμουνιστικές, αριστερές, εργατικές κι ευρύτερα λαϊκές– ήταν το κύριο αντικείμενο και ο φόβος των αρχών ασφαλείας και του κοινωνικοπολιτικού συστήματος.
Οι φάκελοι οργανώσεων και προσώπων λειτουργούσαν ως συγκοινωνούντα δοχεία. Η Ασφάλεια σε όλη τη διάρκεια της φακελοποίησης συνέλεγε πληροφορίες για κόμματα και οργανώσεις και παρακολουθούσε συγκεκριμένα, κάθε φορά, πρόσωπα.
Στον φάκελο του καθενός, όπως και στους φακέλους των οργανώσεων, δεν έβαζε όποια πληροφορία συγκέντρωνε αλλά μόνον αυτές που αξιολογούσε ως σημαντικές. Ενα έγγραφο μπορούσε να υπάρχει στον φάκελο μιας οργάνωσης αλλά και στους ατομικού φακέλους των προσώπων που αναφέρονταν μέσα σ’ αυτό.
Η πρακτική του φακελώματος ξεκινούσε από τη λογική της ύπαρξης «εσωτερικού εχθρού». Τέτοιος εχθρός ήταν αυτός που το κοινωνικοπολιτικό σύστημα τον όριζε –άλλοτε φανερά κι άλλοτε σιωπηρά– ως απειλή της ύπαρξής του. Ο Ν. 4229 του 1929, το περιβόητο δηλαδή ιδιώνυμο, όρισε «εσωτερικό εχθρό» εκείνους που επιδίωκαν την εφαρμογή ιδεών που σκοπό είχαν τη βίαιη ανατροπή του κρατούντος κοινωνικού συστήματος ή την απόσπαση μέρους ή του όλου της επικράτειας της χώρας. Στη συνέχεια, ο Α.Ν. 509/1947 διεύρυνε τον «εσωτερικό εχθρό».
Δίπλα στους προηγούμενους προστέθηκαν και όσοι επιδίωκαν τη βίαιη ανατροπή του πολιτεύματος. Εντούτοις το πολίτευμα δεν προστατεύθηκε και απόδειξη γι’ αυτό αποτελεί το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967.
Ο Α.Ν. 509/1947 διατηρήθηκε σε ισχύ –και κατά καιρούς συμπληρώθηκε νομικά– μέχρι και τη μεταπολίτευση του 1974. Αξιοποιήθηκε δε από τους δικτάτορες για να καταργηθεί το πολίτευμα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και να τεθεί εκτός νόμου το σύνολο των πολιτικών κομμάτων της χώρας, ενώ φτιάχτηκε για να θέσει εκτός νόμου μόνο το ΚΚΕ και τις ΕΑΜικές οργανώσεις. Τον Α.Ν. 509/1947 κατάργησε το Ν.Δ. 59 της 23/9/1974. Τα κόμματα και το ΚΚΕ νομιμοποιήθηκαν και δόθηκε η δυνατότητα δημιουργίας νέων.
Νομικό πλαίσιο που να ορίζει τον «εσωτερικό εχθρό» δεν υπήρχε πλέον. Παρ’ όλα αυτά η παρακολούθηση των κομμάτων της Αριστεράς συνεχίστηκε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που γινόταν πριν. Οι ατομικοί φάκελοι φρονημάτων που σώθηκαν από το κάψιμο του 1989 αποτελούν αδιάψευστη απόδειξη. Συνεχίστηκε, επίσης, η παρακολούθηση και το φακέλωμα των πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων, κυρίως της Αριστεράς, αλλά και της άκρας Δεξιάς λόγω του φόβου ανατρεπτικής δράσης των φιλοδικτατορικών στοιχείων, ενώ σταμάτησε η παρακολούθηση των κεντροδεξιών παραγόντων και των οργανώσεών τους που είχε επιβάλει η χούντα.
Οι πρώτες μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις υπό τον Κ. Καραμανλή εκκαθάρισαν μερικώς τα Σώματα Ασφαλείας από κάποιες κραυγαλέες περιπτώσεις χουντικών αστυνομικών στελεχών, αλλά διατήρησαν αλώβητο τον βασικό μηχανισμό παρακολούθησης οργανώσεων και προσώπων καθώς και τα δίκτυα πληροφοριοδοτών μέσα σε αυτές (χαφιέδες). Ολα συνέχισαν να δουλεύουν σαν να μην είχε αλλάξει τίποτα.
Τι έκανε, όμως, το ΠΑΣΟΚ όταν ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας τον Οκτώβριο του 1981; Αλλαξε κι εκείνο κάποια ηγετικά στελέχη της αστυνομίας και των αρχών ασφαλείας αλλά άφησε ανέγγιχτο τον αστυνομικό μηχανισμό παρακολούθησης οργανώσεων και κομμάτων όπως και τον μηχανισμό πληροφοριοδοτών (χαφιέδες) που είχαν φυτέψει οι Αρχές μέσα στις κομματικές και άλλες οργανώσεις. Ετσι, η παρακολούθηση της δράσης των κομμάτων και οργανώσεων της Αριστεράς και η ενημέρωση των φακέλων τους συνεχίστηκαν σαν να μην είχε επέλθει καμία πολιτική αλλαγή στη χώρα.
Τροποποιήθηκε, όμως, το σύστημα που αφορούσε τους ατομικούς φακέλους φρονημάτων. Οσοι από τους φακέλους αυτούς έχουν σωθεί από την καταστροφή του 1989 μάς οδηγούν στο συμπέρασμα πως η ενημέρωσή τους σταμάτησε μετά την 18η Οκτωβρίου του 1981. Συνέβη άραγε αυτό για όλα τα πρόσωπα που ήταν εν ζωή και είχαν τέτοιο φάκελο; Μάλλον όχι.
Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι για κάποια πρόσωπα –κυρίως για ηγετικά στελέχη αριστερών, και όχι μόνο, κομμάτων– η συγκέντρωση πληροφοριών συνεχίστηκε σε άλλο επίπεδο. Οχι πάντως στις υπηρεσίες Ασφαλείας, κεντρικά και κατά τόπους. Η δουλειά αυτή μάλλον πέρασε στην ΚΥΠ.
Η παρακολούθηση και το φακέλωμα κομμάτων και οργανώσεων επί ΠΑΣΟΚ –όπως και πριν απ’ αυτό– κινήθηκαν σε δύο επίπεδα. Το πρώτο αφορούσε την παρακολούθηση και καταγραφή όλης της δημόσιας παρουσίας τους: εκδηλώσεις, κινητοποιήσεις, μοίρασμα προκηρύξεων και άλλου προπαγανδιστικού υλικού, αναφορές για τη δράση και τις δραστηριότητές τους στον Τύπο κ.ο.κ.
Το δεύτερο επίπεδο ήταν η συγκέντρωση πληροφοριών από το εσωτερικό των οργανώσεων με τη χρήση πληροφοριοδοτών. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλο αυτό το σύστημα δεν λειτουργούσε μόνο κεντρικά, αλλά και τοπικά.
Ενα κόμμα, δηλαδή, δεν παρακολουθούνταν μόνο σε κεντρικό επίπεδο αλλά και στο επίπεδο των τοπικών του οργανώσεων σε όλη τη χώρα Θα τα δούμε όλα αυτά αναλυτικά μέσα από την παράθεση στοιχείων που είναι μεν ενδεικτικά –καθώς είναι αδύνατο να παρουσιαστεί το πλήθος όλων όσα έχουμε στη διάθεσή μας– αλλά απολύτως αποκαλυπτικά, καθώς φανερώνουν ότι στα χρόνια της περίφημης «Αλλαγής» τίποτα το ουσιαστικό δεν άλλαξε στο φακέλωμα.
Διαβάστε τη συνέχεια ΕΔΩ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 11/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
