Μαρίλη Ματαφτσή Αν μπορούσαμε να αιχμαλωτίσουμε μια στιγμή στον χρόνο, να τη φυλακίσουμε σε ένα κομμάτι χαρτί ή σε μια οθόνη, ποια λέξη θα μας το επέτρεπε; Η απάντηση είναι απλή, σχεδόν μαγική: φωτογραφία. Κι όμως — σε μια εποχή που το selfie, το snap και το post αντικαθιστούν το άγγιγμα, αξίζει να ρωτήσουμε ξανά:
Πώς λέγεται στα ελληνικά η φωτογραφία;
Η λέξη φωτογραφία είναι από τις πιο γνήσιες ελληνικές λέξεις της σύγχρονης παγκόσμιας ορολογίας. Προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις:
φῶς = φως
γραφή = καταγραφή, αποτύπωση, γραφή
Άρα, φωτογραφία = η γραφή με το φως.
Πρώτος χρησιμοποίησε τον όρο (στα γαλλικά: photographie) ο Γάλλος λόγιος Hercule Florence το 1834, ενώ ο Βρετανός επιστήμονας John Herschel τον καθιέρωσε διεθνώς το 1839.
Από τότε η λέξη ταξίδεψε σχεδόν αυτούσια σε όλες τις γλώσσες: photograph, fotografía, fotografie, fotografia, фотография… Ένας γλωσσικός δούρειος ίππος της ελληνικής που μπήκε αθόρυβα σε όλα τα λεξιλόγια του κόσμου.
Αν όμως θέλαμε να την πούμε «ακόμα πιο ελληνικά», τι άλλες λέξεις θα μπορούσαμε να επιστρατεύσουμε; Παίζοντας με τις ρίζες της γλώσσας, ορίστε μερικές ευρηματικές ή ποιητικές εκδοχές:
Φωτεινογραφή – απλή και καθαρή σύνθεση
Εικονόγλυπτο – με έμφαση στο «πλάσιμο» της εικόνας
Στιγμογράφημα – η αποτύπωση της στιγμής
Οπτογραφή – σπάνια, αλλά καίρια: γραφή του ορατού
Φυσικά, τίποτα δεν αντικαθιστά τη μουσικότητα της ίδιας της λέξης "φωτογραφία", αλλά οι παραπάνω προτάσεις φωτίζουν τις δημιουργικές δυνατότητες της ελληνικής.
Η φωτογραφία δεν είναι απλώς εικόνα. Είναι μαρτυρία. Είναι χρονική παύση. Είναι μνήμη με σώμα. Κι αυτό ίσως εξηγεί γιατί όλες οι γλώσσες κράτησαν την ελληνική λέξη, σαν φόρο τιμής σε αυτό που η Ελλάδα υπήρξε πάντοτε: η τέχνη του να φωτίζεις την αλήθεια.
Ίσως, τελικά, να μην χρειάζεται να «μεταφράσουμε» τη λέξη φωτογραφία. Ίσως χρειάζεται να την ανακαλύψουμε ξανά – σαν φως που δεν έπαψε ποτέ να γράφει πάνω μας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
