Η (α)διαφάνεια της κυβέρνησης και η διάβρωση των ΜΜΕ.
Γράφει ο Θεοδόσης Γκελτής, υποψ. διδάκτορας κοινωνικής ανθρωπολογίας

«Σήμερα μια χώρα ανήκει σ’ αυτόν που ελέγχει τα μέσα ενημέρωσης». Έτσι συμπύκνωσε ο Ουμπέρτο Έκο, το 1967, την εξάρτηση της πολιτικής από τα ΜΜΕ. Είναι κοινή παραδοχή, που αναμασάται σε σχολικές εκθέσεις, σε τηλεοπτικά πάνελ και σε κάθε είδους κείμενα ότι οι σύγχρονες δημοκρατίες βασίζονται ιδιαίτερα στα μίντια για τον έλεγχο της πολιτικής και δικαστικής εξουσίας. Ο μιντιακός πλουραλισμός έγινε δικαίως το πιο εύγλωττο παράδειγμα μιας λειτουργικής δημοκρατίας.

            Με αφορμή το βίντεο του ΣΥΡΙΖΑ, «πόσο κόστισε ο Μωυσής»  φούντωσε μια κουβέντα που είχε ήδη ξεκινήσει και αφορούσε τον ρόλο των Μέσων στη διαχείριση της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης της τελευταίας δεκαετίας. Η κουβέντα αυτή έχει διάφορες πτυχές: τα ολιγοπώλια των μεγάλων εκδοτικών και τηλεοπτικών ομίλων, την αντίθεση ανάμεσα σε εναλλακτικά μέσα (social media και ιστοσελίδες) και «κυρίαρχα» μέσα (τηλεόραση και ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδες), την εφαρμογή της δημοσιογραφικής δεοντολογίας κ.τ.λ.

            Τα 20 εκατομμύρια ευρώ που μοιράστηκαν με αδιαφανή τρόπο (η κυβέρνηση δεσμεύτηκε βέβαια να παρουσιάσει τη λίστα μόλις ολοκληρωθεί) κάνουν τη θεωρητική συζήτηση εξαιρετικά πρακτική. Δεδομένης της ομοβροντίας θετικών δηλώσεων για τη κυβέρνηση, το γκρο πλαν κούρεμα του Πέτσα με δανεική μηχανή, τον Αυτιά να ευχαριστεί τον Μητσοτάκη για την τιμή να του προτείνει να ενταχθεί στα ψηφοδέλτια της Ν.Δ, τα πράγματα αποκτούν μια γκροτέσκα και συνάμα τρομακτική διάσταση.

            Αυτό, κυρίως, που προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στο δημόσιο λόγο ήταν η ενίσχυση διάφορων μέσων με κρατικά κονδύλια προκειμένου να προβληθεί η καμπάνια ενημέρωσης του κοινού για τον COVID -19. Η περίπτωση είναι μοναδική για δύο λόγους: Πρώτον, το ποσό που μοιράστηκε είναι ιδιαίτερα υψηλό και χορηγήθηκε με πλήρη αδιαφάνεια, ως να επρόκειτο για κάποιο μυστικό στρατιωτικό κονδύλι. 

Η απροθυμία της κυβέρνησης, παρότι πληθαίνουν τα δημοσιεύματα για μεταφορά κρατικών πόρων σε αρτιγεννηθέντα sites (ή ακόμα και blogs), με δημοσιεύσεις μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού, να δώσει τα πλήρη στοιχεία των ποσών που καταβλήθηκαν σε αυτά στο πλαίσιο της καμπάνιας «ΜΕΝΟΥΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΣ»  συνιστά ένα σημαντικό χτύπημα στην αρχή της διαφάνειας. Ταυτόχρονα,  αποτελεί μια άνωθεν οργανωμένη κίνηση που πληγώνει το δημοκρατικό πολίτευμα και νομιμοποιεί πρακτικές του παρελθόντος που είχαν αποδυναμωθεί την δεκαετία της οικονομικής κρίσης.

            Η κατεύθυνση σημαντικών ποσών στα ΜΜΕ, με αυτούς τους όρους, απονευρώνει τον βασικό ελεγκτή της εκτελεστικής εξουσίας. Τα ΜΜΕ από βασικός φρουρός της διαφάνειας εμπλέκονται σε ένα παιχνίδι με την εκτελεστική εξουσία χρηματικά διαμεσολαβημένο. Οι αποκαλύψεις (disclosures) των ΜΜΕ βελτιώνουν την πολιτική πληροφόρηση και λειτουργούν αποτρεπτικά στη διάχυση της διαφθοράς. Η διαφάνεια ενισχύεται με τη δημοσιογραφική έρευνα και την πολυφωνική δημόσια σφαίρα. Η ανησυχία μέρους της κοινής γνώμης έγκειται, λοιπόν, στο ότι η κυβέρνηση έχει αποδυναμώσει την πολιτική κριτική πλέκοντας σχέσεις με καναλάρχες και (μεγαλό)δημοσιογράφους. Η μη δημοσιοποίηση του ποσού που καταβλήθηκε στο κάθε μέσο, καθώς και της αιτιολόγησης του ποσού (που η κοινή λογική υπαγορεύει ότι θα είναι ανάλογη της επισκεψιμότητάς του) εύλογα ερμηνεύεται ως ένδειξη ενοχής.

            Τα ΜΜΕ από εγγυητές της διαφάνειας στην άσκηση της πολιτικής εξουσίας εμπλέκονται τόσο μαζικά και τόσο απότομα σε μια διαδικασία καταστατικά αδιαφανή.

            Σε συμβολικό επίπεδο, οι παρασκηνιακές δοσοληψίες που συνιστούν μια στερεοτυπική εικόνα πολιτικής διαφθοράς, ενδύονται έναν πολιτικό κυνισμό και πλέον γίνονται προσκηνιακές. Σε μια κοινωνία πολλαπλώς δοκιμαζόμενη από μια κοινωνική, οικονομική και υγειονομική κρίση η απαίτηση για διαφάνεια είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Πώς παιδαγωγεί το εκλογικό σώμα η Ν.Δ; Σε μια πολιτική αδιαφανή που νομιμοποιείται μόνο στο «χάρισμα» του πρωθυπουργού που διαχειρίστηκε «άριστα» τις έκτακτες καταστάσεις; Μήπως και η Ν.Δ. φοβάται τους θεσμούς; Γιατί δε ζήτησε να γνωμοδοτήσει η ανεξάρτητη αρχή της ΕΣΗΕΑ για τη διαφημιστική καμπάνια;

            Σε τελική ανάλυση, τη στιγμή  που η πολιτική εξουσία προτάσσει την αρχή της διαφάνειας ως πανάκεια στο πρόβλημα της διαφθοράς είναι εξόφθαλμη αντίφαση να αρνείται τη λογοδοσία στην αξιοποίηση / διαμοιρασμού του δημόσιου χρήματος σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές. 

            Ο έλεγχος του «δημοσιογραφικού χρήματος» είναι εξίσου σημαντικός με τον έλεγχο του «πολιτικού χρήματος» στον αγώνα για την πάταξη της διαπλοκής και της διαφθοράς[1].

 

[1] Σουλτάνα Λυμπεροπούλου, “Οικονομικά συγκροτήματα και μέσα μαζικής επικοινωνίας – επιπτώσεις στη δημοκρατία”, διδακτορική διατρινή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Θεσσαλονίκη 2011, σελ. 137

 

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ ALFAVITA.GR

Ακολουθήστε μας στο GoogleNews για να μάθετε πρώτοι μόνο τις ειδήσεις που σας ενδιαφέρουν

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

Αδιανόητη αυθαιρεσία: Διευθυντής Π.Ε αδικεί υποψήφιο Διευθυντή σχολείου και δημιουργεί «μπάχαλο» με εμπλοκή της δικαιοσύνης!

Κατάρτιση 500.000 ενηλίκων: 10.000 προσλήψεις εκπαιδευτών ενηλικών με έως 22 ευρώ την ώρα

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - Ξεκινάει 28 Μαρτίου

Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 28/3

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)

ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα

Google news logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Viber logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber

σχετικά άρθρα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Είμαι επί ξυρού ακμής και δεν κομίζω γλαύκα εις Αθήνας! Τι σημαίνει αυτός ο συνδυασμός νεοελληνικής και αρχαίας γλώσσας
Εκφράσεις από τα Αρχαία Ελληνικά που χρησιμοποιούμε σήμερα
Είμαι επί ξυρού ακμής και δεν κομίζω γλαύκα εις Αθήνας! Τι σημαίνει αυτός ο συνδυασμός νεοελληνικής και αρχαίας γλώσσας
paidia glossa
Δέκα παγκόσμιες λέξεις που είναι… ελληνικές και κάνουν τη δική τους "καριέρα" στο εξωτερικό
Δέκα λέξεις με ελληνική ρίζα, που κάνουν τη δική τους "καριέρα" στο εξωτερικό
Δέκα παγκόσμιες λέξεις που είναι… ελληνικές και κάνουν τη δική τους "καριέρα" στο εξωτερικό
anergoi-oaed-epidoma-anergia.jpg
Δωρεάν εργαστήρια συμβουλευτικής ΔΥΠΑ: Ξεκινούν αύριο οι αιτήσεις- Οι θεματικές
Αύριο ξεκινούν οι αιτήσεις για τα διαδικτυακά εργαστήρια συμβουλευτικής της ΔΥΠΑ για τον Απρίλιο, με νέες θεματικές ενότητες
Δωρεάν εργαστήρια συμβουλευτικής ΔΥΠΑ: Ξεκινούν αύριο οι αιτήσεις- Οι θεματικές