Alfavita Newsroom Ο ύπνος καταλαμβάνει περίπου το ένα τρίτο του συνολικού χρόνου ζωής μας, και αυτό συμβαίνει, διότι είναι απαραίτητος για την εύρυθμη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Η ακριβής λειτουργική του σημασία δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί, αλλά φαίνεται ότι σχετίζεται με την ανάπαυση των εγκεφαλικών νευρικών κυττάρων και με την καλή λειτουργία της μνήμης και της εκμάθησης.
Με τον όρο «καλό ύπνο», εννοούμε τον ύπνο ικανοποιητικής χρονικής επάρκειας (6-8 ώρες), αλλά και ποιότητας, χωρίς δηλαδή αφυπνίσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας. Τον καλό ύπνο τον αντιλαμβανόμαστε και εμείς οι ίδιοι, γιατί είναι αναζωογονητικός, και μας δίνει την ενέργεια για να αντεπεξέλθουμε στους στόχους και τις δραστηριότητες όλης της ημέρας. Η μακροχρόνια έλλειψη ενός καλού ύπνου μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία μας.
Ο ύπνος είναι πολύ σημαντικός για τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου.
Καθώς κοιμόμαστε, ο εγκέφαλος προετοιμάζεται για τις απαιτήσεις της επόμενης ημέρας. Έρευνες έχουν δείξει ότι ο καλός ύπνος βελτιώνει την ικανότητα για μάθηση, καθώς επίσης βοηθά στην προσοχή, στη λήψη αποφάσεων και στη δημιουργικότητα. Η έλλειψη ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε έντονο στρες, κατάθλιψη, επιθετικότητα ακόμη και σε τάσεις αυτοκτονίας.
Ο ύπνος έχει διαπιστωθεί ότι συμμετέχει στη διαδικασία της επούλωσης και επιδιόρθωσης της φυσιολογικής φθοράς που υφίσταται η καρδιά και τα αγγεία, με συνέπεια όταν δεν κοιμόμαστε επαρκώς να αυξάνουμε τις πιθανότητες για εμφάνιση πρόωρης γήρανσης, καρδιοπάθειας, νόσου των νεφρών, υπέρτασης, σακχαρώδους διαβήτη και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Ο ανεπαρκής, κακός ύπνος, αυξάνει και τον κίνδυνο παχυσαρκίας σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Έρευνες έδειξαν ότι ο καλός ύπνος οδηγεί σε ορμονική ισορροπία. Η ισορροπία μεταξύ της γκρελίνης (ορμόνης που αυξάνει το αίσθημα της πείνας) και της λεπτίνης (ορμόνης που ρυθμίζει το αίσθημα κορεσμού από το φαγητό) διαταράσσεται όταν δεν επαρκεί ο ύπνος μας, με συνέπεια να αυξάνεται το αίσθημα της πείνας και να τρώμε περισσότερο.
Ο ύπνος επηρεάζει τη λειτουργία μιας ακόμη σημαντικής ορμόνης, της ινσουλίνης, η οποία είναι υπεύθυνη για τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Η έλλειψη του ύπνου έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη.
Ο βαθύς ύπνος διεγείρει τον οργανισμό να παράγει μια ορμόνη που είναι απαραίτητη για τη σωματική ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων, καθώς επίσης και για την ευεξία των μυών σε παιδιά και ενήλικες και την επιδιόρθωση βλαβών στους ιστούς συμβάλλοντας και στην αντιγήρανση.
Το ανοσοποιητικό μας σύστημα, δηλαδή η άμυνα του οργανισμού μας σε βλαπτικούς παράγοντες, ενισχύεται και αυτό από τον καλό ύπνο, ενώ η έλλειψη του ύπνου οδηγεί σε συχνές λοιμώξεις. Ακόμη, ο ανεπαρκής ύπνος μπορεί να σχετίζεται με περιπτώσεις μειωμένης γονιμότητας και μειωμένης λίμπιντο.
Έχοντας ένα καλό ύπνο, αυξάνουμε τις πιθανότητες να έχουμε μια υγιή, δραστήρια ζωή, με ευεξία.
Τι γίνεται όμως όταν ο ύπνος συνοδεύεται από διαταραχές κατά τη διάρκειά του; Eίναι εξίσου ευεργετικός;
Διαταραχή ύπνου-εγρήγορσης καθυστερημένης φάσης
Yπάρχουν άτομα (συνήθως το συναντούμε σε έφηβους και νεαρούς ενήλικες) που λόγω επιθυμητού ή επιβεβλημένου προγράμματος (νυχτερινής μελέτης μαθημάτων ή και νυχτερινής διασκέδασης καθυστερούν να κοιμηθούν πχ.μετά τις τρεις το πρωί). Όταν αυτή η συνήθεια επαναλαμβάνεται έχει ως αποτέλεσμα την αποδιοργάνωση του ρυθμού ύπνου -εγρήγορσης με συμπτώματα αϋπνίας, υπνηλίας ή και τα δύο. Έτσι δημιουργούνται βλάβες σε ψυχικό, σωματικό, κοινωνικό, επαγγελματικό, μαθησιακό επίπεδο ή άλλους σημαντικούς τομείς της λειτουργικότητας. Οι διαταραχές αυτές αντιμετωπίζονται με συμβουλές της υγιεινής του ύπνου και τη χορήγηση μελατονίνης.
Πώς δημιουργείται το ροχαλητό και τι μπορεί να κρύβει;
Εάν κάποιος ροχαλίζει δυνατά και συχνά, σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου η λειτουργία της αναπνοής του δεν είναι ικανοποιητική, καθώς οι αεραγωγοί του δεν είναι τελείως ανοικτοί. Το ροχαλητό δημιουργείται, όταν ο αέρας περνάει μέσα από τους στενεμένους αεραγωγούς, δονεί τα τοιχώματά τους και παράγεται ήχος, που είναι γνωστός ως «ροχαλητό». Το ένα τρίτο (1/3) περίπου των ενηλίκων ροχαλίζει. Ωστόσο, το ροχαλητό στους περισσότερους από αυτούς δεν προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην υγεία τους. Σε ποσοστό όμως περίπου 5% των ενηλίκων – αφορά συνήθως άνδρες μέσης ηλικίας, με αυξημένο σωματικό βάρος – το έντονο και μόνιμο ροχαλητό είναι η πρώτη ένδειξη μιας επικίνδυνης αναπνευστικής διαταραχής, η οποία ονομάζεται αποφρακτική άπνοια στον ύπνο.
Ποια είναι τα συμπτώματα της αποφρακτικής άπνοιας;
Το ροχαλητό, μερικές φορές, είναι τόσο δυνατό που ακούγεται στα διπλανά δωμάτια ή και στα διπλανά σπίτια. Το ροχαλητό χαρακτηρίζεται από παύσεις, οι οποίες διαρκούν από μερικά δευτερόλεπτα έως πάνω από ένα λεπτό, ενώ η σύντομη αυτή ησυχία διακόπτεται από απότομη επανέναρξη του ροχαλητού. Οι παύσεις αυτές οφείλονται στις άπνοιες, οι οποίες μπορεί να είναι πολύ συχνές. Μερικοί άνθρωποι δεν αναπνέουν καθόλου κατά τα τρία τέταρτα του ύπνου τους!
Λόγω των απνοιών ο ύπνος διαταράσσεται, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται υπνηλία την ημέρα. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από άπνοιες στον ύπνο ενδέχεται να κοιμηθούν σε ακατάλληλες στιγμές όπως, π.χ. στην εργασία τους ή ενώ οδηγούν το αυτοκίνητό τους. Οι έρευνες που έχουν γίνει έδειξαν ότι οι πάσχοντες από άπνοιες στον ύπνο έχουν τρεις έως πέντε φορές περισσότερα αυτοκινητικά ατυχήματα από τον μέσο όρο του συνολικού πληθυσμού. Επίσης, αυτά τα άτομα δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν σ’ αυτό που κάνουν, μπορεί να ξεχνούν, να εκνευρίζονται εύκολα, να έχουν άγχος ή στενοχώρια. Αυτά τα προβλήματα είτε έχουν εμφανιστεί το τελευταίο διάστημα είτε υπάρχουν από χρόνια. Ο πάσχων συχνά δεν τα αναγνωρίζει ο ίδιος ή υποτιμά τη σοβαρότητα τους. Συνήθως άλλα μέλη της οικογένειας, συνάδελφοι στη δουλειά ή ο εργοδότης, διαπιστώνουν κάποιες αλλαγές στη συμπεριφορά ή στη διάθεσή τους και τους συνιστούν να επισκεφθούν το γιατρό.
Κάποιες όμως φορές ο πάσχων ζητάει ιατρική βοήθεια, λόγω προβλημάτων στον ύπνο του. Μπορεί να ξυπνάει συχνά με αίσθημα ασφυξίας, ο ύπνος του να είναι ανήσυχος με τινάγματα των χεριών και των ποδιών ή να σηκώνεται αρκετές φορές για να ουρήσει. Παραπονείται για πρωινούς πονοκεφάλους. Χάνει το ενδιαφέρον του για το σεξ και μερικές φορές εμφανίζει αδυναμία στύσης. Εδώ πρέπει να τονίσουμε πως τα παραπάνω συμπτώματα δεν εμφανίζονται σε όλους με την ίδια βαρύτητα. Υπάρχουν και πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από άπνοιες στον ύπνο και δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα, απλώς τους το λέει κάποιος που τους βλέπει όταν κοιμούνται.
Πώς δημιουργείται η αποφρακτική άπνοια στον ύπνο;
Στην περίπτωση της αποφρακτικής άπνοιας, όταν το άτομο κοιμάται οι μύες του φάρυγγα και η μαλακή υπερώα με τη σταφυλή χαλαρώνουν και τα τοιχώματα του φάρυγγα τείνουν να συμπέσουν, αποφράσσοντας τους αεραγωγούς και κάνοντας την αναπνοή εργώδη και θορυβώδη (ροχαλητό). Η πλήρης σύμπτωση των τοιχωμάτων των αεραγωγών διακόπτει την αναπνοή τελείως. Όταν η αναπνοή ενός ατόμου διακόπτεται, κάποιος που βρίσκεται κοντά ακούει το ροχαλητό να σταματά για όσο χρόνο διαρκεί η διακοπή της αναπνοής. Όσο διαρκεί η άπνοια αυξάνονται οι αναπνευστικές προσπάθειες, καθώς οι μύες του θωρακικού τοιχώματος και το διάφραγμα εργάζονται εντονότερα.
Τελικά, ο ύπνος του πάσχοντος διαταράσσεται προσωρινά (μερικές φορές για λίγα δευτερόλεπτα) και από ένα βαθύ στάδιο ύπνου «αφυπνίζεται» σ’ ένα ελαφρύτερο. Η «αφύπνιση» αυτή αυξάνει τον τόνο των μυών του φάρυγγα και ανοίγει τους αεραγωγούς. Με το άνοιγμα των αεραγωγών ξαναρχίζουν βαθιές αναπνοές κι έντονο το ροχαλητό που είχε σταματήσει. Οι «αφυπνίσεις» αυτές που είναι σύντομες αλλά απαραίτητες για να τερματιστούν οι άπνοιες, δεν γίνονται αντιληπτές και ο πάσχων δεν τις θυμάται το πρωί. Οι άπνοιες και οι «αφυπνίσεις» μπορεί να είναι πολλές δεκάδες ή εκατοντάδες κάθε νύχτα.
Κάθε φορά που σταματάει η αναπνοή, το οξυγόνο στο αίμα μειώνεται και η καρδιά πρέπει να δουλέψει σκληρότερα για να κυκλοφορήσει το αίμα. Η αρτηριακή πίεση αυξάνεται και μπορεί να παραμείνει αυξημένη και μετά την αποκατάσταση της αναπνοής, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί αρτηριακή υπέρταση. Η καρδιά μερικές φορές χτυπά άρρυθμα, ενώ δεν αποκλείεται να σταματήσει για μερικά δευτερόλεπτα. Αυτό είναι πιθανόν αιτία θανάτου κατά τη διάρκεια του ύπνου σε άτομα που φαινομενικά ήταν καλά στην υγεία τους. Πολυάριθμες ιατρικές μελέτες τις τελευταίες δεκαετίες έχουν δείξει ότι η αποφρακτική υπνική άπνοια, όταν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να ευθύνεται για αρτηριακή υπέρταση, αύξηση της συχνότητας της στεφανιαίας νόσου, του εμφράγματος του μυοκαρδίου, των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων και της καρδιακής ανεπάρκειας. Η αποφρακτική άπνοια εμφανίζεται κυρίως σε άνδρες με αυξημένο σωματικό βάρος. Η διαφορετική ανατομία του φάρυγγα και οι γυναικείες ορμόνες μπορεί να προστατεύουν τις γυναίκες μέχρι την εμμηνόπαυση. Αργότερα το χάσμα μεταξύ των δυο φύλων μικραίνει, αν και ποτέ δεν εξαφανίζεται τελείως.
Πώς γίνεται η διάγνωση της άπνοιας;
Eκτός από το ιστορικό και την ιατρική εξέταση, για τη διάγνωση της άπνοιας χρειάζεται να παραμείνει ο εξεταζόμενος ένα ή δυο βράδια στο εργαστήριο ύπνου, για να μελετηθούν ορισμένες σωματικές λειτουργίες κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η ολονύκτια μελέτη ύπνου θα πιστοποιήσει εάν το άτομο πάσχει από άπνοια και σε ποιον τύπο μπορεί αυτή να καταταχθεί, καθώς και πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημά του. Όλες αυτές οι πληροφορίες είναι απαραίτητες, για να αποφασισθεί η θεραπευτική αγωγή που θα ακολουθήσει.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
