Στελέχη Εκπαίδευσης: Να συσταθεί Εθνικός Επιστημονικός Φορέας για τη διαδικασία επιλογής

Ο νόμος 4823/2021 - της Υπουργού Παιδείας κυρίας Νίκης Κεραμέως -  είναι ο 19ος σε σειρά νόμος μετά την μεταπολίτευση (!), που προτείνει μεταξύ άλλων κι ένα «νέο» σύστημα επιλογής Στελεχών της Εκπαίδευσης. Αποτελεί πλέον χαρακτηριστικό του πολιτικού μας πολιτισμού κάθε Υπουργός Παιδείας - με θητεία πέραν του 1 έτους - να προτείνει κι ένα τροποποιημένο σύστημα Επιλογής Στελεχών χωρίς να έχει προηγηθεί καμία αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του προηγούμενου ή κάποιος διάλογος για την καταλληλότητα ή την επάρκεια των κριτηρίων του.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως στα 4 Περιφερειακά Συμβούλια Επιλογής Διευθυντών Εκπαίδευσης, που ανακοινώθηκαν πρόσφατα¹, δεν μετέχουν εκπρόσωποι συνδικαλιστικών οργανώσεων ενώ για πρώτη φορά ο ένας εκ των 3 πανεπιστημιακών καθηγητών που επιλέχθηκαν είναι ειδικός στο πεδίο της Οργάνωσης και Διοίκησης της Εκπαίδευσης. Αυτή θα ήταν μία σημαντική θετική εξέλιξη, αν οι συνεντεύξεις διενεργούνταν από ανεξάρτητα Συμβούλια Επιλογής με όλους τους μετέχοντες επιστήμονες - τεχνοκράτες ειδικούς στο πεδίο. Όμως το Υπουργείο Παιδείας προτίμησε να απομακρύνει τους συνδικαλιστικούς φορείς από τη διαδικασία και να διατηρήσει τον πλήρη έλεγχο της συγκρότησης Συμβουλίων Επιλογής με καθαρά κομματικά-κυβερνητικά κριτήρια. Αυτή η αλλαγή δεν υπηρετεί σε καμία περίπτωση μία τεχνοκρατική-επιστημονική προσέγγιση επιλογής των Στελεχών Εκπαίδευσης και σαφώς δεν διασφαλίζει αδιάβλητες συνεντεύξεις κύρους από ομάδες ειδικών στο πεδίο.   

Η συγκριτική μελέτη και ανάλυση των νόμων για τα συστήματα Επιλογής Στελεχών Εκπαίδευσης μετά το 1976 στην Ελλάδα, αναδεικνύει ως μοναδική βασική προϋπόθεση επιλογής την αρχαιότητα²: τα στελέχη επιλέγονται ν’ ασκήσουν διοικητικό έργο σε Εκπαιδευτικούς Οργανισμούς χωρίς να έχουν στις πλείστες των περιπτώσεων καμία κατάρτιση στην Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης. Ταυτόχρονα, δεν απαιτείται ούτε προβλέπεται καμία κατάρτιση ή επιμόρφωση σύντομης έστω διάρκειας πριν ή μετά την επιλογή από δημόσιο/κρατικό φορέα.

Την ίδια στιγμή όλες οι άλλες θέσεις διοίκησης σε Δημόσιους Οργανισμούς από το 2007 (Ν 3528/2007 άρθρο 85) υπερμοριοδοτούν μεταπτυχιακά και διδακτορικά διπλώματα Δημόσιας Διοίκησης ή/και ΜΒΑ, όπως και την επιτυχή φοίτηση στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης (ΕΚΔΔΑ), καθιστώντας έτσι τους τίτλους «προαπαιτούμενους» για τη διεκδίκηση μίας θέσης Προϊσταμένου σε Δημόσιο Οργανισμό. Ειδικά δε στις θέσεις ευθύνης Μονάδων Υγείας η κατοχή συναφούς διδακτορικού/μεταπτυχιακού διπλώματος ή ο τίτλος φοίτησης στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, αποτελούν προϋπόθεση αίτησης για τη θέση³.

Γιατί η οργάνωση και διοίκηση των Σχολείων και των Μεταδευτεροβάθμιων Κέντρων Εκπαίδευσης και Κατάρτισης υποτιμούνται συστηματικά από τις κρατικές πολιτικές όλου του πολιτικού φάσματος στη χώρα μας;

Ας μην αναρωτιόμαστε λοιπόν για την προέλευση και τις ρίζες του έντονου κομματισμού, που διατρέχει το ελληνικό  εκπαιδευτικό σύστημα στο σύνολο του!

Όπως μας πληροφορεί η διεθνής έρευνα, οι υψηλές μαθητικές επιδόσεις, τα αποτελέσματα της PISA, η βελτίωση και η αποτελεσματικότητα των Σχολικών Οργανισμών και κατ’ επέκταση των Εκπαιδευτικών Συστημάτων εξαρτώνται άμεσα από τα οράματα, τον επαγγελματισμό και γενικότερα την ποιότητα της Σχολικής Ηγεσίας. Διεθνείς πολυετείς έρευνες της σχολικής αποτελεσματικότητας στη Βόρεια Αμερική, στη Μεγάλη Βρετανία, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, τις Κάτω Χώρες και τη Σκανδιναβία, καταδεικνύουν την Ηγεσία ως τον κεντρικό παράγοντα στην ποιότητα του Σχολείου⁴.

Ως εκ τούτου, οι πολιτικές των κρατών παγκοσμίως έφεραν στο επίκεντρο τη συζήτηση για το σχεδιασμό των πιο αποτελεσματικών Συστημάτων Επιλογής και Κατάρτισης των Στελεχών Εκπαίδευσης ⁵ αναγνωρίζοντας την πολυπλοκότητα λειτουργίας των Σχολικών Μονάδων. Μία σύντομη εικόνα από τη διεθνή σκηνή δείχνει την υποχρεωτική παρακολούθηση προγραμμάτων κατάρτισης στην Σουηδία, Φιλανδία, Νορβηγία, Ισπανία, Γερμανία, Γαλλία, Η.Π.Α, Κίνα, Χονγκ Κονγκ και Σιγκαπούρη.

Κάποιες από αυτές (Αγγλία, Σουηδία, Φιλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Η.Π.Α, Χονγκ Κονγκ και Σιγκαπούρη) εφαρμόζουν τόσο προπαρασκευαστικά (πριν την πρόσληψη), όσο και μετά την τοποθέτηση στη θέση, προγράμματα κατάρτισης των Σχολικών Ηγετών. Ενώ η κατάρτιση σε Αγγλία, Η.Π.Α, Κίνα, Χονγκ Κονγκ και Σιγκαπούρη διενεργείται μέσω προγραμμάτων καθοδήγησης (mentorship), τα οποία δείχνουν να διαμορφώνουν ικανότατα Στελέχη Εκπαίδευσης ^6-19. Αντίστοιχες πολιτικές διαπιστώνονται στα συστήματα αξιολόγησης των Στελεχών Εκπαίδευσης με διαμορφωμένα κριτήρια από εξωτερικούς επιστημονικούς αυτόνομους ή κρατικούς φορείς.

Δεδομένης της διεθνούς εμπειρίας και αναγνωρίζοντας την επιτακτική ανάγκη αναβάθμισης της Δημόσιας Εκπαίδευσης της χώρας, προτείνουμε:

1. Την σύσταση ενός Εθνικού Επιστημονικού Φορέα για την Επιλογή, Κατάρτιση και Αξιολόγηση των Στελεχών Εκπαίδευσης.
2. Την από-κομματικοποίηση των διαδικασιών επιλογής-αξιολόγησης και την ανάθεσή τους σε επιστημονικές επιτροπές συγκροτούμενες από ειδικούς στο πεδίο της Οργάνωσης & Διοίκησης της Εκπαίδευσης / Εκπαιδευτικής Ηγεσίας.
3. Την υποχρεωτική κατάρτιση όλων των Στελεχών Εκπαίδευσης και την υπερμοριοδότηση των μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων συναφών με την περιγραφή της  θέσης.
4. Τη διαμόρφωση ενός συστήματος αξιολόγησης των Στελεχών βασισμένων σε κριτήρια που σκιαγραφούν την ελληνική πραγματικότητα λειτουργίας των Σχολείων και Μεταλυκειακών Οργανισμών Εκπαίδευσης & Κατάρτισης.
5. Τέλος, η Κυβέρνηση θα πρέπει να οργανώσει ένα πιστοποιημένο (κατά τα διεθνή πρότυπα) σύστημα επιμόρφωσης όλων των Στελεχών Εκπαίδευσης, που θα επιλεγούν σε θέσεις ευθύνης στην παρούσα φάση με το νόμο 4823/2021, προσαρμοσμένο στην περιγραφή αρμοδιοτήτων της εκάστοτε θέσης. Παράλληλα, δε να προχωρήσει στη θεσμοθέτηση αξιολόγησης των στόχων και αποτελεσμάτων του έργου των Στελεχών Εκπαίδευσης με το τέλος της θητείας τους.

Αναφορές:

1. Ποιοι θα επιλέξουν τους νέους Διευθυντές Εκπαίδευσης 
2. Παπαδάς Β. (2020) Ιστορική εξέλιξη των κριτηρίων επιλογής διευθυντών σχολικών μονάδων απ’ την μεταπολίτευση μέχρι σήμερα. Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
3. Νέο σύστημα επιλογής προϊστάμενων και στις Μονάδες Υγείας! Όλα τα κριτήρια 
4. Moos, L., & Huber, S. (2007). School leadership, school effectiveness and school improvement: democratic and integrative leadership. In International handbook of school effectiveness and improvement(pp. 579-596). Springer, Dordrecht.
5. Schleicher, A. (Ed.). (2012). Preparing Teachers and Developing School Leaders for the 21st Century: Lessons from around the World. OECD Publishing.
6. Pöllmann, A. (2010). Attachment to Europe among school leaders in Berlin and London: Beyond apparent cross-national differences. European Societies, 12(4), 567-589.
7.  Lee, M., Hallinger, P., & Walker, A. (2012). A distributed perspective on instructional leadership in International Baccalaureate (IB) schools. Educational Administration Quarterly, 48(4), 664-698.
8. Dimmock, C., & C. Y. Tan. (2013). “Educational Leadership in Singapore: Tight Coupling, Sustainability, Scalability, and Succession.” Journal of Educational Administration 51 (3): 320–340. doi:10.1108/09578231311311492.
9. Álvarez-Álvarez, C. (2018). How can pre-service training be improved in Spain? The voices of secondary school headteachers in the Cantabria region. Leadership and Policy in Schools, 1-13.
10. Eurydice (2018). United Kingdom – England: Management Staff for Early Childhood and School Education (διαθέσιμο στο διαδίκτυο: ανακτήθηκε 23/11/2019).
11. Eurydice (2018). Sweden: Management Staff for Early Childhood and  School    Education (διαθέσιμο στο διαδίκτυο: .
12. Eurydice (2018). France: Support Measures for Learners in Early Childhood and School Education (διαθέσιμο στο διαδίκτυο: ανακτήθηκε 11/12/2019).
13. NCEE (Center on International Education Benchmarking) https://ncee.org/cieb-2/
14. Norberg, K. (2019). The Swedish national principal training programme: a programme in constant change. Journal of Educational Administration and History, 51(1), 5-14.
15. Norwegian Directorate for Education and Training (2010), The Education Mirror 2009 – Analysis of Primary and Secondary Education and Training in Norway, Norwegian Directorate for Education and Training, Oslo.
16. Storey, V. (2019). Leading in Change. Implications of school diversification for school leadership preparation in England and the United States. USA: Information Age Publishing.
17. Feng, D. (2020). China’s School Leadership: An Overview. In Understanding China’s School Leadership (pp. 1-40). Springer, Singapore.
18. Ng, F. S. D., Nguyen, T. D., Wong, K. S. B., & Choy, K. W. W. (2015). Instructional leadership practices in Singapore. School Leadership & Management, 35(4), 388-407.
19. Παπαϊωάννου, Μ. (2010). Η κατάρτιση των διευθυντών σχολικών μονάδων: παγκόσμιες τάσεις και ελληνική πραγματικότητα, Συγκριτική και Διεθνής Παιδαγωγική Επιθεώρηση 15, 55-79.

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

Παραιτήθηκε διευθυντής σχολείου που απειλήθηκε με καθαίρεση και πειθαρχικές ποινές επειδή αντιτάχθηκε σε αυτή στην αξιολόγηση

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 17 Απριλίου

Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 17/4

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)

ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber