Μιχάλης Τσιλιβάκος Υπάρχουν πλευρές της σχολικής ζωής που δεν αποτυπώνονται σε απουσιολόγια και βαθμολόγια. Είναι οι στιγμές που ένας μαθητής σωπαίνει περισσότερο απ’ όσο πρέπει. Που μια μαθήτρια αποφεύγει το διάλειμμα. Που μια τάξη γελά, αλλά κάποιος δεν γελά μαζί της. Εκεί, στο αόρατο πεδίο της καθημερινότητας, γεννιούνται συχνά τα πιο σοβαρά ζητήματα: η σχολική βία, ο αποκλεισμός, ο φόβος.
Σε αυτό ακριβώς το πεδίο επιχειρούν να παρέμβουν οι νέες δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης εκπαιδευτικών που σχεδίασε το Υπουργείο Παιδείας για το σχολικό έτος 2025-2026. Όχι με τη λογική της απλής εγκυκλίου, αλλά με τη ρητή παραδοχή ότι η προστασία των μαθητών και μαθητριών δεν είναι ούτε αυτονόητη ούτε εύκολη υπόθεση. Είναι ευθύνη συλλογική – και βαθιά ανθρώπινη.
Από τη διακήρυξη στην πράξη
Στην εγκύκλιο που υπογράφει η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη, το Υπουργείο αναγνωρίζει ξεκάθαρα ότι κάθε παιδί έχει αναφαίρετο δικαίωμα να ζει και να μαθαίνει σε ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από κάθε μορφή βίας, κακοποίησης, εκμετάλλευσης και κοινωνικού αποκλεισμού. Δεν πρόκειται για μια τυπική διατύπωση. Είναι μια πολιτική παραδοχή ότι η σχολική βία – σωματική, λεκτική, ψυχολογική, ψηφιακή – διαβρώνει όχι μόνο τη μαθησιακή διαδικασία, αλλά και την ψυχοκοινωνική υγεία των παιδιών, την εμπιστοσύνη τους στους ενήλικες, την ίδια την ιδέα του σχολείου ως ασφαλούς χώρου.
Γι’ αυτό και οι Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης καλούνται να συνεργαστούν ενεργά με τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ώστε να ενθαρρυνθεί η υλοποίηση στοχευμένων δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των ίδιων των εκπαιδευτικών.
Η επιμόρφωση ως πράξη φροντίδας
Ιδιαίτερη σημασία έχει το περιεχόμενο των δράσεων αυτών. Δεν περιορίζονται σε γενικές αναφορές, αλλά αγγίζουν δύσκολες και συχνά αποσιωπημένες θεματικές: σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, ομοφοβία, τρανσφοβία, έμφυλη βία. Θέματα που δεν λύνονται με μια αφίσα στον διάδρομο, αλλά απαιτούν γνώση, ευαισθησία και κυρίως ασφάλεια για να συζητηθούν.
Ο εκπαιδευτικός καλείται να αναγνωρίζει, να προλαμβάνει, να παρεμβαίνει – όχι ως ανακριτής ή τιμωρός, αλλά ως ενήλικας αναφοράς. Για να το κάνει αυτό, χρειάζεται επιμόρφωση ουσίας, επιστημονική στήριξη και σαφή παιδαγωγικά εργαλεία. Οι δράσεις που θα υλοποιηθούν, με βασικό ρόλο των Υπευθύνων Αγωγής Υγείας, Σχολικών Δραστηριοτήτων και άλλων θεσμών υποστήριξης, επιχειρούν ακριβώς να καλύψουν αυτό το κενό.
Το σχολείο ως κοινότητα εμπιστοσύνης
Σημαντικό στοιχείο είναι ότι οι δράσεις εντάσσονται οργανικά στο πλαίσιο των Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων και εναρμονίζονται με τις παιδαγωγικές αρχές που ήδη ισχύουν. Δεν έρχονται «απ’ έξω» στο σχολείο, αλλά φιλοδοξούν να γίνουν μέρος της καθημερινής εκπαιδευτικής πράξης. Να μετατρέψουν την ευαισθητοποίηση από υποχρέωση σε κουλτούρα.
Η παροχή ψηφιακών πόρων και ενδεικτικών ιστότοπων δείχνει επίσης μια προσπάθεια πρακτικής στήριξης. Γιατί η πρόθεση, όσο καλή κι αν είναι, δεν αρκεί χωρίς υλικό, χρόνο και συνεργασία.
Και ο εκπαιδευτικός άνθρωπος
Πίσω από όλα αυτά, υπάρχει μια σιωπηλή αλήθεια: κανένα πρόγραμμα δεν μπορεί να λειτουργήσει αν ο ίδιος ο εκπαιδευτικός νιώθει μόνος, φοβισμένος ή εκτεθειμένος. Η αντιμετώπιση της σχολικής βίας προϋποθέτει εμπιστοσύνη στον ρόλο του εκπαιδευτικού και όχι καχυποψία. Στήριξη και όχι ενοχοποίηση.
Αν οι νέες αυτές δράσεις καταφέρουν να δώσουν στους εκπαιδευτικούς τη γνώση, αλλά και την ψυχική ασφάλεια να σταθούν δίπλα στα παιδιά, τότε θα έχουν πετύχει κάτι πολύ περισσότερο από έναν διοικητικό στόχο. Θα έχουν ενισχύσει τον πιο ουσιαστικό ρόλο του σχολείου: να είναι χώρος μάθησης, προστασίας και ανθρωπιάς.
Γιατί, τελικά, ένα σχολείο που ξέρει να βλέπει, να ακούει και να φροντίζει, είναι ένα σχολείο που επιμένει να βλέπει – πάντα – τη φωτεινή πλευρά της ζωής.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
