Χρήστος Κάτσικας Το απλοϊκό ερώτημα είναι: θέλουμε τελικά εκπαιδευτικούς που να διδάσκουν ή υπαλλήλους που να διεκπεραιώνουν εντολές; Η πραγματικότητα δείχνει πως σταδιακά ο δάσκαλος εξοβελίζεται από την αίθουσα διδασκαλίας και εγκλωβίζεται σε έναν μηχανισμό εξωεκπαιδευτικών αναθέσεων, καθημερινών εγκυκλίων και ευθυνών που καμία σχέση δεν έχουν με το παιδαγωγικό του έργο.
Η διδασκαλία συρρικνώνεται ενώ οι γραφειοκρατικές υποχρεώσεις πολλαπλασιάζονται. Το υπουργείο Παιδείας στέλνει συνεχώς νέες εγκυκλίους, οδηγίες και υποχρεώσεις, με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτικοί να νιώθουν ότι «τρέχουν και δεν προλαβαίνουν».
Κάθε νέα εξαγγελία του υπουργείου Παιδείας αυτόματα σημαίνει αφαίμαξη από το χρόνο και την ενέργεια των εκπαιδευτικών, πριμοδοτεί μια βραδυφλεγή βόμβα στο "κλίμα" του σχολείου.
Και όχι μόνο αυτό! Σταθερά και μεθοδικά το υπουργείο Παιδείας φορτώνει τις περικοπές, τις ελλείψεις και τις συνέπειες της πολιτικής του στις πλάτες του εκπαιδευτικού προσωπικού.
«Ξεκινάω για το σχολείο και δεν ξέρω τι καινούργια εγκύκλιο θα στείλουν και θα πρέπει να την εφαρμόσουμε. Αυτό γίνεται σχεδόν κάθε μέρα. Λατρεύω το σχολείο και τους μαθητές μου, αλλά έχω φτάσει στο σημείο να θέλω να φύγω τρέχοντας.» (Μαρτυρία εκπαιδευτικού Μ.Π. - Νέα Σμύρνη).
« Εργάζομαι μόνη μου στο νηπιαγωγείο και έχω γονατίσει από τις ατελείωτες εργασίες που μας φορτώνουν.» (Μαρτυρία νηπιαγωγού - Περιστέρι)
Σύμφωνα με τον φυσικό Δημήτρη Τσιριγώτη, «το “μενού” των εξωδιδακτικών υποχρεώσεων μοιάζει με γεύμα τριών πιάτων: τα “πρώτα” είναι οι κλασικές αναθέσεις (υπεύθυνοι τάξεων, βιβλιοθηκών, εορτών), τα “δεύτερα” είναι οι νεότερες (μέντορες, συντονιστές, υπεύθυνοι εκφοβισμού, covid, όμιλοι) και το “επιδόρπιο” είναι η ατομική αξιολόγηση. Μια ατέλειωτη λίστα που στερεί χρόνο και ενέργεια από τη διδασκαλία».
Οι πιέσεις και το τοξικό περιβάλλον
Το σχολείο λειτουργεί σαν «μικρή εταιρεία» που πρέπει να δείχνει έργο προς τα πάνω. Οι διευθυντές και οι εκπαιδευτικοί φορτώνονται με άσχετες ευθύνες, μέχρι και ζητήματα τεχνικά ή πολεοδομικά. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της δίκης στις Σέρρες για τον θάνατο μαθητή από έκρηξη λέβητα, όπου κατηγορήθηκαν διευθυντές και στελέχη εκπαίδευσης για ζητήματα που κανονικά άπτονται των Δήμων και του Κτιριοδομικού Κανονισμού.
«Με βλέπουν σαν τεχνικό υπολογιστών. Αν χαλάσει ο εκτυπωτής, αν κολλήσει το δίκτυο, αν χρειάζονται παρουσίαση, όλα πέφτουν σε μένα. Αυτό δεν είναι εκπαίδευση.» (Μαρτυρία Χ. Σ. καθηγητή Πληροφορικής σε σχολείο της Νότιας Αθήνας)
Η πίεση γίνεται ασφυκτική και από τις «εκβιαστικές προθεσμίες» που στέλνονται με εγκυκλίους, με τους προϊσταμένους να λειτουργούν πολλές φορές ως επιτηρητές. Αυτό έχει οδηγήσει δεκάδες στελέχη σε παραίτηση, με την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Αττικής να καταγράφει 158 παραιτήσεις μόνο το 2023 –2024, αριθμός πρωτόγνωρος για τα μεταπολιτευτικά δεδομένα.
Η έλλειψη νοήματος
Οι εκπαιδευτικοί δηλώνουν εξαντλημένοι και –το σημαντικότερο– απογοητευμένοι. Όταν η διδασκαλία παύει να είναι το κέντρο της δουλειάς τους, χάνεται και το νόημα.
«Αισθάνομαι ότι το κέντρο βάρους έχει χαθεί. Αντί να καλλιεργώ την κριτική σκέψη των μαθητών, ανεβάζω φωτογραφίες από δράσεις στο site του σχολείου. Κι αυτό με σκοτώνει εσωτερικά.» (Μαρτυρία Α. Σπ. φιλολόγου - Λύκειο Ηρακλείου)
Δεν είναι τυχαίο ότι οι έρευνες δείχνουν αυξημένα ποσοστά συναισθηματικής εξάντλησης και επαγγελματικής απογοήτευσης. Για πρώτη φορά μεταπολιτευτικά, μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών δηλώνει ότι βιώνει «έλλειψη χαράς για τη διδασκαλία» – η οποία αντί να αναζωογονεί, «αδειάζει» σωματικά και ψυχικά.
Η απογείωση της εξουθένωσης δεν είναι υπερβολή. Είναι η νέα κανονικότητα στα σχολεία: άγχος, πίεση, εξωεκπαιδευτικά βάρη και απώλεια νοήματος. Το ερώτημα δεν είναι πια αν θα αντέξουν οι εκπαιδευτικοί, αλλά αν μπορεί να σταθεί ένα δημόσιο σχολείο που λειτουργεί με εξαντλημένους δασκάλους.
Γιατί ένα σχολείο χωρίς εμπνευσμένους και υγιείς εκπαιδευτικούς είναι, πράγματι, ένα σχολείο χωρίς μέλλον. Για να μη μιλήσουμε για τους μισθούς και τη φτώχεια που "τρώει τα σωθικά", ιδιαίτερα σε όσους εργάζονται εκτός τόπου μόνιμης κατοικίας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
