Alfavita Newsroom Μια απόφαση με ιδιαίτερη σημασία για την προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ιδιωτικότητας εξέδωσε το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών, επιδικάζοντας αποζημίωση 10.500 ευρώ σε οικογένεια μαθητή που αναγκάστηκε να αποκαλύψει τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του παιδιού της, προκειμένου να απαλλαγεί από το μάθημα των Θρησκευτικών.
Το χρονικό της υπόθεσης
Η υπόθεση αφορά τη σχολική χρονιά 2019-2020, όταν οι γονείς υπέβαλαν αίτημα απαλλαγής για το παιδί τους. Το σχολείο, επικαλούμενο εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας, ζήτησε να δηλωθεί ότι ο μαθητής «δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος». Η οικογένεια συμμορφώθηκε με την απαίτηση, αλλά ταυτόχρονα προσέφυγε στη Δικαιοσύνη, καταγγέλλοντας παραβίαση της θρησκευτικής ελευθερίας και παράνομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων.
Το Διοικητικό Πρωτοδικείο δικαίωσε την οικογένεια, αναγνωρίζοντας ότι η συγκεκριμένη πρακτική αντιβαίνει τόσο στο Σύνταγμα όσο και στο ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο. Η αποκάλυψη της θρησκευτικής συνείδησης ως προϋπόθεση για απαλλαγή κρίθηκε παράνομη, με το σκεπτικό ότι οι γονείς και το ανήλικο παιδί υπέστησαν σημαντική ψυχική βλάβη.
Η αποζημίωση ορίστηκε σε 3.500 ευρώ για κάθε μέλος της οικογένειας.
Το νομικό πλαίσιο και οι ευρωπαϊκές διαστάσεις
Η υποχρέωση υποβολής δήλωσης θρησκευτικής ταυτότητας για την απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών είχε εισαχθεί με εγκύκλιο του τότε υπουργού Παιδείας Ανδρέα Λοβέρδου το 2015.
Η πρακτική αυτή είχε ήδη απασχολήσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), το οποίο έκρινε ότι τέτοιου είδους απαιτήσεις παραβιάζουν την ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης και το δικαίωμα στην εκπαίδευση χωρίς διακρίσεις. Μετά από εκείνη την απόφαση, η Ελλάδα αναγκάστηκε το 2020 να καταργήσει τη σχετική υποχρέωση.
Παράλληλα, το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει ακυρώσει δύο υπουργικές αποφάσεις για το περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών, κρίνοντας ότι αντίκεινται στο Σύνταγμα και στις ευρωπαϊκές αρχές θρησκευτικής ουδετερότητας.
Σημασία της απόφασης
Η νέα απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου ενισχύει τη νομική θωράκιση της θρησκευτικής ελευθερίας στην εκπαίδευση και θέτει σαφές μήνυμα ότι η Διοίκηση δεν μπορεί να επιβάλλει στους πολίτες αδικαιολόγητες ή παράνομες προϋποθέσεις.
Ιστορικό πλαίσιο – Η εξέλιξη του ζητήματος
2015: Εισαγωγή της υποχρέωσης ρητής δήλωσης μη Χριστιανών Ορθοδόξων για απαλλαγή.
2017-2019: Προσφυγές στο ΣτΕ και στο ΕΔΔΑ από γονείς και ενώσεις.
2019: Το ΕΔΔΑ καταδικάζει την Ελλάδα.
2020: Κατάργηση της υποχρέωσης δήλωσης θρησκείας.
2023: Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών επιδικάζει αποζημίωση 10.500 ευρώ.
Προεκτάσεις για την εκπαίδευση και την κοινωνία
Η απόφαση δεν αφορά μόνο το συγκεκριμένο περιστατικό, αλλά θέτει ευρύτερα ζητήματα:
Θρησκευτική ουδετερότητα στο σχολείο: Πόσο συμβατή είναι η διδασκαλία των Θρησκευτικών, όπως εφαρμόζεται σήμερα, με την πολυπολιτισμική πραγματικότητα;
Προστασία προσωπικών δεδομένων: Πώς διασφαλίζεται ότι οι μαθητές δεν θα υποχρεώνονται έμμεσα να αποκαλύπτουν πεποιθήσεις ή στοιχεία που ανήκουν στον ιδιωτικό τους χώρο;
Νομική ευθύνη της Διοίκησης: Ποια είναι τα όρια μεταξύ εκπαιδευτικής πολιτικής και παραβίασης δικαιωμάτων;
Η συζήτηση γύρω από το μάθημα των Θρησκευτικών παραμένει ζωντανή στην ελληνική κοινωνία, με τον αντίλογο να κινείται ανάμεσα στην ανάγκη καλλιέργειας θρησκευτικού γραμματισμού και στον σεβασμό της θρησκευτικής ελευθερίας όλων των μαθητών.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
