Νίκος Μακρής «Οι εκπαιδευτικοί κάθονται τρεις μήνες το καλοκαίρι…»
Ένα από τα πιο συχνά, και ίσως αφελώς επαναλαμβανόμενα, στερεότυπα για την εκπαιδευτική κοινότητα.
Στα μάτια της κοινωνίας, οι εκπαιδευτικοί είναι συχνά οι "τυχεροί" με «καλά ωράρια» και «πολλά διαλείμματα». Στην πραγματικότητα, το ωράριο των 18 - 23 διδακτικών ωρών είναι η κορυφή του παγόβουνου. Από κάτω υπάρχει ένα τεράστιο, απλήρωτο και αθέατο έργο: προετοιμασία, διαχείριση κρίσεων, διαμεσολάβηση, τεχνική υποστήριξη, ψυχολογική στήριξη, επικοινωνία με γονείς, συμμετοχή σε προγράμματα.
Πίσω από τις καλοκαιρινές άδειες και τα "ευέλικτα" ωράρια, κρύβεται ένα από τα πιο στρεσογόνα και απαιτητικά επαγγέλματα στην Ευρώπη – με επιστημονικά τεκμηριωμένο υψηλό δείκτη επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout).
Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης περιλαμβάνει:
Συναισθηματική εξάντληση
Αποπροσωποποίηση (απομάκρυνση από τους μαθητές, απώλεια ενσυναίσθησης)
Αίσθημα προσωπικής αποτυχίας
Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού ανήκει στις ομάδες υψηλού κινδύνου, μαζί με επαγγέλματα υγείας και πρόνοιας. Η διαρκής επαφή με παιδιά, τα διοικητικά βάρη, η έλλειψη αναγνώρισης και οι μισθολογικές πιέσεις, οδηγούν όλο και περισσότερους εκπαιδευτικούς σε ψυχική και σωματική εξάντληση.
Η φωνή μιας εκπαιδευτικού που σκέφτεται την οριστική αποχώρησή της από το σχολείο μετά από 16 χρόνια υπηρεσίας δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό. Είναι κραυγή απόγνωσης. Αντήχηση μιας ολόκληρης γενιάς εκπαιδευτικών που ξεκίνησαν με όνειρα και ιδανικά, αλλά βρέθηκαν εγκλωβισμένοι σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που μοιάζει συχνά εχθρικό προς τους ίδιους και την αποστολή τους.
«Ξεκίνησα με μεράκι, με όρεξη να κάνω τη διαφορά. Τώρα είμαι εξαντλημένη. Όχι μόνο σωματικά, αλλά ψυχικά και ηθικά. Έχω πάθει burnout», λέει χαρακτηριστικά η μόνιμη εκπαιδευτικός.
Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους
Έρευνα 1 (ΕΚΤ, 2014-2016):
56,5% των εκπαιδευτικών σημείωσαν υψηλά επίπεδα συναισθηματικής εξάντλησης
69% ανέφεραν μέτρια έως υψηλή αποπροσωποποίηση
36,7% δήλωσαν χαμηλό αίσθημα επαγγελματικής επιτυχίας
Έρευνα 2 (2023, Δρ. Γ. Κόσυβας – 2.400 εκπαιδευτικοί, Αττική):
Οι γυναίκες παρουσιάζουν υψηλότερη εξάντληση από τους άνδρες
Οι μόνιμοι δέχονται μεγαλύτερη πίεση από τους αναπληρωτές (!)
Ηλικίες 41-60 πλήττονται περισσότερο
Όσοι έχουν μεταπτυχιακές σπουδές, εμφανίζουν αυξημένα ποσοστά αποπροσωποποίησης
Εκπαιδευτικοί με άνω των 11 ετών υπηρεσίας διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο burnout
Οι αιτίες πίσω από την εξουθένωση
Οικονομική πίεση και εργασιακή ανασφάλεια
Οι μισθοί των Ελλήνων εκπαιδευτικών συγκαταλέγονται στους χαμηλότερους στην Ε.Ε. – φαινόμενο που δημιουργεί συναισθήματα απαξίωσης.
Επιπτώσεις της πανδημίας
Η μετατροπή των τάξεων σε οθόνες χωρίς κατάλληλη τεχνολογική υποστήριξη επιδείνωσε την ήδη βεβαρημένη ψυχική υγεία των εκπαιδευτικών.
Πολυδιάστατοι ρόλοι χωρίς υποδομές
Ο εκπαιδευτικός καλείται να γίνει:
Ψυχολόγος
Κοινωνικός λειτουργός
Γραμματέας
Συντηρητής
Και όλα αυτά χωρίς την απαραίτητη υποστήριξη από την πολιτεία.
Άνοδος στις παραιτήσεις – Δραματική αποχώρηση εκπαιδευτικών
Το 2025, πάνω από 4.700 αιτήσεις παραίτησης κατατέθηκαν από εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης – αριθμός που δεν εξηγείται μόνο από συνταξιοδοτήσεις.
Στην Α’ βάθμια Αττικής μόνο, σημειώθηκαν:
115 παραιτήσεις στελεχών
95 άδειες άνευ αποδοχών
Το φαινόμενο δεν αφορά μόνο μεγαλύτερους ηλικιακά. Πολλοί νέοι αναπληρωτές εγκαταλείπουν λόγω επισφάλειας, ιδιαίτερα σε τουριστικές περιοχές όπου δεν μπορούν να καλύψουν βασικές ανάγκες διαβίωσης.
Πειθαρχικά, αξιολογήσεις και φόβος
Η ενεργοποίηση πειθαρχικών μηχανισμών, με καταγγελίες μέσω ειδικής πλατφόρμας, δημιουργεί κλίμα φόβου στους εκπαιδευτικούς.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 7/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
