Λεωνίδας Βουρλιώτης Το υπουργείο Παιδείας ανοίγει θέμα για την εφαρμογή της Συνθήκης της Μπολόνιας στα πανεπιστήμια της χώρας, 26 χρόνια μετά την υπογραφή της το 1999. Αυτό σημαίνει την κατάρτιση προγραμμάτων σπουδών ΑΕΙ τριετούς διάρκειας. Η προσπάθεια εναρμόνισης των δημόσιων πανεπιστημίων με τη Συνθήκη της Μπολόνιας επισπεύδεται και ενόψει της λειτουργίας στην Ελλάδα μη κρατικών ΑΕΙ, η οποία θα δημιουργήσει ασυμμετρίες στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο. Και αυτό διότι θα υπάρχουν προγράμματα σπουδών τριετούς διάρκειας σε μη κρατικά ΑΕΙ, την ίδια στιγμή που στα δημόσια ΑΕΙ οι σπουδές θα είναι τετραετείς.
Η πρόθεση του Υπουργείου Παιδείας (ΥΠΑΙΘΑ), σε συνδυασμό με τις κατευθύνσεις της ΕΘΑΑΕ και την εκπαιδευτική στρατηγική της κυβέρνησης της ΝΔ, για ενίσχυση του ρυθμού αποφοίτησης στα πανεπιστήμια δεν είναι τυχαία. Εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο μετασχηματισμού της ανώτατης εκπαίδευσης βάσει κριτηρίων «αποτελεσματικότητας» και «αγοραίας λειτουργικότητας».
Σύμφωνα με πληροφορίες που επαναλαμβανόμενα διακινούνται από κυβερνητικούς κύκλους και με φόντο τις πρόσφατες επαφές ΥΠΑΙΘΑ-πρυτάνεων, φέρεται να έχει τεθεί επί τάπητος η δυνατότητα συγκρότησης προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών τριετούς αντί τετραετούς διάρκειας στα δημόσια πανεπιστήμια. Αν και επισήμως παρουσιάζεται ως επιλογή, στην πράξη εγείρονται σοβαρά ερωτήματα:
Ποιο είναι το ακαδημαϊκό και επαγγελματικό αντίκρισμα ενός 3ετούς πτυχίου;
Τι είδους γνωστική συμπύκνωση θα απαιτηθεί και ποια μαθήματα θα «θυσιαστούν»;
Πόσο πραγματικά «ελεύθερη» είναι η επιλογή για υποστελεχωμένα και υποχρηματοδοτούμενα Τμήματα;
Χρηματοδότηση με όρους αξιολόγησης: Ο ρυθμός αποφοίτησης ως «μονάδα μέτρησης»
Η κυβέρνηση έχει εδώ και καιρό συνδέσει τη χρηματοδότηση των ΑΕΙ με την αξιολόγηση, και μέσα σε αυτή τη λογική, ο ρυθμός αποφοίτησης έχει αναδειχθεί σε βασικό δείκτη «αποδοτικότητας». Το πρόσφατο μέτρο του ν+2, που οδηγεί στη διαγραφή φοιτητών, δεν είναι παρά ακόμη μία πτυχή αυτής της στρατηγικής.
Η φιλοσοφία πίσω από αυτή την πολιτική είναι σαφής: ο χρόνος σπουδών αντιμετωπίζεται όχι ως περίοδος ωρίμανσης και επιστημονικής εμβάθυνσης, αλλά ως «κόστος» για το σύστημα και την αγορά.
Δημόσια ΑΕΙ υπό πίεση: Ανισότητες και «επιλογές ανάγκης»
Η υποχρηματοδότηση, η απουσία επαρκών υποδομών και η έλλειψη μελών ΔΕΠ σε πολλά περιφερειακά πανεπιστήμια δημιουργούν ένα πλαίσιο ασφυκτικό. Στο όνομα της «ευελιξίας» και της «βιωσιμότητας», πολλά ιδρύματα πιθανώς θα εξωθηθούν στο να αποδεχθούν τα 3ετή προγράμματα όχι ως επιλογή, αλλά ως αναγκαστική λύση.
Η είσοδος ιδιωτικών πανεπιστημίων, με αναγνωρισμένα 3ετή πτυχία, εντείνει τον ανταγωνισμό και δημιουργεί ένα νέο τοπίο, στο οποίο τα δημόσια ΑΕΙ καλούνται να επιβιώσουν υπό άνισους όρους.
Το αφήγημα του ανταγωνισμού και η πραγματικότητα της υποβάθμισης
Η ρητορική της κυβέρνησης για «στήριξη» των δημόσιων πανεπιστημίων μέσω του ανταγωνισμού με τα ιδιωτικά, φαίνεται να αποδομείται από την ίδια την πολιτική πρακτική της: μειωμένη φοιτητική μέριμνα, ανύπαρκτη στήριξη στις αδύναμες δομές και σχέδια περικοπής του ακαδημαϊκού περιεχομένου των σπουδών.
Η μετάβαση σε 3ετή πτυχία δεν εξασφαλίζει κανενός είδους «αναβάθμιση». Αντίθετα, απειλεί να δημιουργήσει απόφοιτους με ημιτελή ακαδημαϊκή συγκρότηση, ενώ ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες στην πρόσβαση και την παραμονή στην ανώτατη εκπαίδευση.
Φοιτητές σε ετοιμότητα: Αντιδράσεις και κοινωνικά ανακλαστικά
Ήδη, φοιτητικές συλλογικότητες και πανεπιστημιακές ενώσεις εκφράζουν κάθετα την αντίθεσή τους σε τέτοιες πρωτοβουλίες. Οι μνήμες από παλαιότερες κινητοποιήσεις για την ανατροπή αντιεκπαιδευτικών νόμων παραμένουν νωπές, και το φοιτητικό κίνημα δείχνει διατεθειμένο να αντισταθεί σε κάθε μορφή υποβάθμισης του δημοσίου πανεπιστημίου.
Η πρόταση για 3ετή προγράμματα σπουδών δεν μπορεί να εξεταστεί αποκομμένα από το ευρύτερο πολιτικοοικονομικό και θεσμικό πλαίσιο στο οποίο διατυπώνεται. Πρόκειται για μια στρατηγική που εντάσσεται σε ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης της ανώτατης εκπαίδευσης με σαφείς ταξικές και κοινωνικές προεκτάσεις.
Η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι συλλογική, τεκμηριωμένη και αποφασιστική, στη βάση ενός δημοκρατικού διαλόγου για το πανεπιστήμιο του μέλλοντος: δημόσιο, δωρεάν, ποιοτικό και καθολικά προσβάσιμο.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Η ύλη για 47.000 υποψήφιους ως 7/6 με τις λύσεις
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 7/6
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
