Βασίλης Γκουζέλος Η φράση «Δεν ντρέπεσαι να επαναλαμβάνεις ό,τι σου λέει η γυναίκα σου; Κατάντησες… της», η οποία εντάχθηκε στο φετινό διαγώνισμα των Αρχαίων Ελληνικών για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις 2025, δεν είναι μια αθώα αποσπασματική πρόταση από αρχαίο κείμενο. Είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα υπόγειου αλλά ισχυρού σεξισμού, που όχι μόνο επιβιώνει μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και νομιμοποιείται — σχεδόν επιβάλλεται — μέσα από μία κορυφαία στιγμή αξιολόγησης των νέων ανθρώπων.
Στο πλαίσιο του διαγωνίσματος, ζητήθηκε από τους μαθητές να συμπληρώσουν το κενό της φράσης αυτής με τη λέξη «φερέφωνο», ώστε να διασφαλίσουν τη σωστή απάντηση. Δηλαδή, οι μαθητές — είτε συμφωνούσαν είτε όχι — ωθήθηκαν να αναπαράγουν ένα σαφές σεξιστικό στερεότυπο για να πάρουν την υψηλότερη βαθμολογία. Δεν τους ζητήθηκε να το σχολιάσουν. Δεν τους ζητήθηκε να το κρίνουν. Τους ζητήθηκε απλώς να το επαναλάβουν.
Δεν πρόκειται για μία πρόταση που αποτελούσε αυτούσια τα λόγια ενός αρχαίου κειμένου. Σε μία τέτοια περίπτωση, δεν θα μπορούσε να γίνει κριτική σε κάτι το οποίο γράφτηκε πριν από χιλιάδες χρόνια. Το πρόβλημα έιναι πως εν λόγω πρόταση, είναι επιλογή της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων, που σημαίνει ότι συνειδητά την τοποθέτησαν στα θέματα των πανελληνίων εξετάσεων.
Ο υπαινιγμός ότι ένας άνδρας «ντροπιάζεται» επειδή επαναλαμβάνει τα λόγια της γυναίκας του δεν είναι απλώς αναχρονιστικός. Είναι βαθιά προσβλητικός για τις γυναίκες, αλλά και για τους άνδρες που δεν συμμορφώνονται με τοξικά πρότυπα "ανδρισμού". Υπονοεί ότι η γυναικεία φωνή είναι ανάξια εμπιστοσύνης και ότι όποιος την υιοθετεί χάνει την αξιοπρέπειά του. Αυτό δεν είναι απλώς μια φιλολογική λεπτομέρεια· είναι ξεκάθαρος σεξισμός, ενισχυμένος μάλιστα από τη σιωπή της εξεταστικής αρχής που τον πρόβαλε χωρίς την παραμικρή κριτική απόσταση.
Αυτό που συνέβη στις φετινές εξετάσεις δεν ήταν ουδέτερη γλωσσική διδασκαλία. Ήταν μία μορφή κανονικοποίησης σεξιστικών στερεοτύπων, η οποία υποχρέωσε εκατοντάδες μαθητές και μαθήτριες να συμμετάσχουν, θέλοντας και μη, στη διαιώνισή τους. Όχι απλώς να τα διαβάσουν ή να τα σχολιάσουν, αλλά να τα οικειοποιηθούν ως "σωστές" απαντήσεις.
Αν κάτι πρέπει να μας προβληματίσει, δεν είναι μόνο η ίδια η φράση. Είναι το ότι κανείς από τους υπεύθυνους δεν σκέφτηκε να τη θέσει υπό αμφισβήτηση πριν καταλήξει στο γραπτό των παιδιών. Είναι το ότι τέτοιες αντιλήψεις συνεχίζουν να εισβάλλουν αθόρυβα αλλά δραστικά στη σχολική ύλη.
Δεν είναι υπερβολή. Δεν είναι «ευαισθησία της μόδας». Είναι μια καθαρή, δίκαιη απαίτηση, πως η παιδεία μας να μην αναπαράγει τον σεξισμό, αλλά να τον αποκαλύπτει. Και αν επιλέγει να παρουσιάζει τα σκοτεινά σημεία του παρελθόντος, οφείλει να το κάνει με επίγνωση, ερμηνεία και ξεκάθαρη απόσταση. Όχι να τα μετατρέπει σε σημεία αναφοράς, ούτε σε εξεταστικά «σωστά» παραδείγματα.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
