Alfavita Newsroom Η «Ετήσια Έκθεση για την Ανώτατη Εκπαίδευση» της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) για το 2023 παρουσιάζει μια λεπτομερή εικόνα της κατάστασης στα ελληνικά πανεπιστήμια. Με δεδομένα από πηγές όπως η ΕΛΣΤΑΤ, η EUROSTAT, ο ΟΟΣΑ και οι ίδιες οι Μονάδες Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ) των πανεπιστημίων, η έκθεση εξετάζει τη φοιτητική κοινότητα, το διδακτικό προσωπικό, τα προγράμματα σπουδών, τους πτυχιούχους, και άλλες παραμέτρους.
Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: Μπορούν οι υφιστάμενες μέθοδοι αξιολόγησης να βελτιώσουν ουσιαστικά την ποιότητα των πανεπιστημίων μας;
Ο ρόλος της διεθνοποίησης: Πανεπιστήμια-βιτρίνες για διεθνείς φοιτητές;
Η έκθεση τονίζει τη στρατηγική στόχευση για τη μετατροπή της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης σε «πυλώνα αριστείας» στην Ανατολική Μεσόγειο. Η διεθνοποίηση και η προσέλκυση φοιτητών από το εξωτερικό αποτελούν προτεραιότητα, ακολουθώντας τη στρατηγική του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης (ΕΧΕ). Στόχος είναι η προσέλκυση φοιτητών-πελατών, η συγκράτηση και η αξιοποίηση ταλέντων (brain gain), αλλά και η ενίσχυση της γεωπολιτικής θέσης της Ε.Ε.
Η πολιτική αυτή υποστηρίζεται από πρωτοβουλίες όπως τα «Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια», που συνδέουν ιδρύματα από διαφορετικές χώρες σε κοινές δράσεις, καθώς και από την προώθηση ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών, σε συνεργασία με διεθνή πανεπιστήμια. Παράλληλα, τα ελληνικά πανεπιστήμια δημιουργούν παραρτήματα στο εξωτερικό (όπως στην Κύπρο και την Αίγυπτο), στοχεύοντας σε αγορές όπως η Κίνα και η Ινδία.
Αλλά τι σημαίνει αυτό για την ποιότητα των ίδιων των πανεπιστημίων και τις ανάγκες των Ελλήνων φοιτητών;
Η πραγματικότητα: Υποστελέχωση, προβλήματα υποδομών και φοιτητές σε δεύτερη μοίρα
Η υποστελέχωση στα πανεπιστήμια είναι έντονη. Το 2023, μειώθηκε το διοικητικό προσωπικό (-491), ενώ η αύξηση του διδακτικού προσωπικού ήταν ελάχιστη (+26). Οι συμβασιούχοι, αντίθετα, αυξήθηκαν σημαντικά. Αυτό οδηγεί σε καθυστερήσεις στη διδασκαλία, με μαθήματα να ξεκινούν στα μέσα του εξαμήνου.
Παράλληλα, οι υποδομές είναι ανεπαρκείς και πολλές φορές επικίνδυνες, όπως φανερώνουν οι πτώσεις σοβάδων και ανελκυστήρων. Η έκθεση της ΕΘΑΑΕ αναφέρει ότι οι υφιστάμενες υποδομές εμποδίζουν την παροχή ολοκληρωμένης γνώσης, ιδιαίτερα σε σχολές υγείας.
Τα προγράμματα σπουδών, παρότι πιστοποιημένα, συχνά δεν εξασφαλίζουν επαγγελματική αναγνώριση, ενώ η συνεχής αύξηση των μεταπτυχιακών (1.300+ προγράμματα) αντανακλά τη μετάβαση του πτυχίου από «τίτλο σπουδών» σε «προσόν». Σύμφωνα με την ΕΘΑΑΕ, το 90% των αποφοίτων επιπέδου 6 συνεχίζει σε μεταπτυχιακές σπουδές, ενώ το 40% αυτών επιδιώκει και δεύτερο μεταπτυχιακό τίτλο.
Η εμπορευματοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης
Η αύξηση της ιδιωτικής χρηματοδότησης, από 32% το 2022 σε 40% το 2023, δείχνει την τάση εμπορευματοποίησης. Τα πανεπιστήμια προσανατολίζονται όλο και περισσότερο στην αυτοχρηματοδότηση μέσω διδάκτρων και ιδιωτικών χορηγιών, ενώ η δημόσια χρηματοδότηση μειώνεται (-4,4%).
Οι συγχωνεύσεις τμημάτων και η αύξηση των μεταπτυχιακών υπογραμμίζουν αυτή την αλλαγή. Τα μεταπτυχιακά, αν και συχνά επικαλύπτονται αντικείμενα, χαρακτηρίζονται «βιώσιμα» λόγω της οικονομικής τους αυτονομίας.
Τελικός απολογισμός: Βελτίωση ή βιτρίνα;
Η αξιολόγηση εστιάζει περισσότερο στη διεθνή εικόνα των πανεπιστημίων παρά στη βελτίωση της ουσίας τους. Οι προτάσεις, όπως οι διαγραφές φοιτητών που υπερβαίνουν το ν+2 ή η έμφαση στις διεθνείς κατατάξεις, ενισχύουν τους δείκτες «βιτρίνας», αλλά δεν αντιμετωπίζουν τα βαθύτερα προβλήματα υποδομών και στελέχωσης.
Η πραγματική αξιολόγηση των πανεπιστημίων, όμως, γίνεται από τους ίδιους τους φοιτητές, τους διδάσκοντες και το προσωπικό, που βιώνουν καθημερινά τις ελλείψεις και τις ανάγκες.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
