Το Brain Drain πολλοί το κατηγόρησαν. Τις νέες και τους νέους που τα τελευταία χρόνια ο ένας μετά τον άλλον εγκαταλείπουν την Ελλάδα, αναζητώντας ασφαλέστερες και σταθερότερες συνθήκες οικονομικής και επαγγελματικής αποκατάστασης, επίσης πολλοί τους κατηγόρησαν. Πόσοι όμως κατηγόρησαν τις συνθήκες και τις πολιτικές εκείνες που έκαναν εμάς, τη νέα γενιά, να αναζητήσουμε στο εξωτερικό τη τύχη μας; Και πολύ περισσότερο, πόσοι από όλους αυτούς κατέθεσαν συγκεκριμένες προτάσεις για το brain gain, την επιστροφή δηλαδή των νέων στην Ελλάδα;
Καλό θα ήταν, για αρχή, να μιλήσουμε την βαρετή, μεν, για ένα γραπτό κείμενο, χρήσιμη, δε, για την κατανόηση των μεγεθών, γλώσσα των αριθμών, η οποία όμως αντικατοπτρίζει την αλήθεια και δεν αφήνει ποτέ περιθώρια παρερμηνείας.
Η γλώσσα αυτή λοιπόν, μας ενημερώνει ότι:
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα κατείχε και τον Μάιο του 2022 την 1η θέση στην ανεργία των νέων στην Ευρώπη, με ποσοστό 36,8%, περίπου δέκα ποσοστιαίες μονάδες μπροστά από τη δεύτερη Ισπανία (27.1%). Με λίγα λόγια περίπου 1 στους 3 νέους στην Ελλάδα είναι άνεργος. Την τριάδα κλείνει η Ρουμανία με 22.7% τη στιγμή που ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 13,3%.
Σκεφτείτε ακόμα ότι και από τα υπόλοιπα 2/3 των νέων που εργάζονται, αυτοί συνήθως απασχολούνται σε θέσεις αναντίστοιχες με τα προσόντα τους, συχνά κακοπληρωμένες ενώ πολλές φορές περιορίζονται σε καθεστώτα ειδικής απασχόλησης με τη μερική απασχόληση (ημιαπασχόληση) να κυριαρχεί. Και βέβαια, όταν κάνουμε λόγο για τις εργασιακές συνθήκες για τους νέους στην Ελλάδα, δεν γίνεται να μην αναφέρουμε τις περιπτώσεις εκμετάλλευσης, με την υπέρβαση του ωραρίου (πολλές οι περιπτώσεις αδήλωτων ή απλήρωτων υπερωριών) ή την μισθολογική υποβάθμιση. Πόσα όμως να περιμένει κανείς σε μία χώρα στην οποία έχει περιοριστεί δραματικά η δράση της Επιθεώρησης Εργασίας; Σε μια χώρα που περίπου 8 χρόνια πριν, είχε εφαρμοστεί ο άκρως ρατσιστικός υποκατώτος μισθός για τους νέους;
Πως, λοιπόν, να δουλέψουμε, στην Ελλάδα;
Βέβαια, οι νέοι δεν αντιμετωπίζουμε μονάχα τον σκόπελο της ανεργίας, στην προσπάθειά μας να μην εγκαταλείψουμε την πατρίδα μας. Βλέπετε, για να μείνουμε στην Ελλάδα, πρέπει πρώτα από όλα να έχουμε κυριολεκτικά κάπου… να μείνουμε. Και δεν εννοώ το πατρικό μας, στο οποίο μένει σήμερα το 60% των νέων μεταξύ 25 και 34 χρονών στην Ελλάδα. Μάλιστα στη σχετική κατάταξη είμαστε 2οι, πίσω από την Κροατία, τη στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ, είναι περίπου 30%. Αυτό που εννοώ είναι να μπορούμε μείνουμε στο δικό μας σπίτι, για να ζήσουμε τη δική μας ζωή και να δημιουργήσουμε τα δικά μας όνειρα. Βέβαια, αυτά, κοστίζουν λίγο (ή και πολύ… ή και αρκετά πολύ) παραπάνω στην Ελλάδα του 2022, καθώς μονάχα το κόστος του ενοικίου μαζί με το κόστος των λογαριασμών μηνιαίως, ξεπερνούν το 33% του διαθέσιμου εισοδήματος ενός μέσου νοικοκυριού (και σε αυτή τη λίστα η Ελλάδα είναι πρώτη, τη στιγμή που ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 7,8% του διαθέσιμου εισοδήματος). Και μάλιστα αυτά τα δεδομένα περιγράφουν την κατάσταση πριν ξεσπάσει η ενεργειακή κρίση, η ακρίβεια και η εκτόξευση του πληθωρισμού. Σκεφτείτε σε τι επίπεδα εκτοξεύεται το ποσοστό αυτό αν συνυπολογίσουμε ότι οι νέοι πολλές φορές δεν συμβιώνουν ή όταν συμβιώνουν δεν εργάζονται και τα δύο άτομα. Άρα, το εισόδημά τους είναι μικρότερο από αυτό ενός μέσου νοικοκυριού. Έτσι το κόστος στέγασης (ενοίκιο και λογαριασμοί) πολλές φορές μπορούν να φτάσουν να ξεπερνούν και το 50% του διαθέσιμου εισοδήματος ενός μέσου νέου.
Πως, λοιπόν, να φύγουμε από το πατρικό μας, στην Ελλάδα;
Αυτό, όπως καταλαβαίνετε αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα σε κάθε σκέψη δημιουργίας οικογένειας. Ποιο άτομο θα έκανε οικογένεια, όταν καλά καλά δεν μπορεί να εξασφαλίσει ένα επαρκές επίπεδο διαβίωσης για τον εαυτό του και τον/την σύντροφό του; Κάνουμε συχνά λόγο για την υπογεννητικότητα στην Ελλάδα, αλλά ξεχνάμε να ασχοληθούμε με τα αίτιά της. Προϋπόθεση για τη δημιουργία οικογένειας (αναλύοντάς το κοινωνικά) – άρα και καταπολέμηση της υπογεννητικότητας, είναι η ύπαρξη στέγης και απασχόλησης. Για την πλειοψηφία των νέων, η στέγη είναι απρόσιτη και η απασχόληση είτε ανύπαρκτη (ανεργία), είτε σε επισφαλείς θέσεις εργασίας, είτε σε θέσεις που δεν αντιστοιχούν στα προσόντα τους.
Πως λοιπόν να κάνουμε οικογένεια στην Ελλάδα;
Και βέβαια, δεν μπορώ να μην αναφερθώ στην εκπαίδευση. Ναι κυρίες και κύριοι, αναζητούμε μόρφωση και κατάρτιση στη χώρα που η κυβέρνησή της ανέχεται και επιτρέπει να κλείνει το ένα Πανεπιστημιακό τμήμα πίσω από το άλλο την ίδια στιγμή που αρκετά ακόμη τμήματα, λόγω Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, μένουν με δεκάδες μονάχα φοιτητές αντιμετωπίζοντας και αυτά τον κίνδυνο του λουκέτου. Αναζητούμε ποιοτική εκπαίδευση στη χώρα που αντί να στέλνει τους αστυνομικούς στις γειτονιές, τους στέλνει στις σχολές. Κι αυτό δίχως να λαμβάνονται καν υπόψη προτάσεις που κατατέθηκαν στον δημόσιο διάλογο και δίνουν λύση στη φύλαξη των ΑΕΙ, η οποία είναι αναγκαία, χωρίς όμως να πλήττεται το αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων. Αν και πολλά από τα Πανεπιστημιακά τμήματά μας συγκαταλέγονται ανάμεσα στα κορυφαία παγκοσμίως, οι πολιτικές που ακολουθούνται στην παιδεία, τείνουν να τα υπονομεύουν και να υποβαθμίζουν συνεχώς το κύρος τους, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερα νέα άτομα να αναζητούν στο εξωτερικό εκπαιδευτικά ιδρύματα για τη συνέχιση των σπουδών τους.
Πως, λοιπόν, να μείνουμε για σπουδές στην Ελλάδα;
Αυτές όλες είναι μερικές μόνο από τις συνθήκες που θρέφουν και καλλιεργούν τους σπόρους του brain drain, τους οποίους θερίζει δυστυχώς η γενιά μας.
Και επειδή οι γενικεύσεις είναι ο εχθρός των ασφαλών συμπερασμάτων, προφανώς και τα παραπάνω δεν ισχύουν για όλους τους νέους. Σαφώς και υπάρχουν νέοι και νέες που μπόρεσαν και απασχολήθηκαν στην Ελλάδα ή που κατάφεραν να κάνουν οικογένεια. Όμως αυτοί οι νέοι δεν παύουν να αποτελούν φωτεινές εξαιρέσεις. Δεν παύουν να συνιστούν το success story ενός κακογραμμένου σεναρίου το οποίο αποτελεί τον κανόνα. Εμείς όμως θέλουμε και έχουμε χρέος να αλλάξουμε τον κανόνα αυτόν. Με πράξεις, όχι με λόγια και επικοινωνιακά πυροτεχνήματα.
Για να γίνει κανόνας, τα νέα παιδιά να έχουν πρόσβαση σε ποιοτική και δωρεάν εκπαίδευση στην Ελλάδα.
Για να γίνει κανόνας, να μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στην αγορά εργασίας αμέσως μετά την ολοκλήρωση των σπουδών μας.
Για να γίνει κανόνας, οι θέσεις εργασίας μας να είναι συμβατές των ικανοτήτων μας και οι απολαβές μας αντάξιες των προσόντων μας, σε ένα εργασιακό περιβάλλον διαφανές και αξιοκρατικό.
Για να γίνει κανόνας, να μπορούμε να ανοίξουμε το δικό μας σπίτι, να έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε οικογένεια αν και όταν το θελήσουμε, χωρίς να φοβόμαστε αν θα βγει ο μήνας.
Γιατί θέλουμε να μπορούμε να ζήσουμε και να ονειρευτούμε στη χώρα μας. Γιατί αγαπάμε την Ελλάδα και εμείς και όσοι έφυγαν πριν από εμάς. Εδώ είναι οι γονείς μας, οι συγγενείς μας, οι φίλοι μας, οι αναμνήσεις μας. Εδώ θέλουμε να είναι και τα μελλοντικά μας σχέδια. Σε μια Ελλάδα που δεν βάζει τρικλοποδιές στα μονοπάτια των παιδιών της και που δεν αντιλαμβάνεται τους νέους της ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Σε μια Ελλάδα, η οποία θα μεριμνά για τα πρώτα επαγγελματικά βήματα των νέων προστατεύοντάς τους από περιπτώσεις εκμετάλλευσης. Που ο τομέας της εργασίας θα μπορεί να απορροφήσει και να αξιοποιήσει ανθρώπους με υψηλά προσόντα πριν αυτοί αναζητήσουν την τύχη τους στο εξωτερικό. Που τα πανεπιστήμια θα συνδέονται και θα τροφοδοτούν την αγορά εργασίας. Σε μια Ελλάδα που οι νέοι θα πληρώνονται με βάση τα προσόντα τους και όχι με βάση την ηλικία ή το φύλο τους.
Αυτή η Ελλάδα θα θέσει τις βάσεις πρώτον για τη καταπολέμηση του brain drain κι έπειτα για τον σχεδιασμό του brain gain. Και αυτή την Ελλάδα μπορούμε να τη φτιάξουμε εμείς οι νέοι και οι νέες και θα το κάνουμε για εμάς, για τους φίλους μας και για τα παιδιά μας, μα και για την ίδια τη χώρα που εδώ και χρόνια στερείται των προσόντων εκατοντάδων νέων ανθρώπων. Γιατί αν δεν χτίσουμε εμείς την Ελλάδα του μέλλοντός μας τότε ποιος θα το κάνει; Γιατί αν δεν το κάνουμε τώρα, πότε θα το κάνουμε;
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
