* Υπεύθυνος Φυσικής Αγωγής και Σχολικού Αθλητισμού
Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής
Η απόφαση υλοποίησης για το νέο πρόγραμμα σπουδών στο Νηπιαγωγείο, έχει ήδη δρομολογηθεί. Ωστόσο μία χρονολογική εξέταση, του θέματος, θα βοηθήσει στην άντληση αντικειμενικών συμπερασμάτων.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 το νόμου 4692/2020, το Υπουργείο Παιδείας προχώρησε στην εισαγωγή: «πιλοτικά στο υποχρεωτικό πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου της δημόσιας πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης δράση για τη δημιουργική ενασχόληση των μαθητών με την αγγλική γλώσσα μέσω της οργάνωσης και υλοποίησης δραστηριοτήτων, κατά τη διάρκεια των οποίων οι μαθητές αλληλοεπιδρούν με έναν εκπαιδευτικό κλάδου ΠΕ06 Αγγλικής Φιλολογίας παρουσία του Νηπιαγωγού».
Ταυτόχρονα η Υπουργός τονίζει ότι μέλημά του Υπουργείου είναι τα παρέχεται στα παιδιά συστηματική εκπαίδευση από μικρή ηλικία, ώστε να βελτιώνονται εν συνεχεία οι επιδόσεις του στο Γυμνάσιο και το Λύκειο. Πέρα από το μάθημα της Αγγλικής προτάσσεται και η Φυσική Αγωγή, με τον «αρμόδιο και επιστημονικά καταρτισμένο εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής», καθώς επίσης και θεματικές ενότητες, όπως Υγιεινή διατροφή, σεξουαλική αγωγή, επιχειρηματικότητα κ.λ.π.
Στην συζήτηση θα παρέμβει η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδος (Δ.Ο.Ε.), αντιδρώντας δυναμικά, στην προσπάθεια του Υπουργείου για εισαγωγή των μαθημάτων, των Αγγλικών και της Φυσικής Αγωγής, στα παιδιά της Προσχολικής ηλικίας. Στο με αριθμό πρωτοκόλλου 387 από 10/2/2020, η Δ.Ο.Ε. μεταξύ των άλλων τονίζει: «Απαιτείται ο σεβασμός στην ανομοιογένεια, η αναγνώριση του διαφορετικού μαθησιακού προφίλ, που μπορεί να έχει ένα παιδί και η εξασφάλιση ισοδύναμων ευκαιριών στη εκπαίδευση.
Καλούμε την Υπουργό Παιδείας να σχεδιάζει με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και όχι υποχωρώντας στις κάθε είδους πιέσεις που ασκούνται για ευνόητους, μεν, λόγους αλλά δεν ωφελούν τη δημόσια εκπαίδευση και τους μαθητές μας. Της επισημαίνουμε τα προβλήματα των νηπιαγωγείων πάνω στα οποία έχει υποχρέωση να σκύψει και να αντιμετωπίσει στο πλαίσιο της στήριξης και της βελτίωσης της δημόσιας, δωρεάν παιδείας… Νέα σύγχρονα κτήρια για τα νηπιαγωγεία που να ανταποκρίνονται στις βιολογικές και ψυχολογικές ανάγκες των παιδιών» (Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδος (Δ.Ο.Ε.), 2020), έγγραφο με αρ. πρωτ. 387 από 10/2/2020
Η Δ.Ο.Ε. επιχειρηματολογεί, ότι η πρόθεση του Υπουργείου, για εισαγωγή Αγγλικών και Φυσικής Αγωγής, καθώς και το πολλαπλού βιβλίου στο Νηπιαγωγείο, αγνοεί τις βασικές αρχές και την φιλοσοφία του Νηπιαγωγείου. Σκοπός του Νηπιαγωγείου είναι μεταξύ των άλλων, η γνώση μέσω του παιχνιδιού, με την μέθοδο του project, με μεικτές ηλικίες παιδιών, τονίζει δε ότι ο κατακερματισμός της «ύλης» σε ξεχωριστά γνωστικά αντικείμενα, είναι εντελώς λανθασμένη. Τα νήπια χρειάζονται ένα σταθερό πρόσωπο (Νηπιαγωγό) και η κατακερματισμένη γνώση δεν είναι συμβατή με τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά αυτής της ηλικίας. Τα αυστηρά δομημένα προγράμματα σπουδών, τα ξεχωριστά γνωστικά αντικείμενα, βρίσκονται σε λάθος κατεύθυνση.
Στην συνέχεια ακολουθεί κοινή δήλωση, του Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε. και της Συνόδου Προέδρων και Κοσμητόρων των Παιδαγωγικών Τμημάτων και Σχολών για την ένταξη των αντικειμένων της Φυσικής Αγωγής και των Αγγλικών στο πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου. Πραγματοποιείται το Σάββατο 22/2/2020, στα γραφεία της Δ.Ο.Ε., κοινή σύσκεψη των προαναφερόμενων φορέων, και αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά στη χώρα μας. Η επιχειρηματολογία είναι η ίδια, επισημαίνεται δε ο κίνδυνος της «σχολειοποίησης» της προσχολικής εκπαίδευσης και ζητείται από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου να αναθεωρήσει τη στάση της, λαμβάνοντας υπόψη την τεκμηριωμένη επιστημονικά θέση των φορέων της σύσκεψης.(Σύνοδος Προέδρων & Κοσμητόρων Παιδαγικών Τμημάτων & Δ.Ο.Ε., 2020) .
Στην συνέχει η χώρα μας, όπως και όλος ο κόσμος, εισέρχεται στη δίνη της πανδημίας, ωστόσο οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, και στην όλη συζήτηση και προβληματισμό, εισέρχονται και άλλοι επιστημονικοί φορείς και φορείς της εκπαίδευσης, στο εξεταζόμενο θέμα.
Ένα χρόνο περίπου μετά, την 19η Φεβρουαρίου 2021, έρχεται στην δημοσιότητα η κοινή δήλωση είκοσι (20) συντονιστών εκπαιδευτικού έργου Φυσικής Αγωγής που σε εισήγησή τους προς την Υπουργό Παιδείας και αρμόδιους υπηρεσιακούς φορείς καθώς και προς την Σύμβουλο Φυσικής Αγωγής του ΙΕΠ, προτείνουν: «Συμπερίληψη του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής, βάσει της πολυεπίπεδης παιδαγωγικής του διάστασης και καταλληλότητας στο σχεδιασμό των νέων δραστηριοτήτων, όπως τα «Εργαστήρια Δεξιοτήτων» τα οποία εφαρμόζονται πιλοτικά στο Νηπιαγωγείο, το Δημοτικό και στην Α΄ Γυμνασίου» (Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου Φυσικής Αγωγής, 19 Φεβρουαρίου 2021).
Στην ίδια εισήγηση των Συντονιστών Εκπαιδευτικού ΄Εργου Φυσικής Αγωγής και στην σελίδα δεκαπέντε (15) προτείνεται: «Το μάθημα της Φυσικής Αγωγής στο βασικό ωρολόγιο πρόγραμμα μπορεί και πρέπει να υλοποιείται από εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής, με καθημερινή παρουσία του στο Νηπιαγωγείο και σε συνεργασία με την/τον εκπαιδευτικό προσχολικής Αγωγής. Ως το πλέον κατάλληλο λόγω της πολυεπίπεδης παιδαγωγικής του διάστασης, μπορεί και πρέπει να τεθεί σαν βάση του σχεδιασμού των νέων δραστηριοτήτων, όπως τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων που προτείνονται για το Νηπιαγωγείο, το Δημοτικό και την Α΄ Γυμνασίου» (Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου Φυσικής Αγωγής, 19 Φεβρουαρίου 2021) .
Ανάλογη είναι και η τοποθέτηση των ΤΕΦΑΑ της χώρας μας: « … Από τα παραπάνω δεδομένα, είναι προφανές ότι το αντικείμενο της Φυσικής Αγωγής θα πρέπει να διδάσκεται στο Νηπιαγωγείο από εκπαιδευτικούς ΦΑ στη βάση παιδαγωγικών μοντέλων και μεθόδων που επενδύουν ολιστικά στην ανάπτυξη δεξιοτήτων-ικανοτήτων, στη συναισθηματική ολοκλήρωση και την κοινωνική ενδυνάμωση των μικρών μαθητών/τριών. Ως επιστήμονες και καταρτισμένοι παιδαγωγοί της κίνησης υποστηρίζουμε τη διεθνώς κατοχυρωμένη και επιστημονικά βάσιμη εισαγωγή της Φυσικής Αγωγής στο περιβάλλον του Νηπιαγωγείου, ως ισότιμου αντικειμένου» (Πρόταση των Τμημάτων Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, 2021).
Ανάλογη θέση θα πάρουν και οι Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου Πληροφορικής σε επιστολή/προτάσεις, προς την Υπουργό Παιδείας κυρία Κεραμέως, την οποία υπογράφουν όλοι, όπως στο ίδιο κείμενο δηλώνουν, και τονίζουν: «Ο προγραμματισμός υπολογιστών και η υπολογιστική σκέψη, με δεδομένη τη διείσδυση της επιστήμης των υπολογιστών στις άλλες επιστήμες, την οικονομία και την κοινωνία αναγνωρίζονται ως θεμελιώδεις ικανότητες, που καλλιεργούνται στα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα από την αρχή της βασικής εκπαίδευσης. Η ανάπτυξη πληροφορικής κουλτούρας θα καταστήσει τους μαθητές μας ενεργά μέλη της σύγχρονης κοινωνίας, ικανούς να πρωταγωνιστούν στις αλλαγές και στις εξελίξεις που επιβάλλουν οι σύγχρονες απαιτήσεις σε όλους τους τομείς» (Συντονιστές Εκπαιδευτικού Εργου Πληροφορικής, 5 Μαίου 2020) .
H διαφορά είναι ότι δεν προκρίνεται στο παραπάνω κείμενο η είσοδος εκπαιδευτικών του κλάδου της Πληροφορικής στο Νηπιαγωγείο, τουλάχιστον προς το παρόν, ως ξεχωριστό γνωστικό αντικείμενο, αλλά η ενίσχυση των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
Το Πρόγραμμα Σπουδών του νηπιαγωγείου (Ν.Π.Σ., 2014) είναι οργανωμένο κατά μαθησιακές περιοχές με σκοπό την προώθηση ικανοτήτων όπως ορίζονται από την εθνική και ευρωπαϊκή στρατηγική για την παιδεία και είναι η επικοινωνία, η δημιουργική και κριτική σκέψη, η προσωπική ταυτότητα και η αυτονομία, οι κοινωνικές ικανότητες και οι ικανότητες που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη.
Είναι γεγονός, ότι στην χώρα μας γίνονται διαχρονικά πολλές συζητήσεις για τον/τους σκοπούς της Προσχολικής Εκπαίδευσης. Υπάρχει έντονη συζήτηση για τον κίνδυνο «σχολειοποίησης» της προσχολικής εκπαίδευσης, για ξεχασμένους τομείς ανάπτυξης όπως η κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των νηπίων. Οι σύγχρονες έρευνες επισημαίνουν ότι μεταξύ των άλλων τα προγράμματα προσχολικής εκπαίδευσης για να είναι αποτελεσματικά και προσαρμοσμένα στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτής της ηλικίας, θα πρέπει να «επικεντρώνονται τόσο στο περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών όσο και στη διαδικασία της μάθησης» (Gibbons, 2007).
Στο ελληνικό νηπιαγωγείο φοιτούν παιδιά με διαφορετική μητρική γλώσσα, κοινωνικοοικονομική και ταξική προέλευση, παιδιά με διαφορετικούς ρυθμούς μάθηση. Οι εκπαιδευτικοί στα πλαίσια μιας διαφοροποιημένης διδασκαλίας παρέχουν ποικίλες, αλληλένδετες, καλά προγραμματισμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες βασισμένες στις προϋπάρχουσες γνώσεις και δεξιότητες των μαθητών τους, προσαρμόζοντας και ρυθμίζοντας έτσι τα προγράμματα σπουδών, σύμφωνα με τη διαφορετικότητα και τις διαφοροποιημένες ανάγκες των μαθητών (Mitchell & Hobson, 2005), όπως αναφέρεται στο (Γκανιάτσα , 2021).
H διαδικασία, ο τρόπος και οι επιλεγόμενες διδακτικές μέθοδοι είναι πολύ περισσότερο σημαντικές από αυτήν καθ’ αυτήν την γνώση, είναι δύο (2) εντελώς ξεχωριστά πράγματα. Η διαδικασία οργάνωσης του μαθήματος, η επιλεγόμενη εκπαιδευτική μέθοδος, είναι αυτή που θα σηματοδοτήσει αρχές, στάσεις, συμπεριφορές και ήθος. Αξίες όπως η συνεργασία, η εκμάθηση του πως να μαθαίνω, πως να φτάνω στη γνώση, η αλληλοαποδοχή και η συνεργασία, αναπτύσσονται ή αντίθετα δεν αναπτύσσονται στην ευαίσθητη ηλικία του Νηπιαγωγείου. ΄Εχει γίνει πλέον κοινός τόπος στην εκπαίδευση, και έχει θεμελιωθεί επιστημονικά, ότι οι ομαδικοσυνεργατικές μέθοδοι διδασκαλίας, και ιδιαίτερα η διαθεματική πορεία προς την γνώση, πρέπει να αποτελεί συστατικό στοιχείο, όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, ιδιαίτερα στο Νηπιαγωγείο.
«Για να φτάσουν στο στάδιο της ανάγνωσης τα παιδιά, θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να μπορούν να διακρίνουν τα φωνήματα που αποτελούν μία λέξη και να τους έχει δοθεί η δυνατότητα να εξασκήσουν αυτή τους τη «γνώση» όσεις φορές χρειάζονται. Φέρνοντας, απλώς, τα παιδιά σε επαφή με βιβλία, (μέρος της διαδικασίας) δεν αρκεί να μάθουν να διαβάζουν… Οργανώνονται από εκπαιδευτικούς οι οποίοι συνεχώς ανανεώνουν τις γνώσεις τους για το παιδαγωγικό περιεχόμενο των γνωστικών αντικειμένων (Worth 2010, Cullen 1999, Kock 2005) … Χωρίς επιστημονική γνώση του πεδίου ο εκπαιδευτικός δυσκολεύεται επίσης, να προωθήσει σωστά τη διαθεματικότητα…αλλά και να υποστηρίξει τις διερευνήσεις των παιδιών» (Οδηγός Εκπαιδευτικού για το Νηπιαγωγείο, 2011 & 2014). Στον ίδιο οδηγό σπουδών θα τονιστεί στην συνέχεια «Η γνώση του παιδαγωγικού περιεχομένου δεν «μετατρέπει» τον εκπαιδευτικό σε μαθηματικό, φυσικό ή γυμναστή. Ούτε απαιτεί από αυτόν να γίνει « ένας μικρός ειδικός» σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα. Δίνει όμως στον εκπαιδευτικό τα απαραίτητα εργαλεία για να διευκολύνει, να υποστηρίξει και κυρίως να επεκτείνει τη μάθηση των παιδιών» (Οδηγός Εκπαιδευτικού για το Νηπιαγωγείο, 2011 & 2014). Η γνώση του τρόπου με τον οποίο μαθαίνει το παιδί της προσχολικής ηλικίας, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την πορεία της μάθησης. Στο Νηπιαγωγείο αναφερόμαστε σε «μαθησιακές εμπειρίες», έτσι όταν αναφερόμαστε σε εμπλουτισμό της «γωνίας του ιατρού» στην τάξη, αναφερόμαστε σε υλικά τα οποία πρέπει να υπάρχουν, για να δοθεί η αφόρμηση για το παιδί, να ξεκινήσει να χρησιμοποιεί καινούργιες λέξεις, μεταξύ των άλλων για να διευκολυνθεί η γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών (ο.π.).
«Για να υπάρξει μάθηση ο εγκέφαλος πρέπει να είναι σε θέση να κάνει συσχετισμούς και συνδέσεις: να εντοπίζει πως ένα «πράγμα» συνδέεται με ένα άλλο, να διακρίνει ομοιότητες και διαφορές για να μπορεί να φτιάξει ευρύτερες «ομάδες – κατηγορίες» και να εντοπίζει μοτίβα» (Galinsky, 2010). H μάθηση διευκολύνεται όταν ο εκπαιδευτικός γνωρίζει τις προυπάρχουσες γνώσεις των νηπίων, και αφού λάβει υπόψιν αυτές διαμορφώνει την μαθησιακή διαδικασία.
Με βάση τα παραπάνω η ολιστική αντιμετώπιση των νηπίων, η γνώση όσο το δυνατόν περισσότερων πληροφοριών και ιδιαιτεροτήτων του ξεχωριστά για κάθε παιδί, θα βοηθήσει την εκπαιδευτικό στον καταρτισμό του εκπαιδευτικού της προγράμματος.
Στην προσχολική εκπαίδευση, το παιδί, έρχεται σε επαφή με έννοιες, τις οποίες ενδεχομένως έχει ακούσει και στο σπίτι του. Για παράδειγμα: «Η επαφή των παιδιών με κάποιες μαθηματικές έννοιες στα πλαίσια της επεξεργασίας διαφόρων θεμάτων δεν συνεπάγεται και την ανάπτυξη των αντίστοιχων εννοιών…Δραστηριότητες οι οποίες δίνουν την ευκαιρία στους μαθητές να έχουν εμπειρίες, να δημιουργούν, να προσεγγίζουν και να αναπτύσσουν γενικότερες ιδέες.» (Οδηγός Εκπαιδευτικού για το Νηπιαγωγείο, 2011 & 2014) . Στο Νηπιαγωγείο ο στόχος δεν είναι η ανάπτυξη εννοιών, από οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο, δεν αποτελεί κριτήριο επιτυχίας, η κατοχή και γνώση από την προσχολική ηλικία εννοιών των μαθηματικών, της γλώσσας ή από οποιοδήποτε άλλο γνωστικό αντικείμενο.
Ο ρόλος της εκπαιδευτικού είναι καθοριστικός. Η νηπιαγωγός αποτελεί πρότυπο για τα παιδιά, είναι η πρώτη ουσιαστικά επαφή του παιδιού με την κοινωνία, για τον λόγο αυτό: « Η προσωπική & κοινωνική ανάπτυξη προωθείται όταν: ο εκπαιδευτικός δημιουργεί μία προσωπική σχέση με το κάθε παιδί η οποία εμπνέει ασφάλεια, εμπιστοσύνη και αποδοχή… ο εκπαιδευτικός λειτουργεί ως πρότυπο για τα παιδιά… ο εκπαιδευτικός λειτουργεί ως διαμεσολαβητής… ο εκπαιδευτικός λειτουργεί ως εμψυχωτής της ομάδας… o εκπαιδευτικός λειτουργεί ως σύμβουλος…» (Οδηγός Εκπαιδευτικού για το Νηπιαγωγείο, 2011 & 2014).
Στην Ιταλία και ειδικότερα στα κέντρα προσχολικής αγωγής του Reggio Emilia (στην Ιταλία), που θεωρούνται από τα καλύτερα στον κόσμο, οι εκπαιδευτικοί εργάζονται με τα ίδια παιδιά, για τρια (3) συνεχόμενα χρόνια (Ντολιοπούλου, 2006). Με τον τρόπο αυτό οι εκπαιδευτικοί συνδέονται με τα νήπια προσχολικής ηλικίας, τα γνωρίζουν καλύτερα, όπως και τα παιδιά τους εκπαιδευτικούς, γνωρίζουν τις κλίσεις τους και τα ενδιαφέροντά τους.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Το Πρόγραμμα Σπουδών του νηπιαγωγείου (Ν.Π.Σ., 2014) είναι οργανωμένο κατά μαθησιακές περιοχές με σκοπό την προώθηση ικανοτήτων όπως ορίζονται από την εθνική και ευρωπαϊκή στρατηγική για την παιδεία και είναι η επικοινωνία, η δημιουργική και κριτική σκέψη, η προσωπική ταυτότητα και η αυτονομία, οι κοινωνικές ικανότητες και οι ικανότητες που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη (Οδηγός Εκπαιδευτικού για το Νηπιαγωγείο, 2011 & 2014). Τις δεξιότητες και γνώσεις αυτές διαθέτουν αποκλειστικά οι εκπαιδευτικοί κλάδου ΠΕ60 (Νηπιαγωγοί)
Για πρώτη φορά επιχειρείται εκπαιδευτικοί άλλου κλάδου να «διδάξουν» παιδιά νηπιαγωγείου, χωρίς να έχουν εκπαιδευτεί για τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα!!
Φυσικά είναι γεγονός ότι στη χώρα μας, η Αγγλική Γλώσσα διδάσκεται από πολύ μικρές ηλικίες, στα φροντιστήρια και σε ιδιωτικά νηπιαγωγεία. Η συζήτηση για την παγκόσμια πρωτοτυπία του φροντιστηρίου στην Ελλάδα, σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, είναι μεγάλη, η συντριπτική πλειοψηφία όμως των ερευνητών και παιδαγωγών, αν όχι όλοι στο σύνολό τους, συμφωνεί ότι είναι ένα θέμα, που θα πρέπει να καταπολεμηθεί και να μην υπάρχει.
Όσον αφορά το Νηπιαγωγείο, η επανάληψη λέξεων στην αγγλική, από την προσχολική ηλικία, όταν αυτή δεν ομιλείται καθόλου στο περιβάλλον των παιδιών, δεν είναι τίποτα άλλο, παρά μια μίμηση που δεν εξυπηρετεί καμιά ανάγκη του, επομένως άχρηστη γνώση. Οι γνώσεις που δεν συνδέονται με πραγματικά γεγονότα, έτσι ώστε οι νέες πληροφορίες να ενταχθούν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, δεν γίνονται αντιληπτές, είναι ασύνδετες και επομένως χάσιμο χρόνου.
Τα Προγράμματα Σπουδών του νηπιαγωγείου (Δ.Ε.Π.Π.Σ., 2003, Ν.Π.Σ., 2014) αναφέρουν ότι « …η Νηπιαγωγός λαμβάνοντας υπόψη της τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μαθητών της, διαμορφώνει δραστηριότητες οι οποίες πρέπει να έχουν νόημα για τα παιδιά και τη ζωή τους έξω από το σχολείο, να εξυπηρετούν πραγματικές ανάγκες στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης κατάστασης.
Είναι φανερό ότι στο συγκεκριμένο προτεινόμενο Πρόγραμμα σπουδών του Νηπιαγωγείου, συγκρούονται δύο διαφορετικές εκ διαμέτρου, αντίθετες απόψεις για την εκπαίδευση. Η πρώτη αντιλαμβάνεται την εκπαίδευση, ως κάτι το χρησιμοθηρικό. Η εκπαίδευση είναι ο χώρος όπου τα παιδιά, πάνε για να πάρουν τα κατάλληλα εφόδια, σε ξεχωριστά γνωστικά αντικείμενα και δεξιότητες. Να πάρουν «εφόδια», γνώσεις, που θα τους χρησιμεύσουν στην μελλοντική ενήλικη ζωή τους. Η άλλη, η ολιστική προσέγγιση, εκλαμβάνει τον χώρο της εκπαίδευσης, πρωτίστως ως τον χώρο κοινωνικοποίησης του παιδιού, όπου μέσα σε ένα κλίμα αποδοχής, συνεργασίας και κυρίως μέσα από τη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος μάθησης, το παιδί εισέρχεται στην κοινωνία. Η άντληση χαράς, μέσα από το παιχνίδι αποτελεί μονόδρομο, για τα παιδιά του Νηπιαγωγείου και όχι μόνο, αλλά ιδιαίτερα για αυτά.
Η κυρία Υπουργός, την 25η Απριλίου του 2020, θα δηλώσει: «Με το νέο νομοσχέδιο διαμορφώνουμε ένα σύγχρονο καινοτόμο σχολείο, που παρέχει στους μαθητές τα νέα εφόδια που χρειάζονται για το παρόν και το μέλλον. Γιατί τα παιδιά μας αξίζουνε καλύτερα. Ξεκινάμε όπως είχαμε δεσμευτεί από κάτω προς τα πάνω» (Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, 2020)
Η λογική να αποκτήσουν τα παιδιά «περισσότερα εφόδια», είναι μια λογική που εντάσσει την Παιδεία και την εκπαίδευση, σε μια λογική χρησιμοθηρίας, σε μια συνεχή πάλη και αναζήτηση, γνώσεων, που θα οδηγήσουν σε ένα καλύτερο αύριο. Θα πει ο Πανεπιστημιακός Δάσκαλος Χρήστος Γιανναράς: « Η Παιδεία κατανοείται από όλους μας ως κάτι χειριστικό. Λέμε ακόμα και για τα παιδιά του Δημοτικού: Να πάει το παιδί στο σχολείο να πάρει εφόδια. Και η νοοτροπία του να πάρει εφόδια, αυξάνεται με την άνοδό του στις τάξεις…» (Γιανναράς, 2020).
Η προσέγγιση και η λογική της απόκτησης «εφοδίων», ταλανίζει εδώ και δεκαετίες το Ελληνικό Εκπαιδευτικό σύστημα, επιτείνοντας τις εκπαιδευτικές ανισότητες. Δημιουργεί λειτουργικά αναλφάβητους τελικά, αποφοίτους των Δημοτικών και Γυμνασίων, που αποδεικνύει πολλές έρευνες (Γιανναράς, 2020). Ο υπέρμετρα εξεταστικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης στην Ελλάδα, ιδιαίτερα του Λυκείου, που αποτελεί βιασμό της προσωπικότητας των εφήβων, το άγχος των Πανελλαδικών εξετάσεων που διακατέχει τους υποψηφίους, και φυσικά τις οικογένειές τους, οι οποίες εξοντώνονται συναισθηματικά, ψυχολογικά και οικονομικά, θα πρέπει να προβληματίσουν ιδιαίτερα την Ελληνική κοινωνία.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Η εκπαίδευση είναι ζήτημα και ευθύνη της οργανωμένης Πολιτείας και της κοινωνίας.
Ωστόσο μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί:
Τι είναι αυτό που άλλαξε στα λίγα χρόνια, που μας χωρίζουν, από τους προαναφερόμενους οδηγούς σπουδών του Νηπιαγωγείου;
Ποιό είναι το θεωρητικό και επιστημονικό υπόβαθρο, των επιχειρούμενων καινοτομιών στην εκπαίδευση;
Είναι γεγονός ότι ο διάλογος για πολλά θέματα, αλλά και της εκπαίδευσης, εξαντλείται στην αντιπαράθεση των κομμάτων στην βουλή, σαν να μην υπάρχουν επιστημονικοί φορείς. Παράλληλα οι επιστημονικοί φορείς δεν συζητούν μεταξύ τους, δεν ανταλλάσσουν απόψεις μεταξύ τους, για να καταλήξουν τελικά να απαντήσουν στο θεμελιώδες ερώτημα:
«Tι Παιδεία θέλουμε για τα παιδιά μας».
Οι αποσπασματικές και απομονωμένες φωνές των επιστημονικών φορέων, που στο εξεταζόμενο εδώ θέμα, προτάσσουν εκ διαμέτρου αντίθετα επιχειρήματα, κινδυνεύουν να εκφυλιστούν, και να μεταλλαχθούν σε ανούσιες συντεχνιακές διεκδικήσεις, που υπακούν στη λογική των πιέσεων, μέσα από μια λογική αντιπαραθέσεων. Οι αλλαγές στην εκπαίδευση δεν μπορεί να αποφασίζονται με γρήγορες και συνοπτικές διαδικασίες, αλλά αντίθετα να αποτελούν αντικείμενο ενδελεχούς έρευνας, όλων των επιστημονικών φορέων, μέσω μιας ολιστικής προσέγγισης των μαθητών και της εκπαίδευσης στο σύνολό της.
Ο μόνος υγιής δρόμος για την παιδεία, πρέπει καταρχήν να λαμβάνει υπόψη της, την ιδιοσυγκρασία των παιδιών και των εφήβων. Αυτά είναι που πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο, η ιδιοσυγκρασία τους, η ψυχολογία τους, οι ανάγκες τους. Το σχολείο του μέλλοντος, πρέπει να είναι ένα σχολείο που ισότιμα απευθύνεται σε όλους, που δημιουργεί συναισθήματα χαράς και όπου τα υποκείμενα (οι μαθητές/τριες) όλων των ηλικιών, χαίρονται, να έρχονται στο σχολείο.
Για τους λόγους αυτούς αποτελεί λανθασμένη επιλογή, η εισαγωγή «γνωστικών αντικειμένων» στο Νηπιαγωγείο, γιατί απλά δεν λαμβάνει υπόψιν της, την ιδιοσυγκρασία τους.
Μία παράλληλη εξίσου διαπίστωση, είναι η ανάγκη Εθνικής συνεννόησης, όσο το δυνατόν πιο μεγάλης, όλων των επιστημονικών φορέων, για θέματα εκπαίδευσης. Για να γίνει αυτό πράξη, θα πρέπει όλοι να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι, και να συνομιλήσουν. Οι ανακοινώσεις και οι διάλογοι μέσω των Μ.Μ.Ε., δεν οδηγούν πουθενά.
Κλείνοντας, πιστεύω ότι τα προβλήματα, πολύ σοβαρά, που ταλανίζουν την ελληνική εκπαίδευση, είναι σήμερα πάρα πολλά. Μερικά από αυτά είναι:
- η αναλογία μαθητών προς εκπαιδευτικό
- η υλικοτεχνική υποδομή των σχολείων
- Η αύξηση της ηλικίας των εκπαιδευτικών.
- Οι κενές οργανικές θέσεις, με το αναγκαστικό μέτρο των αναπληρωτών εκπαιδευτικών, που μετακινούνται ανά την Ελλάδα, για πάρα πολλά χρόνια.
- Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
- Ο διορισμό μόνιμου βοηθητικού προσωπικού (καθαρίστριες και τραπεζοκόμοι), στα Νηπιαγωγεία
- Λύση του στεγαστικού των Νηπιαγωγείων (και όχι μόνο), και ιδιαίτερα το απαράδεκτο καθεστώς, των ενοικιαζόμενων «μαγαζιών», που βαφτίζονται Νηπιαγωγεία, χωρίς να πληρούν στοιχειώδεις παιδαγωγικές προϋποθέσεις.
Η ιεράρχηση των αναγκών είναι αναγκαία και επιβεβλημένη, έτσι ώστε να δρομολογηθεί η επίλυσή τους, από την επίσημη και οργανωμένη Πολιτεία, ως οφείλει, γνωρίζοντας φυσικά όλοι μας εκ των προτέρων, ότι τα πράγματα δεν αλλάζουν από τη μια μέρα στην άλλη.
Με εκτίμηση
Κουρσαράκος Γ. Δημήτριος
Υπεύθυνος Φυσικής Αγωγής και Σχολικού Αθλητισμού
Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Πέλλας
Πρώην Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Galinsky, E. (2010). Mind in the Making: The Seven Essential Life Skills Every Child Needs. New York: Harperstudio.
Gibbons, A. (2007). Playing the ruins: The philoshophy of care in early childhood education. Contemporary Issues in Early childhood education, 8(2), σσ. 123-131.
Mitchell, L., & Hobson, B. (2005). One size does not fit All: Diffenteration in the Elementary Grades. . Beaverton: Beaverton School Summer Institute.
Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. (2020, Απρίλιος 25). Ν. Κεραμέως: Διαμορφώνουμε ένα σύγχρονο, καινοτόμο σχολείο. Ανάκτηση Απρίλιος 26, 2021, από https://www.youtube.com/watch?v=2BYoMkh50vk
Γιανναράς, Χ. (2020, Ιανουάριος 26). Γιατι άλυτο το πρόβλημα της παιδείας σήμερα. (Ιερα Μητρόπολη Πειραιά, & Πανεπιστήμιο Πειραιά, Συνέντευξη στους/στις) Ανάκτηση Απρίλιος 26, 2021
Γκανιάτσα , Δ. (2021). alfavita.gr. Ανάκτηση Aπρίλιος 21, 2021, από https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/344284_agglika-sto-nipiagogeio-kainotomia-i-paidagogiko-olisthima
Δ.Ο.Ε. (2020, Φεβρουάριος 10). especial.gr. Ανάκτηση Aπρίλιος 21, 2021, από https://www.especial.gr/doe-gia-dilwseis-upourgou-gia-didaskalia-fusikis-agwgis-kai-agglikwn-sto-nipiagwgeio/
Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδος (Δ.Ο.Ε.). (2020, Φεβερουάριος 10). Σχετικα με τις δηλώσεις της Υπουργού για την διδασκαλία της Φυσικής Αγωγής και των Αγγλικών στο Νηπιαγωγείο. Ανάκτηση Απρίλιος 26, 2021, από http://doe.gr/%cf%83%cf%87%ce%b5%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ac-%ce%bc%ce%b5-%cf%84%ce%b9%cf%82-%ce%b4%ce%b7%ce%bb%cf%8e%cf%83%ce%b5%ce%b9%cf%82-%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%85%cf%80%ce%bf%cf%85%cf%81%ce%b3%ce%bf%cf%8d-%ce%b3/
Ντολιοπούλου, Ε. (2006). Σύγχρονες τάσεις προσχολικής αγωγής. Αθήνα: Τυπωθήτω - Δαρδανός.
Οδηγός Εκπαιδευτικού για το Νηπιαγωγείο. (2011 & 2014). Οδηγός Εκπαιδευτικού για το Πρόγραμμα Σπουδών του Νηπιαγωγείου. Παιδαγωγικό Ινσιτούτο, Πράξη "Εκπόνηση Προγραμμάτων Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και οδηγών για τον εκπαιδευτικό "Εργαλεία Διδακτικών Προσεγγίσεων", σσ. 40,41,89.
Πρόταση των Τμημάτων Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού. (2021). Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, ΕΚΠΑ. Ανάκτηση Απρίλιος 20 Απριλίου 2021, 2021, από http://www.phed.uoa.gr/eisagwgi-8ematikon-enotitwn-poy-perilambanoyn-th-fysiki-agwgi-sto-programma-twn-nhpiagwgeiwn.html: http://www.phed.uoa.gr/eisagwgi-8ematikon-enotitwn-poy-perilambanoyn-th-fysiki-agwgi-sto-programma-twn-nhpiagwgeiwn.html
Σύνοδος Προέδρων & Κοσμητόρων Παιδαγικών Τμημάτων, & Δ.Ο.Ε. (2020, Φεβρουάριος 22). Ανάκτηση Απρίλιος 21, 2021, από https://www.especial.gr/entaksi-agglikwn-kai-fusikis-agwgis-sto-nipiagwgeio-anakoinwsi-doe-proedrwn-paidagwgikwn-tmimatwn/
Συντονιστές Εκπαιδευτικού Εργου Πληροφορικής. (5 Μαίου 2020). Προτάσεις Συντονιστών/ριών Εκπαιδευτικού Έργου Πληροφορικής ΠΕ86.
Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου Φυσικής Αγωγής. (19 Φεβρουαρίου 2021). ΕΙΣΗΓΗΣΗ Συντονιστών/τριών Εκπαιδευτικού Έργου Φυσικής αγωγής.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
