Alfavita Newsroom Με αφορμή την αντικατάσταση των Περιφερειακών Διευθυντών Εκπαίδευσης και την επιλογή νέων, αλλά και τις αποχαιρετιστήριες επιστολές πολλών από τους απερχόμενους, με τις οποίες επιχειρούν και ένα είδος απολογισμού της μέχρι πρότινος θητείας τους, θα θέλαμε να διατυπώσουμε τις απόψεις μας σχετικά με τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία ο εκάστοτε ΠΔΕ μπορεί να κρίνεται επιτυχημένος ή μη, ώστε να μην δημιουργείται μια αδόκητη και εν πολλοίς ατελέσφορη ασάφεια.
Ο κάθε απερχόμενος ΠΔΕ, όπως και ο διάδοχός του, αλλά και οποιοδήποτε στέλεχος της εκπαίδευσης, κρίνεται, κατά την άποψή μας, στη συνείδηση των εκπαιδευτικών, των υφισταμένων-συνεργατών του και των παραγόντων της εκπαίδευσης, με βάση, κατά κύριο λόγο, τα ομαδοποιημένα κριτήρια που παραθέτουμε παρακάτω και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εποχής του (στην τελευταία πενταετία διαχρονικά δυο ήταν τα κύρια σημεία: οι καταργήσεις-συγχωνεύσεις και η αξιολογική διαδικασία). Κρίνεται δε, και πρέπει να τονιστεί αυτό, αποκλειστικά και εξ ολοκλήρου, στο μέτρο και το βαθμό που υλοποιεί τα προαπαιτούμενα αυτά κριτήρια, με απτά ή μετρήσιμα αποτελέσματα και ουδόλως για τις προθέσεις του. Για να είναι βέβαια, κάποιος/α αποτελεσματικός/ή θα πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένος/η, εκπαιδευμένος/η και αναπτυγμένος/η. Οι βασικότεροι στόχοι της εκπαιδευτικής διοίκησης στην εποχή μας είναι να συμβάλει ουσιαστικά στο μετασχηματισμό της κοινωνίας, να ασχοληθεί με θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης, με την ισότητα, τη συμμετοχή και την αλληλεγγύη, με την αναγνώριση και την αντιμετώπιση της διαφορετικότητας, να διευκολύνει τις διαδικασίες, ώστε η παροχή εκπαίδευσης, γνώσης και αγωγής προς τους μαθητές να πραγματοποιείται με τους καλύτερους όρους και προϋποθέσεις.
Α. Σε ό,τι αφορά στην οργάνωση, στον προγραμματισμό και στο «ύφος» της Διοίκησης.
α. Ο προγραμματισμός των δράσεων της ΠΔΕ, ως ενιαίας δομής με όλους τους εποπτευόμενους απο αυτήν φορείς, στην έναρξη κάθε σχολικού έτους, με στόχο το συντονισμό των από κοινού δράσεων όλων των παραγόντων της εκπαίδευσης, αποτελεί έναν από τους πιο ουσιαστικούς παράγοντες για την ορθολογική, συνεπή και συνετή διαχείριση της οργανωτικής της λειτουργίας.
Απολογισμός υπάρχει αν και μόνο αν υπάρχει ο αντίστοιχος αρχικός (ή/και ενδιάμεσος όπου απαιτείται) προγραμματισμός, διαφορετικά καταλήγει να εκφυλιστεί ως μια διάσπαρτη αναφορά προθέσεων ή/και πεπραγμένων.
β. Όπως είναι γνωστό, στις Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης λειτουργούν τμήματα Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Α΄/θμιας και Β΄/θμιας Εκπαίδευσης με διακριτό χαρακτήρα από αυτόν της Διοίκησης, που άλλωστε προβλέπεται με τρόπο σαφή από τη σχετική νομοθεσία. Βέβαια, τα τελευταία δύο χρόνια, τα στελέχη της εκπαίδευσης που είχαν την ευθύνη της καθοδήγησης επιφορτίστηκαν και με διοικητικού τύπου διαδικασίες από τις τροπολογίες που επήλθαν στη νομοθεσία και τις προσθήκες στο λεγόμενο «καθηκοντολόγιο». Το στοιχείο αυτό, σε συνδυασμό με την άκρατη επιθυμία για την άσκηση διοίκησης, μετέβαλε σε κάποιες περιπτώσεις τους/τις Προϊσταμένους/ες Παιδαγωγικής Καθοδήγησης σε όργανα διοίκησης με την προτροπή των ΠΔΕ.
Παρόλα αυτά δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι ο κύριος (αν όχι αποκλειστικός) λόγος της ύπαρξης των τμημάτων Καθοδήγησης (τα οποία οφείλουν να εποπτεύονται από τους ΠΔΕ, όπως προβλέπεται στη σχετική νομοθεσία) είναι η ενημέρωση, η υποστήριξη, η καθοδήγηση και ο συντονισμός των στοχευμένων δράσεων με μεθοδικότητα και ρεαλισμό και το σημαντικότερο η δυνατότητα εμπλοκής των στελεχών στη δημιουργικότητα.
Αναγκαία συνθήκη για την υλοποίηση των δύο παραπάνω στοιχείων αποτελεί η συνεργασία, η συν-απόφαση, η ελεύθερη έκφραση απόψεων από όλους και η από κοινού συν- εργασία για την επίτευξη των στόχων (είτε σε επίπεδο διδακτικό-παιδαγωγικό ή/και σε επίπεδο αξιών). Η τελευταία αναφορά καθορίζει και τη δημοκρατική αντίληψη του κάθε ΠΔΕ αλλά και συνολικά της Περιφερειακής Διοίκησης, η οποία οφείλει να παραμερίζει αλαζονικές συμπεριφορές, παραγοντισμούς, επίδειξη δύναμης με τη μορφή πειθαρχικών διώξεων χωρίς ουσιαστικό λόγο και προσπάθειας «ηγεμονισμού».
Αυτό βέβαια, όπως γνωρίζουμε πολύ καλά, δεν συμβαίνει πάντοτε. Στην πραγματικότητα, κάθε «ηγέτης» δημιουργεί το λεγόμενο «κλίμα», το οποίο είτε θα είναι «συνεργατικό και ειλικρινές» είτε «απρόσφορο, μισαλλόδοξο και κίβδηλο». Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εκείνες όπου μεταξύ των εκπαιδευτικών των σχολικών μονάδων αλλά και των στελεχών εκπαίδευσης καλλιεργήθηκε ο φόβος, η ανασφάλεια και ο «πειθαναγκασμός».
Σχετική με τις παραπάνω αναφορές για τη δημιουργία του «κλίματος» είναι και η αξιολόγηση των στελεχών εκπαίδευσης, η οποία εφαρμόστηκε (σε πολλές των περιπτώσεων από στελέχη που υπολείπονταν σε τυπικά μετρήσιμα κριτήρια από τους αξιολογούμενους) λίγους μήνες πριν και είχε, εκτός των άλλων, σε αρκετές εκπαιδευτικές περιφέρειες, διασπαστική επιρροή και αρνητική επίδραση στις σχέσεις μεταξύ των στελεχών της εκπαίδευσης.
Β. Σε ό,τι αφορά στην υποστήριξη των στελεχών της εκπαίδευσης, των εκπαιδευτικών, των μαθητών, των γονέων και κηδεμόνων.
Οι νέες τεχνολογίες πρέπει και μπορούν να επηρεάσουν τόσο τις λειτουργίες της διοίκησης, όσο και τα επίπεδα διοίκησης (αναλυτικότερες σκέψεις θα παρουσιάσουμε σε μελλοντικό δημόσιο διάλογο).
Σήμερα, οι Νέες Τεχνολογίες (αλλά όχι μόνο αυτές) μπορούν να χρησιμοποιηθούν εποικοδομητικά και πέραν της αποστολής e-mail (!!), ως εξής:
α. Για τη δημιουργία πλατφόρμας ειδικά για την ανταλλαγή απόψεων, δράσεων και σχεδίων δράσεων που θα αφορά και θα απευθύνεται στα στελέχη της εκπαίδευσης και θα μπορεί να λειτουργήσει και ως e-επιμόρφωση σε επίπεδο εκπαιδευτικής περιφέρειας με τη συμμετοχή και ειδικών επιστημόνων ανάλογα με τη θεματολογία. Σε ξεχωριστή σελίδα μπορεί να λειτουργήσει βάση δεδομένων της επικαιροποιημένης νομοθεσίας - συχνές ερωτήσεις για τους Διευθυντές Εκπαίδευσης και τους Διευθυντές των Σχολικών Μονάδων της αντίστοιχης Περιφέρειας.
Επίσης, είναι απαραίτητες και οι προγραμματισμένες δια ζώσης συναντήσεις όλων των στελεχών εκπαίδευσης στην αρχή, στο μέσο και στο τέλος της σχολικής χρονιάς, με ευθύνη και συντονισμό των ΠΔΕ.
β. Για τη δημιουργία πλατφόρμας ειδικά για την ανταλλαγή απόψεων, δράσεων και σχεδίων δράσεων που θα αφορά και θα απευθύνεται στους εκπαιδευτικούς της Α΄/θμιας και Β΄/θμιας Εκπαίδευσης (ανά ειδικότητα αν χρειαστεί) και θα μπορεί να λειτουργήσει και ως e-επιμόρφωση με τη συμμετοχή και ειδικών επιστημόνων ανάλογα με τη θεματολογία.
γ. Για τη δημιουργία πλατφόρμας ειδικά για την ενημέρωση των μαθητών σε θέματα σπουδών, Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού, Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας, Θέματα Σχολικού Εκφοβισμού και άλλων καινοτόμων προγραμμάτων με κοινωνικές αναφορές πέρα από τα συμβατικά προγράμματα σπουδών. Βέβαια λειτουργούν στις ΔΔΕ και ΔΠΕ τμήματα με αντικείμενα τα παραπάνω, όμως αυτός είναι ακριβώς ο ρόλος της ΠΔΕ και των Τμημάτων Παιδαγωγικής Καθοδήγησης: να συντονίσουν, να οργανώσουν και να συν-υλοποιήσουν τα προγράμματα αυτά, ώστε να μην είναι «ατάκτως ερριμένα», και σε ένα δεύτερο επίπεδο να δημιουργηθεί μηχανισμός πιστοποίησης αυτών.
δ. Για την από κοινού διοργάνωση ανοικτών ενημερωτικών-επιμορφωτικών ημερίδων με ειδικούς σε θέματα διοίκησης της εκπαίδευσης ή/και με επιστήμονες σε θέματα που άπτονται ειδικότερου ενδιαφέροντος, όπως για παράδειγμα ψυχολόγους, ιατρούς, περιβαλλοντολόγους, επαγγελματίες της αγοράς κ.α, με την υποστήριξη και τη συν-διοργάνωση της ΠΔΕ, ώστε η εκπαιδευτική διαδικασία να αποκτήσει στοιχεία εξωστρέφειας, καθώς και μια πιο ουσιαστική επαφή και επικοινωνία με την ευρύτερη κοινωνία, πάντα σε μια πρακτική και ρεαλιστική βάση.
Γ. Σε ό,τι αφορά στις προτεραιότητες για την επίλυση των προβλημάτων της διοίκησης της εκπαίδευσης που απαιτούν άμεσες λύσεις.
Η συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων του εκάστοτε ΠΔΕ στα Υπηρεσιακά Συμβούλια οφείλει να διέπεται από νομιμότητα, διαφάνεια, αξιοκρατία, δικαιοσύνη, ελικρίνεια και ευθύνη, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Σε μεγάλο βαθμό οι αποφάσεις του εκάστοτε ΠΔΕ σηματοδοτούν την ομαλή ή μη πορεία του διδακτικού έτους και σε ορισμένες σχολικές μονάδες ιδιαίτερων συνθηκών με την έγκαιρη κάλυψη των κενών σε εκπαιδευτικό προσωπικό (στο μέτρο που αφήνει περιθώρια η κεντρική εκπαιδευτική πολιτική). Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που στα μικρά νησιά παρουσιάζονται ποικίλα προβλήματα όσον αφορά στην ομαλή έναρξη του σχολικού έτους, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που καταβάλλονται από τους διευθυντές των σχολικών μονάδων και τους διευθυντές εκπαίδευσης.
Όλα τα παραπάνω, σε μικρό ή/και μεγάλο βαθμό, αποτελούν και σήμερα ζητούμενα. Οι απερχόμενοι ΠΔΕ μπορούν να «μετρήσουν» πόσο λειτούργησαν σε αυτή τη βάση και τι πέτυχαν στη διάρκεια της θητείας τους, σε σχέση με αυτά που παρέλαβαν από τον προηγούμενο ΠΔΕ την ημέρα που ανέλαβαν υπηρεσία, αλλά και τι δεν έπραξαν, όπως άλλωστε και οι νέοι ΠΔΕ οφείλουν με τη σειρά τους να είναι έτοιμοι να κάνουν το ίδιο όταν και αυτοί αποχωρήσουν. Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι εκπαιδευτικοί, είτε μεμονωμένα είτε κατά σχολική μονάδα, γνωρίζουν πάντοτε και εκτιμούν εκείνους που προσέφεραν πραγματικά στην καθημερινή λειτουργία των σχολικών μονάδων και αναγνωρίζουν τη συμβολή τους, ενώ, αντίστοιχα, αποστρέφονται και τελικά απαξιώνουν εκείνους των οποίων το έργο εξαντλήθηκε σε μεγαλοστομίες και σε απλές παρουσίες.
Τέλος, δεν μπορούμε να μην σχολιάσουμε τη νομοθετική πρόβλεψη ότι οι πρώην ΠΔΕ καταλαμβάνουν θέση άσκησης παιδαγωγικής καθοδήγησης (ουσιαστικά Σχολικοί Σύμβουλοι) αν το επιθυμούν (ίσως και να μην το επιθυμούν;). Η ρύθμιση αυτή, εκτός του ότι είναι αμφίβολης συνταγματικότητας (αφού θεωρείται πολιτικό πρόσωπο), δημιουργεί ηθικά και οικονομικά θέματα. Η άσκηση της διοίκησης από ένα πρόσωπο δεν συνεπάγεται κατ΄ανάγκη τη θεωρητική αλλά και ουσιαστική κατάρτισή του σε θέματα παιδαγωγικής καθοδήγησης. Ενδεχομένως κάποιοι από αυτούς, αν ήταν υποψήφιοι Σχολικοί Σύμβουλοι να καταλάμβαναν τη θέση αυτή, όχι όμως όλοι. Παρόλα αυτά, κάθε φορά που τους απονέμεται η θέση αυτή, στοιχίζουν στον κρατικό προϋπολογισμό σε ετήσια βάση (οι είκοσι και πλέον πρώην Π.Δ.Ε.) περισσότερο από 450.000 ευρώ! (επιδόματα+αναπληρωτές στις οργανικές θέσεις τους). Υπάρχουν απερχόμενοι ΠΔΕ οι οποίοι, πριν τοποθετηθούν στη θέση αυτή, δεν είχαν καμία θέση ευθύνης στην εκπαιδευτική ιεραρχία (όπως π.χ Διευθυντές Σχολικών Μονάδων ή/και Σχολικοί Σύμβουλοι ή Διευθυντές Εκπαίδευσης) στο όνομα της «πολιτικής Θέσης».
Από την άλλη μεριά δεν είναι φρόνιμο αλλά ούτε και ηθικό να αλλάζουν οι όροι του «παιχνιδιού» στη μέση ή στο τέλος του. Οι ΠΔΕ ήξεραν, όταν είχαν τοποθετηθεί πριν δύο χρόνια, ότι, δίκαια ή άδικα, θα γίνουν Σχολικοί Σύμβουλοι μετά το πέρας της θητείας τους. Ας νομοθετήσει τώρα το Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ για να μην γίνονται από εδώ και πέρα Σχολικοί Σύμβουλοι οι ΠΔΕ, όπως και μία σειρά άλλων αξιωματούχων.
Ευχόμαστε επιτυχημένη και δημιουργική θητεία στους νέους ΠΔΕ. Ειδικότερα στο νέο ΠΔΕ Ν. Αιγαίου δηλώνουμε συνοδοιπόροι και αρωγοί στη δύσκολη προσπάθεια επίλυσης των προβλημάτων που κληρονομεί και τον προτρέπουμε να γίνει «αναζητητής» της επικοινωνίας και του δημόσιου διαλόγου τόσο στο εσωτερικό εκπαιδευτικό περιβάλλον όσο και στο εξωτερικό. Έχουμε ηθική υποχρέωση να υπερβούμε τα ατομικά συμφέροντα και να στηρίξουμε έμπρακτα κάθε προσπάθεια που στοχεύει στη δημιουργία μιας θετικής διαφοράς τόσο στις ζωές των εκπαιδευτικών όσο και στις ζωές των μαθητών/τριών για να μετατρέψουμε τις δυνατότητες μας σε πραγματικά αποτελέσματα.
Ιωάννης Β. Καραγιάννης, Σχολικός Σύμβουλος Μαθηματικών Ν. Δωδεκανήσου (& Κυκλάδων με ανάθεση), Συγγραφέας.
Νικόλαος Γ. Ράπτης, Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ Ν. Δωδεκανήσου, πρώην Περ/κός Δ/ντής Εκπαίδευσης Ν.Αιγαίου-συνεργάτης Παν/μίου Αιγαίου.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 8/5
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 8/5
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
