Μαρία Δούση Ένα εμπορικό πλοίο του 16ου αιώνα, διατηρημένο σε εντυπωσιακή κατάσταση, εντοπίστηκε σε βάθος άνω των 2.500 μέτρων στη Μεσόγειο Θάλασσα, ανοιχτά της νότιας Γαλλίας. Το ναυάγιο, γνωστό ως Camarat 4, θεωρείται ήδη μία από τις σημαντικότερες υποβρύχιες αρχαιολογικές ανακαλύψεις των τελευταίων ετών.
Το πλοίο βρέθηκε σχεδόν άθικτο στον βυθό, περιτριγυρισμένο από κανάτια, πιάτα και μεταλλικές ράβδους, σαν ο χρόνος να πάγωσε τη στιγμή της βύθισής του. Την έρευνα έχει αναλάβει το Τμήμα Υποβρύχιας και Υποθαλάσσιας Αρχαιολογικής Έρευνας της Γαλλίας (DRASSM), με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι το εύρημα μπορεί να αναθεωρήσει όσα γνωρίζουμε για τα εμπορικά δίκτυα της Μεσογείου κατά την Αναγέννηση.
Η υποβρύχια αρχαιολόγος Μαρί Σαντάνια χαρακτήρισε το ναυάγιο «μια πραγματική χρονοκάψουλα», τονίζοντας ότι το μεγάλο βάθος το προστάτευσε από καταιγίδες, ανθρώπινες παρεμβάσεις και τυμβωρυχίες.
Μια τυχαία ανακάλυψη σε στρατιωτική άσκηση
Η πρωτοφανής ανακάλυψη έγινε στις αρχές Μαρτίου, όταν μονάδα του Γαλλικού Ναυτικού πραγματοποιούσε εκπαιδευτική άσκηση ανοιχτά της Ραματουέλ, κοντά στο Σεν Τροπέ. Το σόναρ κατέγραψε ένα ασυνήθιστο σχήμα στον βυθό και λίγο αργότερα, μέσω υποβρύχιου drone, αποκαλύφθηκε το περίγραμμα ενός ξύλινου πλοίου μήκους περίπου 30 μέτρων.
Σύμφωνα με τις γαλλικές αρχές, πρόκειται για το βαθύτερο ναυάγιο που έχει εντοπιστεί ποτέ σε γαλλικά χωρικά ύδατα. Οι συνθήκες στο σημείο –απόλυτο σκοτάδι, παγωμένα και ακίνητα νερά– εξηγούν γιατί το πλοίο διατηρήθηκε σε τόσο καλή κατάσταση.
Κεραμικά, κανόνια και ίχνη εμπορίου
Η ανάλυση του οπτικού υλικού αποκάλυψε περίπου 200 διακοσμημένα κεραμικά κανάτια, πολλά εκ των οποίων φέρουν φυτικά μοτίβα, γεωμετρικά σχέδια και το χριστιανικό μονόγραμμα IHS. Μαζί τους εντοπίστηκαν πιάτα με κίτρινη υάλωση, μεταλλικές ράβδοι –πιθανότατα σιδήρου– καθώς και έξι κανόνια, άγκυρα, μαγειρικά σκεύη και ναυτικά εργαλεία.
Οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι πρόκειται για εμπορικό πλοίο που μετέφερε προϊόντα από εργαστήρια της βόρειας Ιταλίας προς λιμάνια της Γαλλίας ή της Ισπανίας, διασχίζοντας έναν από τους πιο πολυσύχναστους θαλάσσιους δρόμους του 16ου αιώνα.
Αρχαιολογία με ρομπότ και ψηφιακά μοντέλα
Σε βάθος 2.500 μέτρων, η ανθρώπινη κατάδυση είναι αδύνατη. Έτσι, όλη η έρευνα βασίζεται σε τηλεκατευθυνόμενα οχήματα εξοπλισμένα με κάμερες υψηλής ανάλυσης, φωτισμό και ρομποτικούς βραχίονες. Η γαλλική ομάδα σχεδιάζει τη δημιουργία ενός τρισδιάστατου «ψηφιακού διδύμου» του ναυαγίου, συνθέτοντας χιλιάδες εικόνες σε ένα λεπτομερές μοντέλο.
Μόνο περιορισμένος αριθμός αντικειμένων αναμένεται να ανελκυστεί για εργαστηριακή μελέτη, με στόχο τη διατήρηση του χώρου ανέπαφου.
Ένα μήνυμα από το παρελθόν – και το παρόν
Ανάμεσα στα κεραμικά ηλικίας 500 ετών, οι κάμερες κατέγραψαν και σύγχρονα απορρίμματα: πλαστικά μπουκάλια, κουτάκια, δίχτυα αλιείας. Μια σκληρή υπενθύμιση ότι η ανθρώπινη ρύπανση φτάνει ακόμη και στα πιο απρόσιτα βάθη της θάλασσας.
Οι αρχές ξεκαθαρίζουν ότι δεν σχεδιάζεται πλήρης ανασκαφή, καθώς θα ήταν επικίνδυνη και καταστροφική για το ναυάγιο. Αντίθετα, η έρευνα θα συνεχιστεί με χαρτογράφηση, ψηφιακή τεκμηρίωση και εκπαιδευτική αξιοποίηση.
Το Camarat 4 δεν μετέφερε χρυσό ή πολύτιμους λίθους, όμως το φορτίο του προσφέρει κάτι ίσως πιο σημαντικό: μια σπάνια, αυθεντική εικόνα της καθημερινής οικονομίας και του εμπορίου στη Μεσόγειο, στην αυγή της σύγχρονης εποχής.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Ρεβεγιόν με χιόνια στην Αττική - Προβλέψεις από Καλλιάνο και Κολυδά
Παν.Αιγαίου: Νέα Μοριοδοτούμενα σεμινάρια για Εκπαιδευτικούς με Υποτροφίες έως 31/12
