Νίκος Μακρής Ο νομπελίστας Φυσικής για το 2025, Τζον Κλαρκ, εξαπέλυσε σφοδρή κριτική κατά του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ, κατηγορώντας τον ότι με τις πολιτικές του «παραλύει μεγάλο μέρος της επιστημονικής έρευνας» στη χώρα.
Σε δηλώσεις του στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP), ο Βρετανός ερευνητής —ο οποίος εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ— τόνισε ότι η νέα πολιτική της αμερικανικής κυβέρνησης οδηγεί σε δραματικές περικοπές χρηματοδοτήσεων και μαζικές απολύσεις επιστημόνων από ομοσπονδιακούς οργανισμούς.
«Αυτό θα παραλύσει μεγάλο μέρος της επιστημονικής έρευνας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Γνωρίζω ανθρώπους που ήδη βλέπουν τις χρηματοδοτήσεις τους να εξαφανίζονται», προειδοποίησε ο 83χρονος νομπελίστας.
Η πολιτική Τραμπ για την επιστήμη
Από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, τον Ιανουάριο του 2025, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ανακοινώσει σειρά μέτρων που, όπως υποστηρίζουν επιστημονικοί οργανισμοί, περιορίζουν τη δημόσια στήριξη στην έρευνα και αποδυναμώνουν την ανεξαρτησία των επιστημονικών ιδρυμάτων.
Μεταξύ άλλων, έχουν αναφερθεί:
Περικοπές προϋπολογισμών σε ερευνητικά προγράμματα της NASA, του National Science Foundation (NSF) και του NIH (National Institutes of Health).
Απολύσεις ή απομακρύνσεις επιστημόνων που εργάζονταν σε ομοσπονδιακούς οργανισμούς, ειδικά σε τομείς όπως η κλιματική αλλαγή, η δημόσια υγεία και η βιοτεχνολογία.
Αναθεώρηση επιτροπών γνωμοδότησης, με στόχο —όπως δηλώνει η κυβέρνηση— τη «δημοκρατικοποίηση» της επιστημονικής διαδικασίας, αλλά κατά τους επικριτές της, πρόκειται για «πολιτικοποίηση» των ερευνητικών φορέων.
«Θα χρειαστεί δεκαετία για να ανακάμψει η έρευνα»
Ο Τζον Κλαρκ, που τιμήθηκε για τις ανακαλύψεις του στην κβαντική μηχανική και τη συμβολή του στη μελέτη των υπεραγωγών, δήλωσε ότι οι πολιτικές αυτές ενδέχεται να έχουν μακροχρόνιες συνέπειες.
«Αν υποθέσουμε ότι η σημερινή κυβέρνηση θα αποχωρήσει τελικά, μπορεί να χρειαστεί μια δεκαετία για να επιστρέψουμε στο σημείο όπου βρισκόμασταν πριν από έξι μήνες», είπε χαρακτηριστικά.
«Είναι εντελώς ακατανόητο για οποιονδήποτε είναι επιστήμονας να βλέπει τέτοια απαξίωση της έρευνας».
Ο ίδιος υπογράμμισε ότι οι δικές του έρευνες, που ξεκίνησαν πριν από 40 χρόνια, χρηματοδοτήθηκαν σχεδόν αποκλειστικά από δημόσιους πόρους, τονίζοντας ότι χωρίς αυτή τη στήριξη, «πολλές από τις θεμελιώδεις επιστημονικές ανακαλύψεις δεν θα είχαν υπάρξει ποτέ».
Αντιδράσεις από την επιστημονική κοινότητα
Η Αμερικανίδα νομπελίστρια Ιατρικής 2025, Μέρι Μπράνκοου, στήριξε ανοιχτά τη θέση του Κλαρκ, δηλώνοντας ότι η δημόσια χρηματοδότηση είναι «ζήτημα επιβίωσης» για την έρευνα.
«Η επιστήμη δεν μπορεί να βασίζεται στην ιδιωτική φιλανθρωπία ή στα εταιρικά συμφέροντα. Χρειάζεται θεσμική, δημόσια υποστήριξη, ανεξάρτητη από πολιτικές εναλλαγές», δήλωσε στο AFP.
Σύμφωνα με αξιωματούχους της Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών, η οποία απονέμει τα Νόμπελ, οι περιορισμοί της κυβέρνησης Τραμπ ενδέχεται να οδηγήσουν τις ΗΠΑ σε απώλεια της παγκόσμιας πρωτοκαθεδρίας στην επιστημονική έρευνα — κάτι που, όπως σημειώνουν, θα έχει αντίκτυπο στην καινοτομία, την τεχνολογία και την οικονομία διεθνώς.
Η επιστήμη στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης
Η αντιπαράθεση ανάμεσα στην επιστημονική κοινότητα και την κυβέρνηση Τραμπ δεν είναι καινούρια.
Ήδη από την πρώτη του θητεία (2017–2021), ο τότε πρόεδρος είχε αμφισβητήσει δημόσια τα δεδομένα για την κλιματική αλλαγή, είχε αποσύρει τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία των Παρισίων και είχε μειώσει τις δαπάνες για έρευνα σε περιβαλλοντικούς οργανισμούς.
Η επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία έχει επαναφέρει αυτά τα ζητήματα στο προσκήνιο, με πολλούς επιστήμονες να φοβούνται μια “δεύτερη αποδόμηση” των θεσμών έρευνας, παρόμοια με αυτήν που σημειώθηκε τη δεκαετία του 1980 επί Ρέιγκαν — όταν η ιδιωτικοποίηση και η μείωση των δημόσιων κονδυλίων είχαν οδηγήσει σε αναστολή σημαντικών προγραμμάτων.
Σε ανάλυση του Γαλλικού Πρακτορείου, επισημαίνεται ότι η στάση του Τζον Κλαρκ αποτελεί “ηχηρή υπενθύμιση” πως τα Νόμπελ Επιστημών δεν αφορούν μόνο τις ανακαλύψεις του παρελθόντος, αλλά και την ευθύνη των κυβερνήσεων να στηρίζουν τη γνώση και την καινοτομία.
Η επιστήμη, καταλήγει η ανάλυση, δεν μπορεί να ευδοκιμήσει σε συνθήκες φόβου, πολιτικής χειραγώγησης και οικονομικής ανασφάλειας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 8/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
