Alfavita Newsroom Ο πόλεμος, οι σφαγές και οι ταραχές συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό, στις πολύπαθες περιοχές της Μέσης Ανατολής. Οι τόσο «χρήσιμοι» ισλαμοφασίστες μισθοφόροι της Οργάνωσης «Ισλαμικό Κράτος» (ISIS) φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν την ολοκληρωτική ήττα στα εδάφη της Συρίας και του Ιρακ και ετοιμάζονται να κλιμακώσουν την προσφορά τους με τις βρώμικες υπηρεσίες τους σ’ αυτούς που τους δημιούργησαν, στα εδάφη της Λιβύης, της υποσαχάριας Αφρικής, στην Υεμένη, στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν.
Τα σχέδια που εκπονήθηκαν από τους Αμερικάνους και φανερώθηκαν για πρώτη φορά στην Ανάπολη των ΗΠΑ στη Διεθνή Σύνοδο για το Παλαιστινιακό, με τη συμμετοχή και της Ε.Ε., στις 27 Νοέμβρη 2007, για μια «Νέα Μέση Ανατολή», επιτάχυναν τις αντιπαραθέσεις και τους ανταγωνισμούς των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, περνούν, βίαια, σε νέα ποιοτική φάση.
Η κλιμάκωση της εμπλοκής των Ρώσων, οι οποίοι ξεκίνησαν σφοδρές αεροπορικές επιθέσεις και βομβαρδισμούς στις 30 Σεπτέμβρη 2015 κατά στόχων σε συριακό έδαφος, άλλαξε τα δεδομένα. Δύο – τρεις βδομάδες νωρίτερα είχαν αποκτήσει δεύτερη στρατιωτική βάση, αυτή τη φορά αεροπορική, στη Λαττάκεια. Μέχρι τότε η Ρωσία διέθετε τη μοναδική της ναυτική βάση στη Μεσόγειο, στην Ταρτούς, κι αυτή σε συριακό έδαφος. Στις 7 Οκτώβρη 2015, ο ρωσικός ναυτικός στόλος στην Κασπία Θάλασσα, 1.500 χιλιόμετρα μακριά, εκτόξευσε 26 πυραύλους Κρουζ, μεσαίου βεληνεκούς, που έπληξαν στόχους στις επαρχίες Ράκα και Χαλέπι, στα βόρεια και Ιντλίμπ στα βορειοδυτικά της Συρίας, σε συντονισμό με τις επιχειρήσεις των ρώσικων αεροπορικών επιδρομών και τις χερσαίες επιχειρήσεις του συριακού στρατού.
Η ρωσική στρατιωτική επέμβαση έρχεται μετά την επέμβαση των ΗΠΑ, της ΕΕ, της Τουρκίας, των μοναρχιών του Κόλπου κι άλλων δυνάμεων στη Συρία, που εκτυλίσσεται από το 2011 για την ανατροπή της εκεί κυβέρνησης, με μοχλό την λεγόμενη Αντιπολίτευση που οδήγησε και στη συγκρότηση των εγκληματιών του «Ισλαμικού Κράτους», το οποίο υποτίθεται ότι σήμερα πολεμάνε οι δυτικοί πρώην χρηματοδότες του.
Τις αμέσως επόμενες μέρες αναμένεται το Χαλέπι να περάσει εξολοκλήρου στον έλεγχο των κυβερνητικών δυνάμεων της Συρίας. Οι «μετριοπαθείς» ισλαμιστές αντάρτες της αντιπολίτευσης, εξοπλισμένοι, και εκπαιδευμένοι από τους Αμερικανούς, τους Ευρωπαίους και τους Τούρκους, υποχωρούν. Οι μισοί από αυτούς περνούν στον ISIS. Σειρά έχει η Ράκα, όπου Αμερικανοί, Ρώσοι, Κούρδοι και συριακός στρατός, τρέχουν να προλάβουν τον έλεγχο της πόλης, και το τελικό χτύπημα, φαίνεται ότι θα δοθεί στη Μοσούλη, στο Ιράκ.
Οι κουρδικές δυνάμεις μαζί με τους ντόπιους μαχητές άλλων εθνικοτήτων (Αραβες, Ασσύριους, Αρμένιους Χριστιανούς, Τουρκμένους, Τσετσένους κλπ.) έχουν περάσει την δυτική όχθη του Ευφράτη και ετοιμάζονται να ενοποιήσουν τα καντόνια Τζαζίρα και Κομπανί με το καντόνι Αφρίν. Στη βόρεια Συρία, στη Ροζάβα, υπάρχει και λειτουργεί μια Αυτοδιοικούμενη πολυεθνική Δημοκρατική Συνομοσπονδία.
Μπροστά στη διαφαινόμενη ολοκληρωτική ήττα του ISIS στη Συρία και το Ιράκ, οι Αμερικανοί, οι Ευρωπαίοι, οι Ρώσοι διαγκωνίζονται άγρια μεταξύ τους, προσπαθώντας να παγιώσουν τη δυναμική παρουσία τους στην περιοχή, παλεύοντας να βρεθούν σε πλεονεκτική θέση όταν θα αρχίσει το μοίρασμα της λείας. Από κοντά η Κίνα και οι ντόπιοι περιφερειακοί ιμπεριαλιστές, το Ιράν και η Σαουδική Αραβία με τις άλλες μοναρχίες του Κόλπου.
Μέσα στην ευρύτερη «πυριτιδαποθήκη» της Ανατολικής Μεσογείου, η Τουρκία παίζει έναν βασικό και επικίνδυνο ρόλο. Η αστική τάξη της Τουρκίας ποτέ δεν παραιτήθηκε από την διεκδίκηση των εδαφών της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τον έλεγχο των δρόμων του πετρελαίου, τα ενεργειακά κοιτάσματα, το Αιγαίο. Τουρκικά στρατεύματα υπάρχουν και δρουν έξω από την Τουρκία σε τρεις ξένες χώρες: Στην Κύπρο, στρατεύματα κατοχής από το 1974, στο Ιράκ μπαινοβγαίνουν κυνηγώντας Κούρδους αντάρτες του PKK και ετοιμάζονται, παρά την αντίθεση της κυβέρνησης του Ιράκ, να εμπλακούν στην πολιορκία της Μοσούλης, και στο συριακό έδαφος με την επέμβαση στην πόλη Jarablus, που αποτελεί μέρος σχεδίου κατάληψης συριακού εδάφους, με πρόσχημα την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και στόχο τους Κούρδους της Ροζάβα.
Σημαντικό υπερόπλο στην υλοποίηση των τουρκικών σχεδίων είναι ο έλεγχος του νερού.
Το φράγμα Ατατούρκ, στο Ευφράτη, είναι το μεγαλύτερο φράγμα, του σχεδίου GAP, παράγει 2.400 MW, το ένα τρίτο της συνολικής ενέργειας του προγράμματος GAP, και αρδεύει μισό εκατομμύριο εκτάρια γης.
Ο πόλεμος του νερού
Οι πηγές του Τίγρη και του Ευφράτη, όπως και οι σπουδαιότεροι παραπόταμοι του Ευφράτη, βρίσκονται στο τουρκικό έδαφος και μάλιστα διασχίζουν εδάφη τα οποία κατοικούνται κύρια από τους Κούρδους.
Ο Ευφράτης έχει συνολικό μήκος 2.760 χιλιόμετρα, πηγάζει από την περιοχή της Τουρκικής Αρμενίας, διασχίζει όλο το βόρειο Κουρδιστάν (Τουρκία), περνάει στη Συρία, δυτικά του Κομπανί, μετατρέποντας ένα μεγάλο μέρος της ερήμου σε εύφορη γη, και νοτιοανατολικά περνάει στο Ιράκ, όπου συνεχίζει την ζωογόνα πορεία του και στα τελευταία χιλιόμετρα της διαδρομής του χύνεται στον Περσικό Κόλπο, αφού ενωθεί με τον άλλο γίγαντα, τον Τίγρη ποταμό.
Ο Τίγρης έχει μήκος 1.850 χιλιόμετρα, πηγάζει από τα όρη του βόρειου Κουρδιστάν, διασχίζει τα εδάφη του Κουρδιστάν, διέρχεται από ένα βορειοανατολικό άκρο της Ροζάβα στη Συρία και απλώνεται στη πεδιάδα της Μεσοποταμίας, στο Ιράκ, μέχρι να ενωθεί με τον Ευφράτη.
Ο Ευφράτης μαζί με τον Τίγρη ουσιαστικά είναι ο λόγος ύπαρξης της Συρίας και του Ιράκ. Χωρίς αυτά τα δυο ποτάμια οι δύο χώρες θα είχαν μετατραπεί σε μια τεράστια άγονη και ακατοίκητη έρημο.
Την δεκαετία του ’70, η Τουρκία σχεδιάζει και αρχίζει την υλοποίηση ενός φιλόδοξου σχεδίου με τον τίτλο Εργο Νοτιοανατολικής Ανατολίας (Güneydoğu Anadolu Projesi — GAP), για την αξιοποίηση των υδάτων του Τίγρη και του Ευφράτη, με σκοπό την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, την άρδευση των νοτιοανατολικών της επαρχιών. Το σχέδιο GAP επηρεάζει μια συνολική έκταση 75.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Προβλέπεται όταν ολοκληρωθεί το GAP θα αποτελείται από 22 φράγματα και 19 σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θα παρέχει νερό άρδευσης σε 1.700.000 στρέμματα.
Το 1983 ξεκίνησε η κατασκευή του φράγματος Ατατούρκ, στον Ευφράτη. Είναι το μεγαλύτερο φράγμα, του σχεδίου GAP, παράγει 2.400 MW, το ένα τρίτο της συνολικής ενέργειας του προγράμματος GAP, και αρδεύει μισό εκατομμύριο εκτάρια γης. Βρίσκεται 55 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης Σαλιούρφα, δημιουργώντας μια δεξαμενή που σήμερα είναι η Τρίτη μεγαλύτερη λίμνη της Τουρκίας. Η χωρητικότητας της δεξαμενής του φράγματος είναι 48,4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα και είναι τέτοια ώστε να χωρέσει όλο τον ετήσιο υδάτινο όγκο του Ευφράτη. Το φράγμα ολοκληρώθηκε το 1994 και το γέμισμα της λίμνης προκάλεσε σημαντικά προβλήματα ξηρασίας στη Συρία και το Ιράκ.
Η 50χρονη Αντιλλά Φινχαάν ελέγχει τη γη της στην Αλ Λατιφίγια, στο Ιράκ, τον Ιούλη του 2009. Τα φράγματα στη Συρία και την Τουρκία σε συνδυασμό με μια διετή ξηρασία συρρίκνωσαν τον Ευφράτη και μαζί εξαφάνισαν καλλιέργειες και γόνιμη γη. (φωτό Hadi Mizban / AP)
Η ολοκλήρωση του GAP είχε προγραμματιστεί για το 2010, αλλά η Παγκόσμια Τράπεζα σταμάτησε τη χρηματοδότηση επειδή δεν υπήρχε επίσημη συμφωνία για την κατανομή των υδάτων του Ευφράτη και του Τίγρη με τα όμορα ενδιαφερόμενα κράτη, Συρία και Ιράκ.
Σήμερα, μετά τον πόλεμο στο Ιράκ και την «Αραβική Ανοιξη» στη Συρία, δεν υπάρχουν συνομιλητές για να συζητήσουν την κατανομή των υδάτων. Ετσι μόνη της η Τουρκία υλοποιεί σχέδια που έχει εκπονήσει από πολλά χρόνια.
Η Τσιλέρ εκφράζοντας τον τρόπο που σκέπτεται η Άγκυρα, δήλωνε τον Νοέμβρη του 1993:
«Η Τουρκία δεν θέλει να χρησιμοποιήσει τίποτα εναντίον κανενός. Όμως το δικαίωμα και η δυνατότητα αυτή είναι της Τουρκίας. Διότι σε όλα τα μέρη του κόσμου απ΄ όπου αναβλύζει το νερό, το δικαίωμα χρήσης του ανήκει στην χώρα εκείνη. Η Τουρκία δεν θα παραιτηθεί από το δικαίωμα χρήσης του νερού, όμως θέλουμε να δώσουμε και στους φίλους μας. Οσο διαρκούν οι καλές σχέσεις μας τους γείτονές μας, θα τους δίνουμε»[1].
Είχε προηγηθεί «χιουμοριστική» δήλωση – παρατήρηση του Ντεμιρέλ τον Γενάρη του 1993 στη Δαμασκό:
«Αν η Συρία επιθυμεί διαμοιρασμό των υδάτων, δεν υπάρχει λόγος να μην αποδεχθεί και διαμοιρασμό των πετρελαίων της με τους γείτονές της»[2].
Το σοβαρό πρόβλημα για τη Συρία και το Ιράκ που αποτελεί και η ποιότητα του νερού που καταλήγει σ’ αυτές, αφού τα νερά των τουρκικών αρδεύσεων που επιστρέφουν στις κοίτες των ποταμών επιβαρυμένα με λιπάσματα, μεταλλικά άλατα και φυτοφάρμακα, περιγράφηκε από τον εκπρόσωπο του GAP, Νεσμετίν Σαφάογλου, στα εγκαίνια της πρώτης σήραγγας (9.11.1994), ο οποίος δήλωσε:
«Κρατάμε τα μισά και τους δίνουμε τα μισά. Μοιραζόμαστε τα νερά σαν αδέλφια!»[3]
Για να μπορέσει η Τουρκία να αξιοποιήσει τον έλεγχο των υδάτων, πρέπει να σιγουρευτεί ότι δεν θα δημιουργηθούν κουρδικές οντότητες στις περιοχές (αυτόνομες περιοχές, αυτοδιάθεση των κουρδικών πληθυσμών, ανεξάρτητο κράτος κλπ) και αυτός είναι ο βασικός λόγος των σφαγών του τουρκικού κράτους στο βόρειο Κουρδιστάν, με στόχο την πλήρη αποκουρδοποίηση της περιοχής, ή, στην καλύτερη περίπτωση την μεταφορά των πληθυσμών με μέθοδες εκτόπισης και πλήρη «τουρκοποίησή» τους στα μεγάλα αστικά κέντρα όπου θα αναζητήσουν καταφύγιο. Σ’ αυτό το σχέδιο εντάσσεται η φυλάκιση, ενάντια σε κάθε έννοια δικαίου, των ηγετών του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), μαζί με πολλούς βουλευτές και δημάρχους των κουρδικών περιοχών. Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η αιματηρή επέμβαση στη Ροζάβα, εναντίον των Κούρδων, και το κυνήγι του PKK στο Ιράκ, στα εδάφη του ιρακινού Κουρδιστάν που λίγο πολύ ελέγχει πολιτικά.
Η περιοχή της πόλης και του πανάρχαιου (12.000 ετών) αρχαιολογικού χώρου της Χασάνκεϊφ, που θα βυθιστεί ολόκληρη όταν ολοκληρωθεί το φράγμα Ιλίσου
Το έγκλημα ολοκληρώνεται με την κατασκευή του φράγματος στο Ιλίσου
Το τουρκικό κράτος έχει ολοκληρώσει κατά 90% το φράγμα στην περιοχή Ιλίσου, στον Τίγρη ποταμό, στο βόρειο Κουρδιστάν, στην επαρχία Μπάτμαν. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο φράγμα με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρισμού 1200 MW.
Το φράγμα αυτό αποτελεί αυτή τη στιγμή το πιο καταστροφικό «αναπτυξιακό» έργο στην τουρκική επικράτεια από κοινωνική, οικολογική και πολιτιστική διάσταση.
Η κύρια λειτουργία του φράγματος θα είναι η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Στα σοβαρά προβλήματα όμως που δημιουργεί περιλαμβάνονται:
— Η βύθιση και εξαφάνιση της Χασάνκεϊφ, με τους εκατοντάδες αρχαιολογικούς χώρους, μαζί με τους αρχαιολογικούς θησαυρούς, πολιτιστική κληρονομιά όλης της ανθρωπότητας, ηλικίας 12.000 ετών, που βρίσκονται ακόμα θαμμένοι στο έδαφός της.
— Θα μειωθεί ο κουρδικός πληθυσμός της περιοχής, εκτοπίζοντας γύρω στις 78.000 ανθρώπους που θα δουν τα χωριά τους και τα χωράφια τους να εξαφανίζονται μέσα στα νερά του Τίγρη.
— Θα δώσει την δυνατότητα στην Τουρκία να ελέγξει πλήρως τους υδάτινους πόρους του Τίγρη εμποδίζοντάς τους να φτάνουν πλέον, στη Συρία και το Ιράκ.
— Θα επιφέρει τεράστιες ζημιές στο ευαίσθητο οικοσύστημα της Μεσοποταμίας, εξαφανίζοντας αρκετά είδη ζωής στη περιοχή
Και όλα αυτά για ένα φράγμα υπολογίζεται να έχει διάρκεια ζωής 50 με 70 χρόνια. Μπροστά στα αμφίβολα βραχυπρόθεσμα κέρδη χιλιάδες άνθρωποι θα χάσουν τα σπίτια τους και τα μέσα διαβίωσής τους και ένας σημαντικός και όμορφος χώρος θα καταστραφεί οριστικά.
Από διαμαρτυρία κατά της κατασκευής του φράγματος Ιλίσου
Ενάντια στη δημιουργία αυτού του φράγματος έχουν αναπτυχθεί σημαντικοί αγώνες, τόσο μέσα στο βόρειο Κουρδιστάν όσο και στην Ευρώπη. Κάτω από την πίεση αυτού του αγώνα, η βρετανική εταιρεία Balfour Beatty και η σουηδική εταιρεία Skanska, το 2002, υποχρεώθηκαν να αποσυρθούν από το σχέδιο.
Το 2005 τα σχέδια για τη συνέχιση των εργασιών ξαναήρθαν στην επιφάνεια. Τον Γενάρη του 2013 το Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρκίας πήρε απόφαση για το άμεσο πάγωμα των εργασιών κατασκευής του φράγματος Ιλίσου, για σειρά παραβιάσεων της νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος. Η κυβέρνηση απάντησε άμεσα ψηφίζοντας νόμο …«για την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας», με τον οποίο επιτρέπεται πλέον να κατασκευάζονται φράγματα, ακόμη και σε εθνικά πάρκα, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Το έργο συνεχίστηκε ανεμπόδιστα.
Σήμερα, με έτοιμο το 90% του έργου, απομένει ο τεμαχισμός και η μετακίνηση σημαντικών μνημείων, ανάμεσά τους ο τύμβος του Zeynel Bey.
Ο τύμβος του Ζεϊνέλ Μπέη, σημαντικό μνημείο, και ο γύρω χώρος που πρόκειται να βυθιστεί στα νερά του Τίγρη.
Ο Τύμβος του Ζεϊνέλ Μπέη, είναι το πιο σημαντικό μνημείο της περιοχής, ηλικίας 650 χρόνων. Ενα μοναδικό αρχιτεκτονικό δείγμα της περιόδου 1462 – 1482. Ο Ζεϊνέλ Μπέης ήταν γιός του ηγεμόνα Ουζούν Χασάν, συμμάχου των Κομνηνών, ο οποίος έπεσε στην Χασάνκεϊφ το 1473, αντιμετωπίζοντας τα στρατεύματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Προς τιμήν του αναγέρθηκε ο Τύμβος, στο μέρος όπου έγινε η μάχη.
Σήμερα είναι το πρώτο, από συνολικά οκτώ, μνημείο που ετοιμάζεται να μετακινηθεί. Την όλη επιχείρηση, που θα στοιχίσει 16 εκατομμύρια TL (περίπου 4,5 εκατομμύρια ευρώ), έχουν αναλάβει μια ολλανδική εταιρεία και η ελληνική «Κορρές μηχανική». Μια ελληνική συμμετοχή που ενώ αφορά ένα μηχανολογικό – τεχνολογικό επίτευγμα μεταφοράς των 1100 τόνων που ζυγίζει το μνημείο, δεν μας τιμά καθόλου.
Ο Τύμβος του Ζεϊνέλ Μπέη, αμπαλαρισμένος, έτοιμος για μετακίνηση. Μπροστά μια ομάδα ακτιβιστών διαμαρτύρεται για την μεταφορά, την καταστροφή της Χασάνκεϊφ και τη δημιουργία του φράγματος.
Η κατασκευή φραγμάτων και αρδευτικών στον Ευφράτη και τον Τίγρη έχει σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την κοινωνία της κάθε παρόχθιας χώρας. Πάνω από 400 χωριά έχουν ποντιστεί, 250.000 – 300.000 άνθρωποι έχουν ξεριζωθεί από τις εστίες της. Μόνο το φράγμα Ατατούρκ έχει οδηγήσει σε μετεγκατάσταση 55.500 ανθρώπους, ενώ το φράγμα Ιλίσου αναμένεται να εκτοπίσει 78.000 ανθρώπους.
Αποτέλεσμα της λειτουργίας των φραγμάτων είναι και η χειροτέρευση της ποιότητας των νερών, όσο αυτά προχωρούν προς τις κάτω μεριές των ποταμών, έτσι ώστε στο τέλος τα νερά των ποταμών καταλήγουν να γίνονται ακατάλληλα για την ύδρευση των πόλεων της Συρίας και ιδιαίτερα του Ιράκ.
Η ποσότητα των σωματιδίων που μετρήθηκαν στο νερό, στην Τουρκία, είναι στα 250 mg/l και φτάνουν τα 600 mg/l στο νότιο τμήμα του Ιράκ για να καταλήξουν στα 5.000 mg/l νότια της Βασόρας καθιστώντας άχρηστα και επικίνδυνα τα νερά των ποταμών.
Από τη διάλεξη του Dr Γιώργου Στουρνάρα, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με θέμα «το νερό στον 21ο Αιώνα»
Ο πόλεμος του νερού δεν ξεκίνησε πρόσφατα, είναι υπόθεση δεκαετιών και σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη και αποτελεί μόνιμη εστία εντάσεων στη Μέση Ανατολή. Ο έλεγχος των νερών του Τίγρη και του Ευφράτη δεν είναι, ασφαλώς, τα μοναδικά προβλήματα της περιοχής.
Το πρόβλημα του νερού στη Μέση Ανατολή είναι το πλέον επίμαχο εξαιτίας της κοινωνικο – πολιτικής αβεβαιότητας των σχέσεων στη περιοχή, ανάμεσα στο Ισραήλ και τους γείτονές του, την Αίγυπτο και την Αιθιοπία και την Τουρκία με τη Συρία και το Ιράκ.
Τα νερά, γύρω από τα οποία υπάρχουν διαμάχες, χρησιμοποιούνται σαν όπλα και δημιουργούν εντάσεις, ανάμεσα στα άλλα, είναι: Ο ποταμός Μπανίγια που αφορά τα υψίπεδα του Γκολάν και τις σχέσεις Ισραήλ και Συρίας. Η κατανομή των υδάτων του Ιορδάνη μεταξύ της Ιορδανίας, της Συρίας, του Ισραήλ και της Παλαιστίνης. Η Δυτική Οχθη αποτελεί ένα κλασικό παράδειγμα χρησιμοποίησης των νερών ως απόλυτου όπλου, που χρησιμοποιεί το Ισραήλ σε βάρος των Παλαιστινίων. Το πολύπαθο τρίγωνο του ποταμού Γιαρμούκ είναι ακόμα μια πηγή προβλημάτων ανάμεσα σε Λίβανο, Ισραήλ και Ιορδανία.
Η διαφαινόμενη ήττα του ISIS δεν εγγυάται την ειρήνη στην περιοχή. Τα μεγάλα παγκόσμια συμφέροντα και οι περιφερειακοί ιμπεριαλιστές της περιοχής διαγκωνίζονται, με τα μάτια στην επόμενη μέρα, για να πάρουν καλύτερες θέσεις στο μοίρασμα της λείας που θα ακολουθήσει, βάζοντας σε κίνδυνο, εκτός από τους πολύπαθους λαούς της περιοχής και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Ι.Θ.ΜΑΖΗ. Γεωπολιτική των Υδάτων στη Μέση Ανατολή – Αθήνα 2001 — εκδόσεις Παπαζήση, σελ. 241.
[2] Οπ. σελ. 239
[3] Οπ. σελ. 201
Βασικές πηγές:
Γεωπολιτική των Υδάτων στη Μέση Ανατολή – Ι.Θ. Μάζη – Εκδόσεις Παπαζήση – Αθήνα 2001
Διάλεξη Γιώργου Στουρνάρα: «Το νερό στον 21ο Αιώνα»
Πολιτιστικό Κέντρο Κουρδιστάν στην Αθήνα
Πηγή: imerodromos.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
