Μαρία Δούση Η δημογραφική γήρανση δεν αποτελεί πια μελλοντική ανησυχία, αλλά μια σκληρή πραγματικότητα που ήδη αποτυπώνεται στα επίσημα στοιχεία. Η εικόνα αυτή δημιουργεί έντονη πίεση τόσο στο ασφαλιστικό σύστημα της Ελλάδας όσο και στις κοινωνικές δομές άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Τα τελευταία είκοσι χρόνια, ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων – δηλαδή η αναλογία των ατόμων άνω των 65 ετών σε σχέση με τον ενεργό πληθυσμό 20-64 ετών – έχει αυξηθεί θεαματικά.
Το 2004 βρισκόταν στο 26,8%, που αντιστοιχούσε σε περίπου τέσσερις εργαζόμενους για κάθε ηλικιωμένο.
Το 2014 είχε ήδη φτάσει στο 37%, αφήνοντας μόλις τρεις εργαζόμενους για κάθε συνταξιούχο.
Σήμερα, σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ποσοστό αυτό σταθεροποιείται κοντά στο 37%, με σαφή τάση ανόδου.
Σύμφωνα με την Eurostat, οι πιο «γερασμένες» περιοχές της Ευρώπης εμφανίζουν δείκτες άνω του 70%. Στην κορυφή της λίστας βρίσκονται:
η βελγική περιοχή Veurnem με 72,8%,
η πορτογαλική Alto Tâmega e Barroso,
και η ελληνική Ευρυτανία με 71,1%.
Αντίθετα, ο χαμηλότερος δείκτης καταγράφηκε σε υπερπόντιες γαλλικές περιοχές, όπως η Mayotte (6,1%), αναδεικνύοντας τις τεράστιες ανισότητες στη γηραιά ήπειρο.
Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, από το 2027 τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα προσαρμόζονται αυτόματα στο προσδόκιμο ζωής. Αυτό σημαίνει ότι:
Αν αυξάνεται το προσδόκιμο, θα αυξάνονται και τα όρια συνταξιοδότησης.
Η ΕΛΣΤΑΤ εκτιμά ότι έως το 2030 το προσδόκιμο για τους άνδρες άνω των 65 ετών θα φτάσει τα 20 χρόνια, ενώ για τις γυναίκες τα 22,9 χρόνια.
Με βάση αυτές τις προβλέψεις, είναι πιθανό να υπάρξει αύξηση από 6 μήνες έως και 1,5 έτος στα όρια ηλικίας μετά το 2027.
Παρά τη γήρανση του πληθυσμού, η χώρα διατηρεί σχετικά χαμηλή μέση ηλικία εξόδου από την εργασία.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ (Employment Outlook 2025):
οι γυναίκες στην Ελλάδα αποχωρούν κατά μέσο όρο στα 59,7 έτη,
ενώ οι άνδρες στα 63,2 έτη.
Η Ελλάδα κατατάσσεται έτσι στις χαμηλότερες θέσεις της Ευρώπης, με μόνο το Λουξεμβούργο να εμφανίζει χαμηλότερα όρια.
Η συρρίκνωση του πληθυσμού – σχεδόν 500.000 λιγότεροι πολίτες από το 2011 έως το 2024 λόγω αρνητικών φυσικών και μεταναστευτικών ισοζυγίων – έχει μετατρέψει την Ελλάδα σε χώρα με έντονη γήρανση.
Το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος, αλλά και η οικονομική βιωσιμότητα, θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από:
την εξέλιξη του δείκτη εξάρτησης ηλικιωμένων,
τον δείκτη γονιμότητας,
και τις πολιτικές για την αγορά εργασίας.
Η συζήτηση για νέα όρια συνταξιοδότησης φαίνεται αναπόφευκτη, ενώ το ζητούμενο παραμένει η ισορροπία ανάμεσα στη βιωσιμότητα του συστήματος και στη δικαιοσύνη για τους εργαζόμενους.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 4/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
