Ο πατέρας του ήταν τσαγκάρης και η μητέρα του είχε καταγωγή από οικογένεια αγιογράφων. Τα παιδικά του χρόνια ήταν δύσκολα. Λόγω της ασθενούς του κράσης και της αριστεροχειρίας του, η οποία εκείνη την εποχή θεωρούνταν ελάττωμα, βρέθηκε συχνά στο στόχαστρο αρνητικών αντιδράσεων. Οι δάσκαλοί του, αλλά και οι γονείς του, επιχείρησαν βίαια να τον αναγκάσουν να γράφει με το δεξί χέρι. Αποτραβηγμένος από τους άλλους, ο μικρός Θεόφιλος βρήκε παρηγοριά στον κόσμο της ζωγραφικής.
Σε νεαρή ηλικία, φεύγει από τη Μυτιλήνη και μεταβαίνει στη Σμύρνη, όπου εργάζεται στο ελληνικό προξενείο ως θυρωρός, χωρίς να εγκαταλείψει τη ζωγραφική. Εκεί, επηρεασμένος από τον πλούσιο ελληνικό πολιτισμό της πόλης, διαμορφώνει τη θεματολογία του, εμπνεόμενος από την αρχαιότητα, το Βυζάντιο και την νεότερη Ελλάδα.
Με την έκρηξη του Ελληνοτουρκικού Πολέμου το 1897, μεταφέρεται στην Ελλάδα με την πρόθεση να πολεμήσει. Αν και ο πόλεμος λήγει προτού συμμετάσχει, αποφασίζει να μείνει στον Βόλο, μια πόλη σε οικονομική άνθηση εκείνη την εποχή. Εκεί ζει μέσα στη φτώχεια, ζωγραφίζοντας σε τοίχους καταστημάτων για λίγα χρήματα. Το εκκεντρικό του ντύσιμο, κυρίως η καθημερινή χρήση φουστανέλας και η μεταμφίεσή του ως Μέγας Αλέξανδρος τον καθιστά γνώριμη αλλά και χλευαζόμενη φιγούρα.
Η ζωή του βελτιώνεται κάπως όταν το 1912 ο πλούσιος γαιοκτήμονας Γιάννης Κοντός του αναθέτει να διακοσμήσει με τοιχογραφίες το σπίτι του στην Ανακασιά. Ο Θεόφιλος ζωγραφίζει σκηνές από την Επανάσταση του 1821, αρχαιοελληνικές θεότητες και φυσικά τοπία. Το συγκεκριμένο σπίτι έχει μετατραπεί σήμερα σε μουσείο προς τιμήν του.
Το 1927, μετά από ένα ταπεινωτικό περιστατικό, αποφασίζει να επιστρέψει οριστικά στη Μυτιλήνη. Την ίδια εποχή, ο ζωγράφος Γιώργος Γουναρόπουλος γνωστοποιεί το έργο του Θεόφιλου στον διακεκριμένο τεχνοκριτικό Στρατή Ελευθεριάδη (γνωστό ως Τεριάντ), ο οποίος, εντυπωσιασμένος, τον στηρίζει έμπρακτα. Του προμηθεύει υλικά και φροντίζει να στέλνει τα έργα του στο Παρίσι, ανοίγοντάς του τον δρόμο για διεθνή αναγνώριση. Στο διάστημα αυτό, ο Θεόφιλος στρέφεται σε πιο καθημερινές, λαϊκές εικόνες, αφήνοντας κατά μέρος τα ηρωικά ιστορικά θέματα.
Λίγο προτού δει τους κόπους του να ανταμείβονται, πεθαίνει στις 24 Μαρτίου 1934 από ανακοπή καρδιάς, σε ένα μικρό και φτωχικό δωμάτιο. Ένα χρόνο αργότερα, ο Τεριάντ τον αποκαλεί δημόσια «μεγάλο Έλληνα ζωγράφο» και το 1936 διοργανώνει έκθεση με τα έργα του στο Παρίσι.
Μεγάλοι καλλιτέχνες όπως ο Λε Κορμπιζιέ, ο Γιώργος Σεφέρης και ο Γιάννης Τσαρούχης μίλησαν με θαυμασμό για την τέχνη του Θεόφιλου, που απεικονίζει με γνησιότητα το ελληνικό τοπίο και τον λαό του. Το 1961, τα έργα του εκτίθενται στο Λούβρο σε μεγάλη αναδρομική έκθεση.
Σήμερα, οι πίνακές του βρίσκονται σε μουσεία όπως εκείνο της Βαρειάς στη Μυτιλήνη και το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης στην Αθήνα, αλλά και σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο Θεόφιλος παραμένει σύμβολο της αυθεντικής λαϊκής τέχνης, ένας ζωγράφος που με απλότητα και πάθος αποτύπωσε την ψυχή του ελληνικού λαού.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσοχή: Σαρώνει η νέα ηλεκτρονική απάτη με το όνομα της BOOKING – Πώς «ψαρεύουν» τα θύματα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 4/8
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ