Νίκος Μακρής Με φόντο τη θεσμική τομή που σηματοδοτεί η ψήφιση του νόμου 5094/2024 και την πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ που έκρινε συνταγματικά ανεκτή τη λειτουργία μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, η χώρα εισέρχεται στο πιο κρίσιμο και ευαίσθητο στάδιο: την αξιολόγηση και την τελική έγκριση λειτουργίας των πρώτων τέτοιων ΑΕΙ, τα οποία επιδιώκουν να ξεκινήσουν από τον Σεπτέμβριο του 2025. Το στοίχημα, ωστόσο, δεν είναι μόνον νομικό ή τεχνοκρατικό — είναι παιδαγωγικό, πολιτικό και βαθιά κοινωνικό.
12+1 αιτήσεις, 39 σχολές, 162 προγράμματα: Ο όγκος είναι πρωτόγνωρος
Δεκατρία ευρωπαϊκά πανεπιστήμια —τα δώδεκα για λειτουργία από φέτος και ένα από το 2026— έχουν υποβάλει αιτήσεις για τη δημιουργία παραρτημάτων στη χώρα μας. Οι αιτήσεις τους περιλαμβάνουν ένα φιλόδοξο σχέδιο: 39 σχολές και 162 προγράμματα σπουδών, με έμφαση στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, το Δίκαιο και τις Επιστήμες Υγείας. Ο αριθμός των προγραμμάτων δεν είναι μόνο εντυπωσιακός· είναι και δομικά βαρύς. Αυτός ακριβώς ο όγκος —σε συνδυασμό με την ανάγκη ουσιαστικών ελέγχων και την περιορισμένη στελέχωση της ΕΘΑΑΕ— δημιουργεί τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται.
Η διαδικασία αξιολόγησης: Τρεις φάσεις
Η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), από κοινού με τον ΕΟΠΠΕΠ, ξεκίνησε την αξιολόγηση των φακέλων τον Ιούνιο. Η διαδικασία εξελίσσεται σε τρεις φάσεις:
Έλεγχος πληρότητας: Υποδομές, καταστατικά, προσωπικό, ακαδημαϊκές συμφωνίες με το μητρικό ίδρυμα. Επιτόπιες επισκέψεις από τριμελείς επιτροπές (με Έλληνες και ξένους αξιολογητές).
Ακαδημαϊκή Πιστοποίηση: Αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών με πρότυπα αντίστοιχα των δημόσιων ΑΕΙ. Η τελική εισήγηση προς το Υπουργείο αναμένεται στα τέλη Ιουλίου (η προθεσμία σύμφωνα με το νόμο είναι μέχρι τις 10 Αυγούστου), με στόχο να εκδοθεί η έγκριση αμέσως μετά.
Ποιοτικός και λειτουργικός έλεγχος: Μετά την έναρξη της λειτουργίας (Σεπτέμβριος 2025), η ΕΘΑΑΕ θα παρακολουθεί τη λειτουργία των ιδρυμάτων σε ετήσια βάση και θα πιστοποιεί εκ νέου τα προγράμματα ανά πενταετία.
Τα κριτήρια: Όχι «πανεπιστήμια-σφραγίδες»
Η θεσμική αρχιτεκτονική είναι σαφής: για να λάβει άδεια ένα παράρτημα πρέπει να διαθέτει:
Τουλάχιστον 3 σχολές (ή 1, αν το μητρικό ίδρυμα είναι διεθνούς κύρους).
30 καθηγητές πλήρους απασχόλησης, εκ των οποίων το 80% με διδακτορικό.
Τετραετή διάρκεια σπουδών – όχι τριετή όπως σε ορισμένα ευρωπαϊκά ιδρύματα.
Υποτροφίες για το 5–10% των φοιτητών, με διαφάνεια και κοινωνικά κριτήρια.
Μη συστέγαση με υφιστάμενα κολέγια, για λόγους ακαδημαϊκής αυτονομίας και διαχωρισμού.
Η αποτυχία σε οποιοδήποτε σημείο της αξιολόγησης συνεπάγεται απόρριψη του αιτήματος.
Πίεση χρόνου και πολιτική διάσταση
Ορισμένοι αιτούντες ζητούν ήδη να ανακοινωθούν τα ιδρύματα που έλαβαν άδεια λειτουργίας, ανεξάρτητα από το αν έχει ολοκληρωθεί η πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών τους, επικαλούμενοι το άρθρο 139 του νόμου 5094. Η ΕΘΑΑΕ, πάντως, δείχνει επιφυλακτικότητα, καθώς δεν επιθυμεί αποσπασματικές εγκρίσεις που ίσως προκαλέσουν άνιση μεταχείριση.
Η Σοφία Ζαχαράκη σημείωσε ότι «αναμένουμε τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των 12+1 αιτήσεων από την ΕΘΑΑΕ, έτσι ώστε στο τέλος Ιουλίου να έχει δοθεί και η τελική εισήγηση αλλά και η έγκριση, ποια θα ναι αυτά τα πανεπιστήμια που θα μπορούν να λειτουργήσουν και αμέσως να αρχίσει η αξιολόγηση και των προγραμμάτων σπουδών, ώστε να γνωρίζουν έγκαιρα οι γονείς ποιο τμήμα θα λειτουργήσει από τον χειμώνα του 2025 για να κάνουν αντίστοιχα και τις εγγραφές, σύμφωνα πάντα με τις προϋποθέσεις τις οποίες θα θέσει το κάθε πανεπιστήμιο που θα λάβει την τελική έγκριση»
Από πού θα προέλθουν οι φοιτητές;
Στις 25 Ιουλίου ανακοινώνονται οι βάσεις εισαγωγής για τα δημόσια ΑΕΙ. Πολλοί αναμένουν ότι τα νέα μη κρατικά πανεπιστήμια θα απευθυνθούν κυρίως σε υποψήφιους που δεν έμειναν ικανοποιημένοι από το τμήμα στο οποίο πέρασαν ή που επιθυμούν αγγλόφωνα προγράμματα με διεθνή αναγνώριση.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον νόμο, δεν μπορεί να εγγραφεί σε μη κρατικό ΑΕΙ όποιος δεν συμμετείχε στις Πανελλαδικές ή δεν «έπιασε» την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ).
Από εκεί και πέρα, κάθε μητρικό ίδρυμα έχει το δικαίωμα να ορίσει επιπλέον κριτήρια, όπως υψηλό βαθμό απολυτηρίου ή γλωσσομάθεια.
Ο Περικλής Μήτκας μιλά για μια «ιστορική αρχή»
Ο πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ, καθηγητής Περικλής Μήτκας, έκανε λόγο για «ιστορική μεταρρύθμιση», με την προϋπόθεση ότι θα εφαρμοστούν αυστηρά και χωρίς παρεκκλίσεις όλα τα στάδια του θεσμικού πλαισίου. «Η πρόκληση είναι τεράστια. Αλλά και η ευκαιρία. Η ποιότητα, η διαφάνεια και η λογοδοσία θα είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Το φθινόπωρο του 2025 δεν είναι μακριά. Η αντίστροφη μέτρηση έχει ήδη ξεκινήσει. Και μαζί της, η ευθύνη όλων να παρακολουθούν, να ελέγχουν και —όπου χρειάζεται— να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Πώς λέγεται στα ελληνικά η «ντομάτα»;
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 21/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
