«Ψηφιοποίηση και σχολική εκπαίδευση» – Άκριτη αποδοχή της τεχνολογίας ή έρευνα και προβληματισμός;

Μετάφραση και σχολιασμός Δημήτρης Τσουκάλης, Εκπαιδευτικός

Με το  internet  θα μπορούσε κανείς να ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο και χωρίς διαμεσολάβηση για τις εξελίξεις παγκόσμια, στις επιστήμες, την οικονομία και σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής. Να έχει πρώτος την πληροφορία που θα του άνοιγε το δρόμο για την επαγγελματική του επιτυχία. Να εργάζεται χωρίς ωράριο και χωρίς φυσική  παρουσία στον εργασιακό χώρο. Να σπουδάζει στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου από το γραφείο του σπιτιού του. Πολλά απ’ αυτά έγιναν πράξη.

Όμως η ζωή των ανθρώπων δεν έγινε ούτε πιο εύκολη ούτε καλύτερη. Για κάθε θετική εξέλιξη οι αρνητικές εξελίξεις ήταν πολλές και σημαντικές. Η χρήσιμη πληροφορία που αναζητούν όλοι πνίγεται σ`έναν ωκεανό παραπληροφόρησης και άχρηστων πληροφοριών.

Τα αρνητικά, βέβαια, δεν οφείλονται στην τεχνολογία. Καμία επιστημονική ή τεχνολογική ανακάλυψη δεν είναι από μόνη της καλή ή κακή. Η χρήση της είναι εκείνη που δημιουργεί τα προβλήματα. Σ` έναν κόσμο όμως που η πρόοδός του εξαρτάται από τις διαθέσεις της αγοράς και είναι δομημένη στη λογική του κέρδους, τότε κάθε τεχνολογική ανακάλυψη εκ των πραγμάτων θα υποτάσσεται σ` αυτήν ακριβώς τη λογική.

Μέχρι σήμερα ο χώρος της εκπαίδευσης φαινόταν να μην επηρεάζεται τόσο απ`αυτές τις τεχνολογικές εξελίξεις. Η οργάνωση της σχολικής πράξης ακολουθούσε τους παραδοσιακούς τρόπους. Το βιβλίο, ο πίνακας και το τετράδιο ήταν τα βασικά εργαλεία της δουλειάς των δασκάλων. Η πίεση όμως που δέχεται καθημερινά το σχολείο από τις αλλαγές που επιφέρει η ανάπτυξη της τεχνολογίας στη ζωή και στον τρόπο που μεγαλώνουν τα παιδιά είναι τεράστια. Οι μαθητές δεν μεγαλώνουν πια με τα παραδοσιακά παιχνίδια και το παιδικό παραμύθι δεν έχει θέση στον κόσμο των νηπίων και των παιδιών. Το ελεύθερο παιχνίδι και η επαφή με τη φύση, ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις, είναι σχεδόν ανύπαρκτα. Τα σημερινά παιδιά μεγαλώνουν με το τάμπλετ και τα κινητά και «διασκεδάζουν» με τις ηλεκτρονικές  παιχνιδομηχανές. Η αποστροφή, σχεδόν απέχθεια, που εμφανίζουν οι μαθητές απέναντι στα έντυπα μέσα (βιβλίο και τετράδιο) είναι ένα καινούριο και ανησυχητικό φαινόμενο. Ταυτόχρονα η αδυναμία αυτοσυγκέντρωσης και προσοχής, που πιθανότατα  συνδέεται με τον τρόπο που μεγαλώνουν τα σημερινά παιδιά, δυσκολεύουν αφάνταστα τη σχολική πράξη.

Πολλοί και από διαφορετικές αφετηρίες (ιδεολογικές αντιλήψεις, ταύτιση τεχνολογικής εξέλιξης και προόδου, συμφέροντα κλπ), παρότι διαπιστώνουν τις αρνητικές επιπτώσεις  αυτού του τρόπου ζωής στην ανάπτυξη και τη συμπεριφορά των μαθητών, θεωρούν ότι η λύση είναι περισσότερη τεχνολογία (πολλά ιδιωτικά σχολεία που «αφουγκράζονται» τις διαθέσεις της «κοινής γνώμης» διαφημίζουν την ψηφιοποίηση ως πλεονέκτημα απέναντι στη δημόσια εκπαίδευση). Το σχολείο, θεωρούν ότι πρέπει  να προσαρμοστεί, μάλλον να αποδεχτεί, τη νέα «πραγματικότητα».

Για να αυξήσουμε ή να κερδίσουμε την προσοχή των μαθητών να χρησιμοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες, το Διαδίκτυο και τα διάφορα βίντεο παιδαγωγικού ή άλλου περιεχομένου. Να συνεχίσουμε δηλαδή και στο σχολικό χρόνο να βομβαρδίζουμε τον ήδη υπερφορτωμένο εγκέφαλο των μαθητών με εναλλασσόμενες εικόνες, ελπίζοντας ότι θα κερδίσουμε για μερικά δευτερόλεπτα ή λεπτά την προσοχή των παιδιών. Αγνοούν ότι η στιγμιαία προσοχή δεν παράγει κανενός είδους γνώση και καμιά σύνδεση και σκέψη δεν συμβαίνει στον παιδικό εγκέφαλο.

Σε κάποια σχολεία ήδη αρκετοί εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο και τους διαδραστικούς πίνακες. Η δουλειά διευκολύνεται γιατί η εικόνα και η προβολή της σελίδας του βιβλίου βοηθάει στην αντιγραφή της λύσης των ασκήσεων και ένα μικρό βίντεο μπορεί να συγκεντρώσει την προσοχή των παιδιών για λίγα λεπτά. Πόσο αυτές οι μικρές διευκολύνσεις βοηθούν πραγματικά την καλύτερη κατανόηση και τη γνώση είναι ένα ερώτημα που ούτε διερευνάται ούτε απαντιέται.

Η κατάσταση αυτή δεν διαφέρει σημαντικά από την «εισβολή» των φωτοτυπικών μηχανημάτων στα σχολεία, που ενώ διευκόλυναν τη δουλειά των δασκάλων δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι έκαναν καλύτερη  την εκπαίδευση των μαθητών. Μάλλον το αντίθετο έχει συμβεί. Το ότι απουσιάζει οποιαδήποτε έρευνα που να έχει, έστω στοιχειωδώς διερευνήσει το θέμα, σίγουρα δεν προκαλεί έκπληξη.

Ο νυν υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε πρόσφατα, ως μη ώφειλε, ότι σε λίγα χρόνια το έντυπο βιβλίο θα είναι παρελθόν από τα σχολεία. Χωρίς κανένα σχέδιο, χωρίς καμία μελέτη διατυπώνονται φράσεις του συρμού που απλώς χαϊδεύουν τ` αυτιά της «κοινής γνώμης». Μια κοινής γνώμης που εκπαιδεύεται να καταναλώνει άκριτα και να εκστασιάζεται με τα επιτεύγματα της τεχνολογίας. Μιας  τεχνολογίας όμως που υπηρετεί πρώτα και κύρια το κέρδος και ελάχιστα ή καθόλου  τις πραγματικές  ανάγκες των πολιτών και τις κοινωνίας.

Η ταύτιση της προόδου με την άκριτη προβολή-αποδοχή των τεχνολογικών επιτευγμάτων, που δήθεν αποτελούν φάρμακο δια «πάσαν νόσον»,  δεν είναι δείγμα προοδευτικής σκέψης. Μπορεί να είναι και το αντίθετο. Η επίκληση ή αναζήτηση μαγικών λύσεων είναι μάλλον δείγμα καθυστέρησης.

Ούτε ο θάνατος του σχολικού βιβλίου επίκειται τόσο σύντομα ούτε η τεχνολογία είναι η ευθεία και ανεμπόδιστη οδός προς τον «παράδεισο» και την πρόοδο.

Στη μεταφρασμένη συνέντευξη του διευθυντή της Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής στο Ουλμ δρ Μάνφρεντ Σπίτσερ* (Manfred Spitzer) που ακολουθεί, από ακρόαση στη επιτροπή της Βουλής του κρατιδίου της Έσσης στη Γερμανία, με θέμα «Ψηφιοποίηση και εκπαίδευση», αναδεικνύονται τα σοβαρότατα προβλήματα που προκαλούν τα ηλεκτρονικά μέσα στη ζωή των νέων και στην εκπαιδευτική διαδικασία, τους κινδύνους και τα συμφέροντα που διαγκωνίζονται για την επιβολή τους.

Είναι σίγουρο ότι την τεχνολογική πρόοδο ούτε να την αρνηθούμε επιτρέπεται ούτε να την εμποδίσουμε μπορούμε.

Είναι απαραίτητο να συζητήσουμε και να προβληματιστούμε σοβαρά τι μπορεί να μας προσφέρει η τεχνολογία, πώς μπορεί να αξιοποιηθεί, ποιους κινδύνους προκαλεί και πώς μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε.

Τα όσα εξαιρετικά ανησυχητικά αναφέρει, με στοιχεία, ο Μάνφρεντ Σπίτσερ, πρέπει να χτυπήσουν δυνατά το καμπανάκι του κινδύνου για όλους. 

Μάνφρεντ Σπίτσερ

Ακρόαση στην επιτροπή της Βουλής της Έσσης 14.10.2016

Digitalisierung und schulische Bildung – ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 

1.Σε ποια έκταση  θα πρέπει τα ηλεκτρονικά μέσα (PC, Notebooks, Tablets) να εισαχθούν στους διάφορους τύπους σχολείων.

Δεν γνωρίζω την  έκταση της χρήσης ηλεκτρονικών μέσων στα σχολεία της Έσσης. Δεν γνωρίζω επίσης καμιά έρευνα που να έχει διερευνήσει το ζήτημα της εισόδου των ηλεκτρονικών μέσων στα σχολεία της Έσσης και να έχει μετρήσει αντικειμενικά την επιτυχία στη μάθηση. 

2.Ποια εμπειρικά δεδομένα υπάρχουν για την εισαγωγή των ηλεκτρονικών μέσων (ιδιαίτερα των τάμπλετ, διαδραστικών πινάκων), στο μάθημα, με διαφοροποίηση, όσο είναι δυνατόν ως προς την ηλικία, τα είδη των μέσων, την ύλη, τις απαιτήσεις και τις ανάγκες στην οργάνωση της διδακτικής πράξης;

Τα   δεδομένα για την εισαγωγή των ηλεκτρονικών μέσων στα σχολεία είναι ελάχιστα, λιγότερο  απ`όσο μπορεί κανείς να διανοηθεί. Αυτό είναι χαρακτηριστικό στα Παιδαγωγικά. Ένα παράδειγμα από το ειδικό περιοδικό «Science». Από τα 200 προς έλεγχο παιδαγωγικά προγράμματα, τα οποία είχαν ως στόχο τη διερεύνηση της δυνατότητας για βελτίωση διδακτικής, μόνο τα 34 μπορούσαν αξιολογηθούν. Από αυτά αξιολογήθηκαν τα 20. Από τα 20  για τα 11 διαπιστώθηκε ότι  υπάρχει ανάγκη περαιτέρω έρευνας. Για 7 εκτιμήθηκε ότι ήταν άξια μνείας και 2 «ήταν πιθανόν» χρήσιμα. Καμία από τις 200 έρευνες δεν έδειξε αποδεδειγμένα αποτελέσματα (Mervis 2004).

Αν μελετήσει κανείς τα δεδομένα των υπαρχουσών ερευνών, από τη Γερμανία αλλά και διεθνώς, διαπιστώνει ότι τα ηλεκτρονικά μέσα ή δεν επηρεάζουν καθόλου τους βαθμούς των μαθητών ή τους επηρεάζουν αρνητικά (βλέπε Πίνακας 1).

Στα δύο δικά μου βιβλία, με βάση τα διεθνή στοιχεία, έχω τεκμηριώσει τα δεδομένα, όσον αφορά  την εισαγωγή των Η/Υ στα σχολεία. Ως προς την εισαγωγή των φορητών υπολογιστών, εξ όσων  γνωρίζω,  δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία αξιόλογη, μεθοδική και  ανεξάρτητη έρευνα. Επίσης ελάχιστα δεδομένα υπάρχουν ως προς τη χρήση των διαδραστικών πινάκων στο μάθημα. Όποιος ισχυρίζεται ότι εισαγωγή των φορητών υπολογιστών και των διαδραστικών πινάκων επηρεάζει θετικά την επιτυχία της διδασκαλίας έχει το βάρος της απόδειξης του ισχυρισμού και, εξ όσων γνωρίζω, επίσης, τέτοια απόδειξη δεν έχει παρουσιάσει κανείς.

3.Τι σημαίνει ψηφιοποίηση του μαθήματος ή καλύτερα το ηλεκτρονικό μάθημα σύμφωνα με το σχέδιο που έχει δημοσιοποιηθεί; Είναι παιδαγωγικά σχέδια; 

Συχνά υποστηρίζεται από τους υπέρμαχους της ψηφιοποίησης, ότι αυτή θα είχε επιτυχία αν συνδέονταν με το κατάλληλο παιδαγωγικό σχέδιο. Εδώ θα πρέπει  να πούμε ότι πέρασαν σχεδόν δύο δεκαετίες χωρίς  να εκπονηθεί τέτοιο σχέδιο. Για έρευνες που να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα, βέβαια, ούτε λόγος.

Πίνακας 1: Αποτελέσματα μεγάλων εμπειρικών ερευνών για τις επιπτώσεις της ψηφιακής τεχνολογίας στη μάθηση των μαθητών.

4. Ποιοι  εκπαιδευτικοί στόχοι μπορούν να επιτευχθούν αποτελεσματικότερα με τα ηλεκτρονικά μέσα;

Στις συζητήσεις που διεξάγονται  για τους εκπαιδευτικούς στόχους οι οποίοι θα  μπορούσαν  να επιτευχθούν  μέσω των ηλεκτρονικών μέσων  υποστηρίζεται ότι διευκολύνουν  τη μάθηση, κάτι για το οποίο δεν υπάρχει καμιά απόδειξη.

Επίσης σαν επιχείρημα υποστηρίζεται ότι πρέπει η επαφή με την ηλεκτρονική τεχνολογία επικοινωνίας   να διδαχτεί και γι`αυτό είναι απαραίτητη η εισαγωγή των υπολογιστών στα σχολεία. Δυστυχώς έρευνες έχουν δείξει, κάτι μη αναμενόμενο, ότι η επαφή με τα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας και το ίντερνετ, μέσω υπολογιστών συνδεδεμένων στο διαδίκτυο, δεν κάνει καλύτερο το μάθημα. (Πρόγραμμα «1.000Χ1.000 φορητοί υπολογιστές  στη σχολική σάκα» Hamburger Netbook-Projekt.)

Κάποιες φορές υποστηρίζεται ότι με τους υπολογιστές το μάθημα γίνεται πιο εξατομικευμένο. Κατά τη δική μου οπτική, μένει να αποδειχτεί αν το μάθημα γίνεται καλύτερο όταν ο κάθε μαθητής παρακολουθεί κάτι διαφορετικό στην δική του  οθόνη και η τάξη δεν λειτουργεί συλλογικά.

Η συλλογική συζήτηση του περιεχομένου, για κάθε δικαίωμα που έχει η εξατομίκευση, έχει κι αυτή τη δική της δικαίωση, όπως έδειξε μια ωραία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science (Smith et.al.2009).

5.Πόσο επιμορφωμένοι είναι οι εκπαιδευτικοί της Έσσης για την εισαγωγή των ηλεκτρονικών μέσων στη διδακτική πράξη;

Από τη στιγμή που ακόμα δεν έχει αποδειχτεί η χρησιμότητα των ηλεκτρονικών μέσων στη διδακτική πράξη (ακριβώς το αντίθετο αποδεικνύουν τα μέχρι σήμερα δεδομένα) δεν βλέπω το λόγο γιατί θα έπρεπε να επιμορφωθούν οι εκπαιδευτικοί γι`αυτό.

6.Μπορούν τα ηλεκτρονικά μέσα να βοηθήσουν να ξεπεραστεί το ηλεκτρονικό χάσμα και να βοηθήσουν να αποκτήσουν περισσότερες ευκαιρίες οι μαθητές και οι νέοι από υποβαθμισμένα κοινωνικά στρώματα;

Πολύ συχνά ακούει κανείς τον ισχυρισμό ότι τα ηλεκτρονικά μέσα δίνουν περισσότερες  ευκαιρίες εκπαίδευσης σε παιδιά που προέρχονται από χαμηλό κοινωνικό περιβάλλον. Το επιχείρημα ακούγεται εύλογο. Αν κάποιος  έχει στη διάθεσή του ολόκληρη τη γνώση του κόσμου με ένα ηλεκτρονικό μέσο συνδεδεμένο στο ίντερνετ, τότε η ανισότητα ευκαιριών στην εκπαίδευση θα έχει καταργηθεί. Δυστυχώς η εμπειρία δείχνει ότι αυτό το επιχείρημα δεν ισχύει. Είναι απλά ευχολόγιο.

Μια σειρά από έρευνες δείχνουν ότι η εισαγωγή των ηλεκτρονικών μέσων κάνει τους αδύναμους μαθητές ακόμα πιο αδύναμους. Δυνατοί μαθητές, μέσω των ηλεκτρονικών μέσων,  είτε δεν επηρεάζονται καθόλου είτε επηρεάζονται ελάχιστα. Τους αδύναμους μαθητές αντίθετα τους επηρεάζει σημαντικά. Μια μεγάλη έρευνα το 2014 από τις ΗΠΑ  αναφέρει: «Αποδεικνύουμε  ότι η εισαγωγή της τεχνολογίας των υπολογιστών στα σπίτια συνδέεται με περιορισμένη μα στατιστικά σημαντική συνεχή αρνητική επιρροή στις επιδόσεις των μαθητών στα μαθηματικά και στην ανάγνωση. Επιπλέον στοιχεία  δείχνουν ότι η καθολική παροχή πρόσβασης στο διαδίκτυο από τους υπολογιστές στα σπίτια και οι γρήγορες ταχύτητες πρόσβασης στο διαδίκτυο θα διευρύνουν αντί να περιορίσουν τα κενά στις επιδόσεις στα μαθηματικά και την ανάγνωση (Vigdor et. Al. 2014, S, 1103)»

7. Ποιες ικανότητες (δεξιότητες) χρήσης ηλεκτρονικών μέσων θα έπρεπε να κατέχουν παιδιά και νέοι διαφορετικών ηλικιών, οι οποίοι στην καθημερινότητά τους αλλά και στην εργασία τους χρησιμοποιούν τα ηλεκτρονικά μέσα;

Καταρχάς να δούμε τι σημαίνει ικανότητες χρήσης ηλεκτρονικών μέσων. Γνώση για τη λειτουργία, για παράδειγμα, των μηχανών αναζήτησης δεν υπάρχει. Στην πραγματικότητα δεν μπορεί να υπάρξει κι ο λόγος είναι ότι η διαχείριση των πληροφοριών απαιτεί γνώση. Η γνώση αυτή δεν προσφέρεται από τις μηχανές αναζήτησης. Η γνώση είναι προϋπόθεση για τη χρήση των μηχανών αναζήτησης. Αναφερόμαστε στη γνώση πάνω σ` ένα γεγονός ή σε ένα συγκεκριμένο θέμα. Αυτή η γνώση είναι αναντικατάστατη αν θέλει κανείς να χρησιμοποιήσει με επιτυχία τις μηχανές αναζήτησης.

Η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων με κριτικό τρόπο δεν μπορεί να επιτευχθεί με την πολύ χρήση, διότι ο κίνδυνος εθισμού είναι μεγάλος, κάτι που συχνά παραβλέπεται.

8.Το ψηφιακό μέλλον θα αλλάζει όλο και περισσότερο τις συνθήκες εργασίας αλλά και τη ζωή όλων των ανθρώπων. Με ποιο τρόπο και με ποιες προϋποθέσεις πρέπει οι μαθητές να διαλεχθούν με αυτό το μέλλον για να είναι ικανοί να δημιουργήσουν κοινωνία; (Η «πολιτική αγωγή» , όπως φαίνεται από την ακρόαση του συγκεκριμένου θέματος, δείχνει να μην είναι ικανή να το πετύχει, εάν όλα παραμείνουν όπως έχουν.) Ποιο ρόλο παίζει η εξωσχολική ψηφιακή αγωγή (προσφορά, χρησιμότητα, περιεχόμενο, αποτελεσματικότητα) ιδιαίτερα στην Έσση;

Η ψηφιακή τεχνολογία προκαλεί  επιπτώσεις και παρενέργειες όχι μόνο στο κάθε ξεχωριστό  υποκείμενο αλλά και σε ολόκληρη την κοινωνία. Έτσι παρεμποδίζεται η διαδικασία κοινωνικοποίησης εξαιτίας της ψηφιακής τεχνολογίας. Αυτοί οι στόχοι είναι προϋποθέσεις για ένα δημοκρατικό ον. Εξίσου προϋπόθεση είναι να υπάρχει μια συγκεκριμένη ιδιωτικότητα, η οποία σήμερα εξαιτίας της ψηφιακής τεχνολογίας απειλείται με δημοσιοποίηση.

Πόσο «λίγο» είναι το ίντερνετ για την «άμεση δημοκρατία» μπορεί κανείς να το διαπιστώσει στο ζήτημα του “Brexit” . Η πιο συχνή ερώτηση στις μηχανές αναζήτησης, μετά το δημοψήφισμα, ήταν «Τι είναι η Ε.Ε.;»

9.Η ψηφιοποίηση της μαθησιακής διαδικασίας ανοίγει διάπλατα την πόρτα για την εισαγωγή εκπαιδευτικού υλικού στη διδακτική πράξη. Πώς θα μπορούσε το κράτος να έχει την εποπτεία στους Ανοιχτούς Εκπαιδευτικούς Πόρους (Open Educational Resourses OER);

Αν αποφύγουμε την εισαγωγή των ηλεκτρονικών μέσων στα σχολεία, τότε αυτό το πρόβλημα δεν τίθεται.

10.Ποια σημασία έχουν τα εκπαιδευτικά παιχνίδια και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μάθησης και επικοινωνίας ( Serius Games); Ποια αποτελέσματα μπορούμε να περιμένουμε και πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο σχολείο;

Το πρόβλημα με τα λεγόμενα Serius Games, τα εκπαιδευτικά παιχνίδια δηλαδή, είναι ότι δεν τα παίζει κανείς. Σ`αυτό το ζήτημα δεν διαφωνεί κανείς στον κύκλο εκείνων που ασχολούνται μ`αυτά τα πράγματα.

11. Ποιο ρόλο παίζουν η συνδυασμένη μορφή εκπαίδευσης (Blended Learning) και τα  Μαζικά Ανοικτά Διαδικτυακά Μαθήματα  (Massive Open Online Courses (MOOCs); Ποιες εμπειρίες υπάρχουν απ` αυτά; Ποιες δυνατότητες προσφέρουν  για το σχολείο; Πώς επηρεάζουν τις εκπαιδευτικές κατευθύνσεις (και  στα πανεπιστήμια). Ποιες αλλαγές να περιμένουμε στο ρόλο των δασκάλων;

Ήδη η έκφραση Blended Learning μπορεί να χαρακτηριστεί ως θρασύτητα απέναντι στους δασκάλους, διότι η έκφραση to blended στα Αγγλικά σημαίνει “ανάμειξη” κι αυτός που αναμειγνύεται στη δουλειά του δασκάλου (κάτι που αποδεδειγμένα δεν λειτουργεί) είναι η ηλεκτρονική μάθηση (e  leαrning)

Δεν χρειάζεται καμιά έρευνα, αν και υπάρχουν πολλές (Hattie 2007) για να γνωρίζει  κανείς ότι ο πιο σημαντικός παράγοντας στο μάθημα είναι ο δάσκαλος. Όποιος  θέλει να «αναμείξει» τους δασκάλους στο μάθημα προδίδει την περιφρόνησή του απέναντι στον πιο σημαντικό παράγοντα της μάθησης των ανθρώπων και μεταξύ των ανθρώπων. Η μάθηση είναι μια διαδικασία που διαδραματίζεται, πρώτα και κύρια, μεταξύ δασκάλων και μαθητών.

Τα επονομαζόμενα Μαζικά Ανοικτά Διαδικτυακά Μαθήματα (Massive Open Online Courses (MOOCs ), εν τω μεταξύ, έχουν ήδη εγκαταλειφθεί από τα μεγάλα αμερικανικά πανεπιστήμια. Κατά την εισαγωγή τους υπήρξε μεγάλη ευφορία. Φάνηκε ήδη μετά από λίγους μήνες ότι τα μαθήματα βοηθούσαν κυρίως όσους είχαν ένα υψηλό επίπεδο μόρφωσης και όσοι είχαν ήδη ολοκληρώσει έναν κύκλο σπουδών και ήθελαν να ξεκινήσουν έναν δεύτερο κύκλο.

Το ποσοστό των «κανονικών» μαθητών, οι οποίοι ολοκλήρωσαν ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι κάτω από 10%. Το ποσοστό εκείνων που διέκοψαν το πρόγραμμα είναι ιδιαίτερα υψηλό. Αυτό το γεγονός οδήγησε τα μεγάλα αμερικάνικα πανεπιστήμια, όπως το Χάρβαρντ ή το Στάνφορντ, να διακόψουν το πρόγραμμα διαγράφοντας εκατομμύρια δολάρια που είχαν επενδυθεί.

12.Πώς πρέπει ένα σχολείο (ανεξάρτητα από το είδος του σχολείου) να είναι εξοπλισμένο τεχνικά αλλά και σε προσωπικό, για να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν τα ηλεκτρονικά μέσα στοχευμένα και με κατάλληλο τρόπο;

Παρατηρώντας αυτά που ειπώθηκαν πιο πάνω, περιττεύει η απάντηση στην ερώτηση. Τα ηλεκτρονικά μέσα κοστίζουν διανοητική προσπάθεια και η διανοητική προσπάθεια είναι προϋπόθεση για τη μάθηση. Ακριβώς αυτός είναι ο βασικός λόγος που τα ηλεκτρονικά μέσα θέτουν εμπόδιο στη διαδικασία μάθησης.

13.Αξίζει τον κόπο να υπάρχουν στα σχολεία ασύρματα τοπικά δίκτυα (WLAN); Θα πρέπει και με ποιες προϋποθέσεις να επιτρέπονται τα κινητά; Θα πρέπει τέτοιες και παρόμοιες πρακτικές αποφάσεις να είναι απόφαση και ευθύνη κάθε  σχολείου;

Για το μάθημα με WLAN, αλλά και χωρίς, υπάρχουν μια σειρά από έρευνες. Αυτές έχουν δείξει ότι η χρήση λάπτοπ και WLAN εμποδίζει την πρόοδο των μαθητών, διότι οι μαθητές αποπροσανατολίζονται (πίνακας 2)

Δεν γνωρίζω καμιά έρευνα που να έχει δείξει αντίθετα αποτελέσματα. Ο εξοπλισμός των τάξεων με WLAN και κομπιούτερ δεν εξυπηρετεί την εκπαιδευτική διαδικασία.

14.Ποιους κινδύνους προκαλεί η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων στα παιδιά και στους εφήβους;

Όποιος σαν παιδί περνάει πολλές ώρες μπροστά σε μια οθόνη παρουσιάζει στο δημοτικό προβλήματα στην εξέλιξη της γλώσσας και στην αυτοσυγκέντρωση (Zimmerman et.al.2007), σύμφωνα με μακροχρόνιες έρευνες πετυχαίνει χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης (Hancox et.al.2005) και εξαιτίας αντικοινωνικής συμπεριφοράς έχει αυξημένες πιθανότητες  παραβατικής (εγκληματικής) συμπεριφοράς (Robertson et.al.2013).

Μια παιχνιδομηχανή έχει σαν αποτέλεσμα στους μαθητές του δημοτικού κακούς βαθμούς στη γραφή και την ανάγνωση, όπως και προβλήματα συμπεριφοράς στο σχολείο (Weiss και Cerankosky 2010). Ένα κομπιούτερ στο δωμάτιο 15χρονων λειτουργεί αρνητικά στις σχολικές επιδόσεις (Fuchs &Woessmann 2004) και στους νέους το κομπιούτερ και το ίντερνετ οδηγεί στον εθισμό και στη μείωση του αυτοελέγχου (Fröhlich & Lehmkuhl 2012, Gentile 2009, Gentile et al. 2014, Kim 2011). Η εξάρτηση από τα κομπιούτερ- ίντερνετ και τελευταία τα smartphone είναι οι μεγάλοι κίνδυνοι της ηλεκτρονικής τεχνολογίας. Οι εντεταλμένοι της γερμανικής κυβέρνησης αναφέρουν ότι οι εξαρτημένοι νέοι ηλικίας  14  μέχρι 24 ετών, από ηλεκτρονικά παιχνίδια  και το ίντερνετ, υπολογίζονται σε 250.000 και σε 1,4 εκατομμύρια υπολογίζονται οι «προβληματικοί» χρήστες. Το ποσοστό των εξαρτημένων χρηστών Smartphone στην Νότια Κορέα, τη χώρα με την πολύ μεγάλη χρήση του smartphone, ανέρχεται στο 18% (Τα στοιχεία από το υπουργείο τεχνολογίας της χώρας.) Ακόμα  η χρήση των Smartphone προκαλεί έλλειψη προσοχής (Zheng et al. 2014), κατάθλιψη (Rosen et al. 2013, Thomée et al. 2011, Yen et al. 2009), άγχος και χαμηλή ακαδημαϊκή επίδοση (Lepp et al. 2014), μοναξιά Beranuy et al. 2009, διαταραχές του ύπνου (Murdock 2013, White et al. 2011), κατάχρηση αλκοόλ και τσιγάρου και σχολική αποτυχία (Sánchez-Martínez & Otero 2009)

Η χρήση κοινωνικών δικτύων όπως το Facebook  δεν κάνει τους νέους πιο κοινωνικούς, αλλά καταθλιπτικούς, ανικανοποίητους και μοναχικούς, όπως δείχνουν νέες έρευνες (Kross et al. 2013, Rosen et al. 2013). 

Επίσης το Facebook διαταράσσει τον ύπνο (Wolniczak et al. 2013). Ακόμα γνωρίζουμε από  γενικές έρευνες της λειτουργίας του εγκεφάλου, ότι το κοινωνικός εγκέφαλος των ανθρώπων αναπτύσσεται μέσω τον κοινωνικών εμπειριών (Powell et al. 2012), όπως γνωρίζουμε από τα πρωτεύοντα γενικά για  τον εγκέφαλο και τον κοινωνικό εγκέφαλο, ότι δεν αναπτύσσεται παρά  μόνο με τη χρήση. Όταν νεαρά κορίτσια στην Αμερική, ηλικίας 8 με 12 ετών περνάνε 2 ώρες καθημερινά με άλλα κορίτσια και 7 ώρες στο Facebook το γεγονός αυτό πρέπει να χτυπήσει το καμπανάκι του κινδύνου (Pea et al. 2012), ο λόγος είναι ότι  σ` αυτή την ηλικία ο κοινωνικός εγκέφαλος βρίσκεται στη φάση ανάπτυξης, δεν μπορεί όμως να αναπτυχθεί όταν η πραγματική επικοινωνία υποκαθίσταται από την εικονική επικοινωνία μέσω  της οθόνης (Spitzer 2012). Μεγάλες παγκόσμιες διαχρονικές  έρευνες έχουν δείξει ότι η χρήση μέσων επικοινωνίας με οθόνη συνδέονται με ελάχιστη ενσυναίσθηση απέναντι στους γονείς και τους φίλους (Richards 2010). 

Οι αρνητικές επιπτώσεις των ηλεκτρονικών μέσων σε παιδιά και νέους, στο σωματικό, κοινωνικό και νοητικό τομέα είναι ανησυχητικές. Επιπρόσθετα πρέπει να συνυπολογιστούν η δυναμική της εξάρτησης και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για σωματικές και ψυχικές ασθένειες. Πάνω απ` όλα θα πρέπει για παιδιά και εφήβους να ληφθούν μέτρα για περιορισμό της χρήσης, για να αντιμετωπίσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις οι οποίες έχουν αναμφισβήτητα αποδειχτεί από πολλές έρευνες. Όποιος έχει 35 ώρες εβδομαδιαίο μάθημα στο σχολείο χρειάζεται 3,75 ώρες καθημερινά για τη σχολική ύλη. Ο χρόνος τον οποίο καταναλώνουν κατά μέσο όρο με τα ηλεκτρονικά μέσα είναι 7,5 ώρες  καθημερινά . Οι έφηβοι περνούν διπλάσιο χρόνο με τα ηλεκτρονικά μέσα απ` το χρόνο που χρειάζονται για όλες τις σχολικές εργασίες. 

15.Ποιοι κανόνες πρέπει να καθοριστούν από τα σχολεία (από τους γονείς) στη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας;

Εδώ θα μπορούσαμε να σκεφτούμε μια σειρά από κανόνες. Γνωρίζουμε από  έρευνα 90 σχολείων και 130.000 μαθητών στο Λονδίνο ότι μια απαγόρευση των κινητών στα σχολεία συνδέεται με τη βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών (Beland & Murpy 2015). Θα είχε νόημα τέτοια απαγόρευση να προτείνουμε στα σχολεία.

Το ιδιαίτερα ενδιαφέρον σ` αυτή την έρευνα είναι ότι περισσότερο χρήσιμη είναι η απαγόρευση για τους αδύναμους μαθητές. Αντίθετα αυτό που αποδεικνύεται είναι ότι το smartphone δεν κάνει κανέναν Smart (έξυπνο),  επηρεάζει, όμως, περισσότερο τους μαθητές που έχουν προβλήματα στο σχολείο. Οι επιδόσεις αυτών των μαθητών γίνονται ακόμα χειρότερες.

Γνωρίζω ότι υπάρχουν πρωτοβουλίες γονέων  που έχουν πετύχει την απαγόρευση των κινητών, σε περιπτώσεις που η διοίκηση του σχολείου δεν έπαιρνε μια τέτοια απόφαση. Αν οι γονείς ενημερώσουν γραπτά το σχολείο ότι δεν δίνουν στα παιδιά τους το κινητό και αυτό το κάνουν όλοι, τότε αφαιρείται το οποιοδήποτε επιχείρημα για τη χρήση των κινητών στο σχολείο. Κι αυτό διότι  όταν κάποιοι μαθητές χρησιμοποιούν τα κινητά τότε όσοι δεν έχουν κινητό δεν επικοινωνούν με τους άλλους και  αισθάνονται απομονωμένοι, μιας και η επικοινωνία γίνεται μέσω των κινητών. Αν όλοι οι γονείς αποφασίσουν να μη δίνουν τα κινητά τότε το πρόβλημα λύνεται. 

16.Ποιες διαπιστώσεις υπάρχουν για τις επιπτώσεις από την ακραία χρήση των ηλεκτρονικών μέσων από παιδιά και νέους. 

Από τις μέχρι τώρα γνώσεις από η κακή και άκριτη  χρήση των  ηλεκτρονικών μέσων  επικοινωνίας επηρεάζει τη  σωματική, ψυχική, συναισθηματική και κοινωνική εξέλιξη των νέων.

Προκαλεί :

Μειωμένη κινητικότητα, παχυσαρκία, έλλειψη ύπνου, εξάρτηση, στρες, υψηλή πίεση, αδυναμία συγκέντρωσης, άγχος, κατάθλιψη (τάσεις αυτοτραυματισμού και αυτοκτονικές σκέψεις) ακραία συμπεριφορά και εγκατάλειψη σχολείου. Επιπλέον έχουμε αύξηση της επιθετικότητας και μείωση  της ενσυναίσθησης.

Η λέξη της χρονιάς,  των νέων, για το 2015 ήταν Smobie  (Ζμόμπι) μια λέξη που προέρχεται από τη λέξη Smartphone και Ζόμπι (το άβουλο και χωρίς ψυχή ον άτομο χωρίς συναισθήματα και χωρίς) Αυτό δείχνει ακριβώς  ότι δεν είναι απλώς ένας ισχυρισμός, αλλά ένα από τα (επιστημονικά αποδεδειγμένα) γεγονότα.

Για  να φανεί αυτό πιο καθαρά θα αναφέρω τρία παραδείγματα.

1.Μυωπία

Η υπερβολική χρήση Smartphone προκαλεί στα παιδιά και στους νέους μυωπία. Αυτό συμβαίνει διότι ο βολβός του ματιού στους ανθρώπους, σε ηλικία δύο ετών αποκτά την ικανότητα να εστιάζει καθαρά σε μακρινή απόσταση. Όπως αποδεικνύουν έρευνες σε κοτόπουλα, ψάρια, ποντίκια, λαγούς, ινδικά χοιρίδια και πιθήκους ισχύει σε γενικές γραμμές και ρυθμίζεται από τον νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη (πώς ακριβώς συμβαίνει αυτό μέχρι σήμερα δεν έχει απόλυτα εξηγηθεί).

Όταν κάποιος εστιάζει σε κοντινή απόσταση (όταν παρακολουθεί κάποιος την εικόνα στην οθόνη ενός smartphone από μικρή απόσταση) το μάτι διαστέλλεται, διότι η εικόνα της  οθόνης πρώτα σχηματίζεται στο βάθος και το μάτι προσπαθώντας να δει καθαρά, διαστέλλεται και προσπαθεί να αποκτήσει καθαρή εικόνα εστιάζοντας στο βάθος. Όταν τα παιδιά και οι έφηβοι βρίσκονται στο ύπαιθρο και κοιτούν μακριά το μάτι  συντονίζεται αρμονικά με την εικόνα και σταματάει η εστίαση στο βάθος νωρίτερα.

Ασφαλώς και το διάβασμα απ` αυτή τη σκοπιά είναι βλαπτικό για την όραση όπως και η παρακολούθηση της οθόνης. Το διάβασμα για 15 λεπτά την ημέρα (για τους εφήβους στη Γερμανία) δεν έχει, όμως, τις ίδιες επιπτώσεις όπως η παρακολούθηση της οθόνης για πολλές ώρες καθημερινά, όπως συμβαίνει με τα smartphone. Το πρόβλημα με το διάβασμα αφορά μόνο μια κατηγορία φανατικών αναγνωστών, ενώ στην περίπτωση των χρηστών smartphone, που αφορά στο 85% των εφήβων, μιλάμε πια για κανονική επιδημία. Ήδη το ποσοστό των νέων  μεταξύ  15 και 19 ετών, που έχουν μυωπία, βρίσκεται στο 30%. Στην Κίνα το αντίστοιχο ποσοστό βρίσκεται στο 80% και στη Νότια Κορέα, τη χώρα με την καλύτερη ηλεκτρονική υποδομή στον κόσμο, είναι γύρω στο 90%.

2.Ύπνος

Η τάση μεταξύ των νέων, εδώ και πολλά χρόνια, είναι να κοιμούνται λιγότερες ώρες, κάτι που είναι ανησυχητικό. Πηγαίνουν πιο αργά για ύπνο, χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αποκοιμηθούν και ο ύπνος τους είναι γύρω στις 6,5 ώρες, κάτι που σημαίνει καθημερινό έλλειμμα ύπνου περίπου 2 ώρες. Όπως έχουν δείξει μεγάλες έρευνες, υπάρχει η τάση μία ώρα πριν τον ύπνο να γίνεται χρήση ηλεκτρονικών συσκευών (Facebook,  διάβασμα SMS κλπ). Το γαλάζιο φως της οθόνης LCD εμποδίζει την απελευθέρωση της  μελατονίνης και απορρυθμίζει  το εσωτερικό  βιολογικό ρολόι, που συνεχίζει το επόμενο πρωί. Και τα δύο, λιγότερος ύπνος και απορρυθμισμένο εσωτερικό ρολόι, φέρνουν μια έντονη κόπωση την επόμενη μέρα. Αυτό δεν αφορά λίγους εφήβους αλλά τουλάχιστον το 80% (αυτό σημαίνει ότι μιλάμε για το 90% από το 85% των κατόχων smartphone). Οι επιπτώσεις από την έλλειψη ύπνου στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι τεράστιες. Θα μπορούσαμε να πούμε καταστροφικές, όπως διαπιστώνουν πολλοί εκπαιδευτικοί, χωρίς όμως κανείς να  παίρνει κάποιο μέτρο.

3. Εξάρτηση

Τα ηλεκτρονικά μέσα δημιουργούν εξάρτηση. Αυτό οφείλεται στην ασίγαστη ανάγκη των ανθρώπων να ενδιαφέρονται για το μοίρα  των άλλων ανθρώπων, κάτι που είναι η βάση της ανθρώπινης κοινωνίας. Όπως λέει ο Αριστοτέλης ο άνθρωπος είναι «ζώον πολιτικόν», που σημαίνει κοινωνικό. Έχουμε πείνα όχι μόνο για τροφή αλλά και για πληροφορίες που μας βοηθούν να επικοινωνήσουμε καλύτερα  με την κοινωνία. Τα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα ικανοποιούν αυτή την ανάγκη, όπως το ποπ κορν την πείνα. Με «αέρα» και κενές θερμίδες. Όπως έχουν δείξει  πολλές έρευνες η χρήση των smartphone και των άλλων ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας προκαλεί κατάθλιψη και το αίσθημα του ανικανοποίητου, διότι δεν ικανοποιείται η ανάγκη για εγγύτητα και επικοινωνία. Ταυτόχρονα προκαλείται εξάρτηση.

Το υπουργείο επιστημών της Νότιας Κορέας ανεβάζει το ποσοστό των εξαρτημένων νέων ηλικίας 10  μέχρι 19 ετών στο 30%. Από το Μάιο του 2015, υπάρχει στη Νότια Κορέα, τη χώρα που παγκόσμια έχει το μεγαλύτερο πρόβλημα, ένας νόμος που τέθηκε σε ισχύ το 2015 και περιορίζει τη χρήση smartphone σε ανθρώπους κάτω από τα 19. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιείται λογισμικό που μπλοκάρει την είσοδο σε πορνογραφικές σελίδες και σελίδες βίας και ενημερώνονται οι γονείς όταν μπαίνουν στο smartphone σε αναζήτηση συγκεκριμένες λέξεις (αυτοκτονία, εγκυμοσύνη, εκφοβισμός). Επιπλέον  ενημερώνονται οι γονείς όταν ο συμφωνημένος χρόνος χρήσης του smartphone ξεπερνιέται (στη συγκεκριμένη ηλικιακή κατηγορία, στη Νότια Κορέα, ο χρόνος χρήσης smartphone είναι κατά μέσο όρο καθημερινά 5,4 ώρες.

Τα τρία παραδείγματα δείχνουν ξεκάθαρα ότι από τη χρήση smartphone εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους για ολόκληρη την κοινωνία. Συγχρόνως η μυωπία, η ημερήσια κόπωση και η εξάρτηση δεν είναι οι μοναδικές αρνητικές επιπτώσεις από τη χρήση του smartphone στους νέους ανθρώπους, όπως αποδεικνύει ένα όλο και μεγαλύτερο ποσοστό  επιστημονικών  ερευνών. Επιπτώσεις δεν υπάρχουν μόνο στη υγεία, δηλαδή την σωματική και ψυχική ακεραιότητα της επόμενης γενιάς, αλλά ακόμη  και της εκπαίδευσης.

Συγκεκριμένα τα προηγούμενα τρία χρόνια έχει αποδειχτεί ότι η χρήση smartphone προκαλεί εξάρτηση, κατάθλιψη, άγχος, το αίσθημα του ανικανοποίητου, προβλήματα αυτοσυγκέντρωσης, διαταραχές του ύπνου, αύξηση της επιθετικότητας, μείωση  της ενσυναίσθησης και αίσθημα αποξένωσης και μοναξιάς που συνδέεται με όλα τα παραπάνω. Σωματικές επιπτώσεις εξαιτίας μειωμένης κίνησης, προβλήματα ισορροπίας, υψηλή πίεση, παχυσαρκία και  διαβήτη. Τα smartphone προκαλούν ριψοκίνδυνη συμπεριφορά στην οδήγηση αλλά και στο σεξ. Ατυχήματα από έλλειψη προσοχής αλλά και η αύξηση των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων εξαιτίας του περιστασιακού σεξ. Τα τελευταία πέντε χρόνια στη Γερμανία παρατηρείται αύξηση των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων.

17.Ποια οικονομικά συμφέροντα κρύβονται πίσω από την εκστρατεία «Ηλεκτρονική Επανάσταση στην Εκπαίδευση», η οποία παρουσιάζεται ως η «online λύση» όλων των προβλημάτων της (γερμανικής) Εκπαίδευσης (Εξατομίκευση, εκδημοκρατισμός);

Πίσω από τη «Ηλεκτρονική Επανάσταση στην Εκπαίδευση» κρύβονται τεράστια συμφέροντα των παραγωγών Apple, Google και  Microsoft, που είναι οι πλουσιότερες εταιρείες του κόσμου. Μεταξύ των δέκα πρώτων είναι και οι Amazon και Facebook. Δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται η γερμανική Εκπαίδευση και το μέλλον της επόμενης γενιάς να εγκαταλειφθεί   στα χέρια αυτών των εταιρειών.

Από το Λος Άντζελες είναι γνωστό ότι ο σχολικός επιθεωρητής (το πρόσωπο που είχε την τελική απόφαση για την επένδυση)  αποφάσισε να διατεθούν σε όλα τα σχολεία του Λος Άντζελες iPads κόστους 1,3 δις δολάρια. Από τη στιγμή που έγινε γνωστό ότι το συγκεκριμένο πρόσωπο είχε στενές διασυνδέσεις με την Apple, την εμπλεκόμενη εταιρεία, η υπόθεση διερευνάται από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.

Η ψηφιοποίηση δεν αποτελεί σε καμιά περίπτωση λύση των προβλημάτων του γερμανικού εκπαιδευτικού συστήματος, είναι μέρος του προβλήματος και μάλλον το σημαντικότερο.

18.Ποιο ρόλο παίζουν τα δημόσια ιδρύματα (Bertelsmann, Zuckerberg, Gates, Dell κλπ.) στην εγκατάσταση μιας Παγκόσμιας Εκπαιδευτικής Βιομηχανίας (Globale Erzieungsindustrie GEI) και ποιο ρόλο στην αποκρατικοποίηση και την εμπορευματοποίηση του εκπαιδευτικού συστήματος;

Με βάση το γεγονός ότι μεγάλες πολυεθνικές των Μέσων Ενημέρωσης, με τα ιδρύματά τους, συνωστίζονται στην υπόθεση της ψηφιοποίησης, πρέπει για μια ακόμη φορά ακριβώς γι` αυτό να προειδοποιήσουμε. Αν η Εκπαίδευση ιδιωτικοποιηθεί, θα χάσουν οι φτωχοί και θα κερδίσουν οι πλούσιοι.

Στην Αμερική εδώ και καιρό ακούγονται φωνές ότι στο μέλλον τους δασκάλους θα πρέπει να τους πληρώνουν μόνο  ιδιωτικά. Τα «υπόλοιπα» θα διδάσκονται από τον υπολογιστή.

19. Τι θα συμβεί με τα στοιχεία των μαθητών που θα προκύψουν στην «ατομική εκπαίδευση» και την ισόβια παρακολούθηση των μαθητών, των ενδιαφερόντων τους, των προοπτικών τους. Σε ποιον ανήκουν τα στοιχεία;

Αυτό το πρόβλημα απλά δεν θα υπάρχει αν δεν επιτρέψουμε την εισαγωγή της  ψηφιοποίησης στα σχολεία.

20.Ποιες αλλαγές πρέπει να περιμένουμε στις εκπαιδευτικές κατευθύνσεις και στις εκπαιδευτικές διαδικασίες , αν η ψηφιοποίηση και η νέα εκπαιδευτική κουλτούρα επικρατήσουν, όπως ισχυρίζονται οι υποστηρικτές τους;

Με βάση όσα με στοιχεία έχω καταθέσει φαίνεται ξεκάθαρα ότι η ψηφιοποίηση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων θα επιδράσει αρνητικά στην εκπαίδευση, την υγεία και την κοινωνική συμπεριφορά.

Σημ: 1. Ο δρ Μάνφρεντ Σπίτσερ έχει σπουδάσει ιατρική, ψυχολογία και φιλοσοφία στο Φράιμπουργκ. To 1983 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στην ιατρική και το 1985 στη Φιλοσοφία.  Ήταν διευθυντής στην πανεπιστημιακή ψυχιατρική κλινική της Χαϊδελβέργης και επισκέπτης καθηγητής στο Χάρβαρντ. Από το 1997 είναι τακτικός καθηγητής Ψυχιατρικής στο Ουλμ. Είναι εκδότης του ψυχιατρικού τμήματος της εφημερίδας «Nervenheilkunde» και από το 2004 ίδρυσε και διευθύνει το κέντρο «Transferzentrum für Neurowissenschaften und Lernen» (Κέντρο για τις νευροεπιστήμες και τη μάθηση) στο Ουλμ. Έχει εκδώσει πολλά μπεστ σέλλερ για τις νευροεπιστήμες, οργανώνει και  παρουσιάζει εβδομαδιαία τηλεοπτική εκπομπή με θέμα «Πνεύμα και εγκέφαλος». Ο Μάνφρεντ Σπίτσερ θεωρείται στη Γερμανία γκουρού της αντιψηφιοποίησης .

Σημ: 2. Ο Μάνφρεντ Σπίτσερ βρέθηκε στην Ελλάδα το 2011 με αφορμή διάλεξή του στο Ευγενίδειο Ίδρυμα στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Αναπτύσσοντας τις δεξιότητες στο διάβασμα»

Τη συνέντευξη μπορείτε να την αναζητήσετε στα γερμανικά στην ιστοσελίδα του γερμανικού συνδικάτου εκπαιδευτικών Deutsche Lehrerverband (D L) http://www.lehrerverband.de/Digital-Prof.Dr.M.Spitzer.pdf

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση

Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό

ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber