Τα περιστέρια της πόλης είναι ίσως από τα πιο αντιπαθή ζώα στον σύγχρονο κόσμο. Κυκλοφορούν γύρω μας καθημερινά, στις πλατείες, στις στάσεις των λεωφορείων, στα περβάζια και στις ταράτσες των κτιρίων. Ζητούν λίγα ψίχουλα, περιφέρονται ανάμεσα στα πόδια μας, κι όμως αντιμετωπίζονται ως βρώμικα, επικίνδυνα και φορείς ασθενειών. Οι τραυματισμοί τους συχνά θεωρούνται αναμενόμενο κακό της ζωής τους στις πόλεις, ενώ η ανάγκη τους να ζουν κοντά στους ανθρώπους πολλές φορές καταλήγει να είναι η καταδίκη τους.
Και όμως, δεν ήταν πάντα έτσι. Για αιώνες τα περιστέρια ήταν σεβαστά, ακόμη και λατρεμένα. Ένας Μογγόλος αυτοκράτορας λέγεται πως ταξίδευε με 20.000 περιστέρια, ενώ ο Κάρολος Δαρβίνος, ο πατέρας της θεωρίας της εξέλιξης, είχε φτάσει να διατηρεί ένα σμήνος περίπου 90 πουλιών και να ασχολείται μανιωδώς μαζί τους. Κάπου στην πορεία, η σχέση ανθρώπου–περιστεριού άλλαξε δραματικά.
Ζωή πλάι στον άνθρωπο
Το θέαμα των γκρίζων κεφαλιών και των πορτοκαλί ματιών που μας κοιτούν καθώς περπατάμε στον δρόμο είναι πια μέρος της καθημερινότητας. Τα περιστέρια έχουν μάθει να εμπιστεύονται τον άνθρωπο όσο λίγα άγρια ζώα.
Ο Paul Themis, γνωστός στον χώρο της περίθαλψης άγριων ζώων ως Paul Leous Pigeon, φροντίζει περιστέρια στο Λονδίνο εδώ και 17 χρόνια. Είναι συνιδρυτής της ομάδας London Pigeon String Foot and Rescue και υπολογίζει ότι έχει σώσει πάνω από 1.000 πουλιά. Στο σπίτι του ζουν πλέον ελεύθερα δεκάδες πρώην τραυματισμένα περιστέρια που δεν μπορούν να επιστρέψουν στη φύση.
Έχοντας φροντίσει τόσο αστικά όσο και άγρια περιστέρια, εξηγεί ότι η συμπεριφορά τους διαφέρει πολύ. Τα άγρια πουλιά τρομάζουν υπερβολικά όταν τα πλησιάσει άνθρωπος, σαν όλα τα άλλα ζώα της άγριας ζωής. Τα περιστέρια της πόλης, όμως, είναι τόσο συνηθισμένα σε εμάς, που σε πολλές περιπτώσεις δεν αντιδρούν καν όταν τα σηκώσεις.
Η ζωή τους είναι απόλυτα δεμένη με τη δική μας:
κινούνται στους ίδιους δρόμους
βρίσκουν καταφύγιο σε τρύπες, γείσα και κοιλότητες που δημιουργεί η ανθρώπινη αρχιτεκτονική
τρέφονται κυρίως με υπολείμματα τροφής από ανθρώπους
Έρευνες δείχνουν ότι τα περιστέρια προτιμούν τις περιοχές με έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα και τεχνητές κατασκευές, ενώ αποφεύγουν περισσότερο φυσικά, άγρια τοπία όπως τα πυκνά δάση. Με απλά λόγια, τα περιστέρια της πόλης είναι ένα είδος που έχουμε ουσιαστικά διαμορφώσει εμείς: εξαρτώνται απόλυτα από τον άνθρωπο. Παρ’ όλα αυτά, σήμερα τα αντιμετωπίζουμε με αδιαφορία ή και αποστροφή.
Αδιαφορία και κακομεταχείριση
Η κακοποίηση, η αμέλεια και η αδιαφορία απέναντί τους είναι καθημερινό φαινόμενο. Πολλοί πεζοί τα σπρώχνουν με τα πόδια, περνούν από πάνω τους ή τα αναγκάζουν να πετάξουν πανικόβλητα, σαν να μην έχουν καμία υπόσταση. Τα παιδιά συχνά τα κυνηγούν για πλάκα, προκαλώντας σκηνές πανικού με τα πουλιά να φτερουγίζουν απεγνωσμένα, ενώ οι ενήλικες πολλές φορές το θεωρούν αθώο παιχνίδι.
Σύμφωνα με τον Themis, λόγω της προκατάληψης που υπάρχει απέναντι στα περιστέρια, όσοι τα διασώζουν πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί σε ποιον ζητούν βοήθεια. Πολλοί κτηνίατροι προτιμούν την ευθανασία σε τραυματισμένα περιστέρια, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για εξαιρετικά ανθεκτικά πλάσματα, δεν είναι σπάνιο να δει κανείς ένα κατά τα άλλα υγιές περιστέρι που έχει χάσει και τα δύο του πόδια.
Η πυροσβεστική συχνά ανταποκρίνεται όταν ένα πουλί έχει παγιδευτεί σε δίχτυ ή σε κάποιο σημείο ψηλά, ωστόσο, όπως εξηγεί ο Themis, για να σωθεί ένα περιστέρι που έχει μπλεχτεί σε δίχτυα σε πρόσοψη κτιρίου, απαιτείται συνήθως άδεια από τον ιδιοκτήτη του κτιρίου, κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο. Κάπως έτσι, πολλά πουλιά αφήνονται στην τύχη τους.
Από τη λατρεία στην περιφρόνηση
Το παράδοξο είναι ότι αυτή η εχθρική στάση απέναντι στα περιστέρια είναι σχετικά πρόσφατη ιστορικά.
Η Nadira Faber, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βρέμης και ερευνήτρια φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, προσεγγίζει το φαινόμενο μέσα από τον όρο σπισισμός, μια μορφή διάκρισης που βασίζεται στην ιδέα ότι κάποια είδη αξίζουν μεγαλύτερο σεβασμό από άλλα. Συνήθως τα ζώα μπαίνουν σε κατηγορίες όπως κατοικίδιο, ζώο φάρμας, άγριο ζώο ή παράσιτο. Τα περιστέρια, όμως, είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση.
Στους αρχαίους πολιτισμούς, από τους Βαβυλώνιους μέχρι τους Έλληνες, τα περιστέρια συνδέθηκαν με την αγάπη, τη γονιμότητα και τη θεϊκή ομορφιά. Στον 16ο αιώνα, ο αυτοκράτορας των Μογγόλων Ακμπάρ ο Μέγας είχε αναπτύξει μια τεράστια αυλή περιστεριών, εκπαιδευμένων σε εντυπωσιακές πτήσεις, με φιγούρες, τούμπες και περίτεχνα σχήματα στον αέρα.
Αργότερα, στη βικτωριανή Βρετανία, τα περιστέρια έγιναν ξανά αντικείμενο πάθους και συλλογής. Δημιουργήθηκαν λέσχες, οργανώθηκαν εκθέσεις και αναπτύχθηκαν εντυπωσιακές ράτσες με ιδιαίτερη εμφάνιση, όπως το αγγλικό short-faced tumbler με το χαρακτηριστικό ζαρωμένο πρόσωπο.
Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα περιστέρια απέκτησαν και ρόλο ηρώων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, 32 περιστέρια τιμήθηκαν με το μετάλλιο Dickin, το οποίο θεωρείται ισοδύναμο του Σταυρού της Βικτωρίας για ζώα. Το αμερικανικό περιστέρι GI Joe έγινε διάσημο όταν μετέφερε κρίσιμο μήνυμα, σώζοντας ένα ολόκληρο χωριό από βομβαρδισμό.
Ακόμη και σήμερα, τα λευκά περιστέρια συμβολίζουν την ειρήνη και την αγάπη σε τελετές, εορτές και συμβολικές εκδηλώσεις, την ίδια στιγμή που οι γκρι ξαδέλφες τους στις πόλεις αποκαλούνται παράσιτα και αντιμετωπίζονται σαν σκουπίδια.
"Είναι εντυπωσιακό", σχολιάζει η Faber, "ότι το ίδιο είδος ζώου μπορεί, ανάλογα με την εποχή και τον πολιτισμό, να θεωρείται άλλοτε άξιο λατρείας και άλλοτε άξιο περιφρόνησης".
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Έκτακτο επίδομα έως 1.700 ευρώ σε εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 6/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
