Η Τζούλια Κρίστεβα, στο βιβλίο της «Ξένοι μέσα στον εαυτό μας» (Εκδόσεις Scripta, σε μετάφραση του Βασίλειου Πατσογιάννη και επιμέλεια του μεγάλου δασκάλου Στέφανου Ροζάνη), περιγράφει τη συνθήκη που βιώνουν οι ξένοι (μετανάστες και πρόσφυγες) σε μια ξένη χώρα. Αυτήν τη συνθήκη την είχε βιώσει και η ίδια, όντας γεννημένη στη Βουλγαρία και καθώς το 1965 μετακόμισε στη Γαλλία.
Κάνει μια υπέροχη περιγραφή για τα συναισθήματά τους: «Χωρίς δεσμούς με τους δικούς του, ο ξένος αισθάνεται “ολότελα ελεύθερος”. Η απόλυτη μορφή αυτής της ελευθερίας έχει όμως όνομα: μοναξιά.[…] Η ελεύθερη μοναξιά, γεμάτη από τη στέρηση των άλλων, καταστρέφει, όπως και η έλλειψη βαρύτητας των αστροναυτών, μυς κόκαλα, αίμα. Διαθέσιμος, ελεύθερος απ’ όλα, ο ξένος δεν έχει τίποτα, δεν είναι τίποτα...».
Η συγγραφέας μάς λέει στη συνέχεια μια ιδιότητα του ξένου που οι «ντόπιοι» την ξέρουμε πολύ καλά: «Ο ξένος είναι αυτός που δουλεύει. Την ώρα που οι αυτόχθονες του “πολιτισμένου” κόσμου, των προηγμένων χωρών, βρίσκουν την εργασία χυδαία, μ’ ένα αφ’ υψηλού ύφος άνεσης και καπρίτσιου (όταν μπορούν…), αναγνωρίζουμε τον ξένο από την εκτίμηση που έχει ακόμα για την εργασία ως αξία. Πρόκειται βέβαια για ζωτική ανάγκη, το μοναδικό μέσο που έχει για επιβίωση, που δεν το εξιδανικεύει υποχρεωτικά, το διεκδικεί όμως ως πρωταρχικό δικαίωμα, ως έναν ελάχιστο βαθμό αξιοπρέπειας».
Ο βαθμός της αποξένωσης που βιώνουν οι ξένοι συνοψίζεται σε μια πρόταση: «Δεν θα γίνω ποτέ ένα, ούτε με τους ανθρώπους ούτε με τα πράγματα» μοιάζει να λέει. Στη συνέχεια είναι η γλώσσα: χωρίς το χαλινάρι της μητρικής γλώσσας, ο ξένος που μαθαίνει μια ξένη γλώσσα είναι ικανός να εκφράσει σε αυτήν τις πιο απρόβλεπτες τολμηρότητες, τόσο διανοητικά όσο και αισχρολογικά.
Από την άλλη, οι γηγενείς, οι αυτόχθονες, οφείλουμε να έχουμε πάντα στον νου μας τη ρήση του Λατίνου φιλοσόφου Τερέντιου, αγαπημένη του Μαρξ: «Είμαι άνθρωπος και τίποτα από τα ανθρώπινα δεν μου είναι ξένο» (Homo sum, nihil humani a me alienum puto).
Το πιο δύσκολο πράγμα είναι να μπορέσουμε «να μπούμε στα παπούτσια του άλλου», αυτό που η έκφραση-κλισέ ονομάζει «ενσυναίσθηση». Να σκεφτούμε ότι και εμείς θα μπορούσαμε να βρεθούμε στη θέση του σε μια ξένη χώρα. Και επιπλέον, ένα στοιχείο προβληματισμού και αναστοχασμού: είναι εφικτή μια κοινωνία χωρίς ξένους; Οι μόνοι που το ονειρεύονται αυτό είναι οι φασίστες και οι ναζιστές.
Η Κρίστεβα επικαλείται και τον Μοντεσκιέ στον συλλογισμό του: «Το κράτος που πιστεύει ότι αυξάνει τη δύναμή του καταστρέφοντας τη δύναμη κάποιου άλλου, με το οποίο έχει σχέσεις, εξασθενεί συνήθως μαζί με αυτό».
Η συγγραφέας θυμάται και ότι στις 26 Αυγούστου του 1789 η γαλλική Εθνοσυνέλευση ψήφισε τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, η οποία ήταν θεμελιωμένη πάνω σε μια οικουμενική ανθρώπινη φύση, που ο Διαφωτισμός έμαθε να συλλαμβάνει και να σέβεται.
Επιπλέον θυμάται ότι το μετριοπαθές μέλος της Συντακτικής Συνέλευσης Ταρζέ είχε προτείνει την 30ή Απριλίου του 1790 την πολιτογράφηση όλων των ξένων που είναι εγκατεστημένοι ήδη πέντε χρόνια στη Γαλλία και κατέχουν ήδη κάποια αγαθά. Το σχέδιο αυτό υιοθετήθηκε χωρίς συζήτηση και υπήρξε χαρακτηριστικό ενός χωρίς προηγούμενο φιλελευθερισμού.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παραλήρημα Λατινοπούλου: Σκουπίδια οι Εκπαιδευτικοί - Να απολυθούν - Ζήτω ο Μεταξάς (Βίντεο)
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
