Λεωνίδας Βουρλιώτης Η εφηβεία υπήρξε πάντοτε μια περίοδος δοκιμών, αποριών και ανακαλύψεων – ένα μαγικό αλλά και επικίνδυνο μεταίχμιο ανάμεσα στην παιδικότητα και την ενήλικη ταυτότητα. Σήμερα, όμως, η είσοδος σε αυτόν τον κόσμο γίνεται όχι μέσα από αδέξιες συζητήσεις με συνομήλικους ή χαμηλόφωνες εξομολογήσεις στα σχολικά διαλείμματα, αλλά από την ανώνυμη και ανεξέλεγκτη πύλη του διαδικτύου.
Το ιντερνετικό πορνό έχει καταλάβει τον ρόλο που κάποτε είχε η οικογενειακή ή σχολική σεξουαλική αγωγή — μόνο που δεν είναι ούτε παιδαγωγικό, ούτε προστατευτικό. Είναι βιομηχανία. Και για χιλιάδες έφηβους, είναι η πρώτη —και συχνά η μόνη— αφήγηση που τους προσφέρει το σενάριο του έρωτα, του σώματος και της επιθυμίας.
Σύμφωνα με έρευνες, η συντριπτική πλειοψηφία των εφήβων έχει δει πορνογραφία πριν κλείσει τα 13. Οι εικόνες που αντικρίζουν δεν είναι απλώς πρόωρες — είναι συχνά βίαιες, εξευτελιστικές και εντελώς αποκομμένες από τον συναισθηματικό και φυσικό ρεαλισμό του έρωτα. Το διαδίκτυο προσφέρει στους εφήβους πορνό παντός είδους, με ένα μόνο «κλικ». Αυτό που δεν τους προσφέρει, όμως, είναι το πλαίσιο, η συζήτηση, η ηθική επεξεργασία και, πάνω απ’ όλα, η ανθρώπινη σχέση.
Τα σώματα στις πορνογραφικές ταινίες δεν πονάνε, δεν δυσανασχετούν, δεν ζητούν διάλογο ή αποδοχή. Είναι μηχανές ηδονής που προσφέρονται προς χρήση. Κι έτσι, μέσα σε αυτή την αφήγηση, ο άλλος δεν είναι ποτέ πρόσωπο· είναι αντικείμενο. Ειδικά για τα κορίτσια, το βάρος της πορνογραφικής σύγκρισης είναι ασήκωτο. Προσπαθούν όχι να χαρούν, αλλά να «αποδώσουν», να ενσαρκώσουν ρόλους που δεν είναι δικοί τους. Τα αγόρια, από την άλλη, νιώθουν ανεπαρκή, φοβισμένα, εγκλωβισμένα σε συγκρίσεις με «υπερανθρώπους» που δεν κουράζονται ποτέ.
Κορίτσια τραυματίζονται από συμπεριφορές που βλέπουν κανονικοποιημένες σε βίντεο. Αγόρια δρουν σαν να βρίσκονται σε γύρισμα και όχι σε σχέση. Η πορνογραφία στήνει θεατρικές παραστάσεις επίδοσης, εξουσίας και υπερβολής.
Η πραγματικότητα, όμως, είναι πιο εύθραυστη και πιο όμορφη από το σενάριο του Pornhub. Είναι γεμάτη από παύσεις, ανασφάλειες, βλέμματα που ζητούν επιβεβαίωση, συναισθήματα που δεν είναι πάντα ορθολογικά. Η σεξουαλική επαφή στην πραγματική ζωή περιλαμβάνει αγωνία, αποδοχή, τρυφερότητα και ενίοτε απόρριψη. Αλλά όλα αυτά είναι τα συστατικά της σχέσης, όχι αποτυχία.
Η απουσία σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία και στα σπίτια αφήνει τους νέους μόνους σε μια συνθήκη όπου το μόνο αφήγημα που κυριαρχεί είναι το αφήγημα της αγοράς. Μια αγορά που δεν νοιάζεται για τη συναισθηματική ωρίμανση ή την ηθική ακεραιότητα, αλλά μόνο για την κατανάλωση.
Οι κρατικές παρεμβάσεις για επαλήθευση ηλικίας —όσο καλοπροαίρετες κι αν είναι— δεν αρκούν. Το ίντερνετ ξεπερνά τα εμπόδια με ταχύτητα και ευρηματικότητα. Ο μόνος τρόπος να αλλάξει η αφήγηση είναι να εμπλουτιστεί: με ανοιχτές συζητήσεις, με σύγχρονα μαθήματα σεξουαλικής αγωγής, με ενθάρρυνση των γονέων να μιλήσουν με τα παιδιά τους όχι με ντροπή αλλά με φροντίδα.
Το πορνό δεν είναι το πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι ότι έχει γίνει η μόνη αφήγηση. Σε έναν κόσμο γεμάτο οθόνες, η ευθύνη δεν είναι να σβήσουμε τις εικόνες, αλλά να φωτίσουμε τις σκιές που αφήνουν. Οι έφηβοι δεν χρειάζονται απαγορεύσεις, αλλά συνοδοιπόρους. Χρειάζονται ενήλικες που θα τους δείξουν ότι το σεξ είναι πολύ περισσότερο από σενάρια και σωματικά ακροβατικά: είναι σχέση, συναίσθημα, επικοινωνία. Αν εμείς δεν μιλήσουμε μαζί τους, θα συνεχίσουν να μαθαίνουν από εκείνους που μιλούν ασταμάτητα — αλλά μόνο για να πουλήσουν. Και τότε, η σιωπή μας δεν θα είναι αθώα.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
