Νίκος Τσούλιας Πάνε οι παλιοί καιροί. Οι καινούργιες εποχές είναι ορμητικές. Αμφισβητούν το παλιό. Ξέρουν ότι για να εδραιωθούν πρέπει να διώξουν το παρελθόν. Στην ίδια ρότα των πραγμάτων και των εξελίξεων και η γραφή. Το πεδίο αναφοράς της ανατρέπεται και τίποτα δεν θυμίζει το χθες.
Το πεδίο της υλικής έκφρασής της γίνεται άυλο. Δεν έχει ανάγκη καμιά μορφή ύλης. Είναι απόλυτα δωρεάν και προσβάσιμο στον καθένα. Από τις εποχές όπου η γραφή βασανιζόταν στις σκληρές επιφάνειες των πηλών και των κεράμων ή στις ακριβές εκδοχές της περγαμηνής και του παπύρου αλλά και από τις εποχές που το χαρτί και η τυπογραφία απελευθέρωναν την οικονομία της γραφής και τα βιβλία γίνονται μαζική υπόθεση, μέχρι τους σημερινούς καιρούς όπου η γραφή δεν δεσμεύει ύλη ούτε καν χώρο (!) η απόσταση είναι τρομακτικά μεγάλη.
Πάει η αγωνία της οικονομίας του παλίμψηστου, τώρα η επιφάνεια της γραφής μπορεί να χρησιμοποιηθεί άπειρες φορές, δεν έχει τελειωμό. Κανένας δεν θα μπορούσε να είχε φανταστεί το φοβερό άλμα. Είναι ο άνθρωπος ικανός να αλλάζει δραματικά τον κόσμο, γιατί είναι ένας διαχρονικός και αιώνιος δημιουργός…
Αλλά δεν ανατρέπονται μόνο τα υλικά της γραφής. Ανατρέπονται και τα χαρακτηριστικά της. Πάνε οι τόσες και τόσες παλιές ανορθογραφίες. Τώρα δεν πέφτουν μελανιές στο χαρτί από την πένα ούτε η μύτη της σκίζει το χαρτί από την απροσεξία μας και από τη βιασύνη μας και φυσικά δεν υπάρχει και ο φόβος του δασκάλου για την ανωμαλία. Τώρα δεν μουτζουρώνεις το γραπτό ούτε η γόμα απειλεί να κάνει τρύπα στο χαρτί και να έχεις μπελάδες. Τώρα το σβήσιμο και η διόρθωση δεν αφήνουν σημάδια.
Ούτε και εσύ δεν μπορείς να δεις τα λάθη σου και τις απροσεξίες σου. Έρχεται ο διορθωτής του κειμένου και σε κοκκινίζει και σε καθοδηγεί δίνοντάς σου διάφορες επιλογές λέξεων να επιλέξεις. Τώρα πάνε και τα σύνεργα αυτής της γραφής, το μελανοδοχείο, η γομολάστιχα, η ξύστρα, η κασετίνα, το μπικ, το τετράδιο, το μπλοκ…
Όμως εύχεσαι – γιατί δεν μπορείς να ξέρεις τι γίνεται στο μέλλον, που έρχεται όλο και πιο γρήγορα – να μην επεκταθεί η διόρθωση από τον κόσμο των λέξεων στον κόσμο των εννοιών, να μη διορθώνεσαι δηλαδή από το κομπιούτερ για μια «λανθασμένη» σου σκέψη και να αντικαθίσταται από την …ορθή σκέψη της τεχνητής ευφυΐας, γιατί τότε δεν θα έχουμε χάσει μόνο το δικαίωμα στο λάθος – που είναι τόσο σημαντική πηγή γνώσης και αυτογνωσίας και τροφός βελτίωσής μας και διαρκούς εξέλιξής μας – αλλά θα έχουμε χάσει και την ίδια την ελευθερία της σκέψης μας και την πνευματική μας ανεξαρτησία!
Και ο κίνδυνος είναι υπαρκτός. Ήδη βιώνουμε σπέρματα μιας άλλης πραγματικότητας της γραφής. Άλλος είναι ο τρόπος σκέψης όταν γράφουμε στο λάπτοπ και άλλος όταν γράφουμε με τον παραδοσιακό τρόπο στο χαρτί, μας λένε οι σχετικοί ερευνητές. Αλλά η εξέλιξη έχει το βλέμμα της πάντα μπροστά. Το όλο σκηνικό είναι δηλωτικό των βαθιών διεργασιών που γίνονται μπροστά στα μάτια μας και δεν μπορούμε να δούμε τις αλλαγές και τις επιπτώσεις που αυτές κουβαλούν μαζί τους. Ποιος δεν αντιλαμβάνεται σήμερα ότι άνθρωπος και τεχνολογία βαδίζουν με «δρομαίον βήμα» χέρι – χέρι και ότι οι λειτουργίες μας γίνονται όλο και πιο ενιαίες και δύσκολα διαχωρίζεται το βιολογικό και το κοινωνικό μέρος του ανθρώπου από το αντίστοιχο και διαρκώς επεκτατικό τεχνολογικό μέρος μας;
«Η γραφή με το χέρι δείχνει την επιμέλειά σου, τον τρόπο του διαβάσματος, τη σχέση σου με τα Γράμματα ακόμα και τον χαρακτήρα σου», μου απαντά μια μαθήτρια – αστέρι, όταν ζητώ να μου φέρνουν τα κείμενα των δημιουργικών εργασιών τους σε ψηφιακή μορφή, γιατί «οτιδήποτε δεν είναι ψηφιακό πολύ σύντομα θα θεωρείται ως μη υπαρκτό ή ως σημάδι του παρελθόντος, όπως μια περγαμηνή». Και ενώ θεωρούσα ότι είχα απόλυτο δίκιο, ο συλλογισμός της με οδήγησε σε μερική αναθεώρηση τουλάχιστον όσον αφορά την υπερβολική εξύμνηση της τεχνολογίας.
Νοσταλγούμε το παρελθόν, γιατί είναι κομμάτι μας, που άλλο μέρος του έχει πεθάνει και άλλο είναι διαρκώς μαζί μας με το παιχνίδι της μνήμης. Αλλά δεν μπορούμε να κουβαλάμε όλο το παρελθόν μαζί μας. Όχι, γιατί δεν θα χωράει το μέλλον, αλλά γιατί δεν έρχεται το μέλλον, αν δεν αποκοπτόμαστε έστω εν μέρει από το παρελθόν. Έχουμε ποτέ φανταστεί την καταδυνάστευση της σταθερότητας ή και της αιωνιότητας των πραγμάτων; Μπορούμε να είμαστε δημιουργοί χωρίς να καταστρέφουμε;
Εδώ είναι η ομορφιά μας: στο διάλογο του μέλλοντος με το παρελθόν, στο διάλογο όπου όμως οι αποφάσεις θα είναι κυρίως και αναμφισβήτητα προς την πλευρά του μέλλοντος… Αυτή είναι η ζωή, αυτή είναι και η ιστορία!
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
