Alfavita Newsroom ΓΙΑΤΙ Ο JOHN LOCKE ΕΙΝΑΙ ΑΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΙ ΠΙΘΑΝΩΣ ΕΠΙΖΗΜΙΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ
Ι. Στον 21o αιώνα, που διανύουμε, ο «πατέρας του φιλελευθερισμού» John Locke έχει πάψει να προβάλλεται από τους οπαδούς του σύγχρονου παγκόσμιου καπιταλισμού ως ο μέγας φιλελεύθερος στοχαστής απόλυτης αυθεντίας, όπως συνέβαινε στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Η εξέλιξη αυτή, βέβαια, δεν είναι άσχετη με την αλλαγή των καπιταλιστικών προτύπων της εποχής μας. Ο σύγχρονος αχαλίνωτος και βάρβαρος νεοφιλελεύθερος χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός απέχει παρασάγγες από τον κλασσικό φιλελευθερισμό και τον καπιταλισμό με το ανθρώπινο και δημοκρατικό πρόσωπο (ή προσωπείο αν θέλετε) δηλαδή αυτόν που αναγνώριζε και σεβόταν τις αξίες του Διαφωτισμού.
Παρεμπιπτόντως οφείλουμε να παραδεχτούμε πως και η τεράστια προβολή του Locke υπαγορεύθηκε από μια συγκεκριμένη λογική και υπήρξε μάλλον δυσανάλογη του φιλοσοφικού του διαμετρήματος. Όμως το γεγονός αυτό δεν αθωώνει την σκοπιμότητα της υποβάθμισης του Locke από τους νεοφιλελεύθερους και ειδικότερα από όσους από αυτούς έχουν δυνατότητα να ασκήσουν ειδική ή εν γένει αυξημένη επιρροή.
Το απόλυτα βέβαιο, πάντως, είναι ότι ο Locke δεν προσφέρεται σήμερα για ενίσχυση του ιδεολογικού οπλοστασίου ή της επικοινωνιακής προπαγάνδας των νεοφιλελευθέρων.
Υπάρχουν βασικά σημεία του λόγου του Locke, που τον καθιστούν όχι μόνο ακατάλληλο, αλλά και ανεπιθύμητο για την όλη υπόθεση της υποστήριξης, προαγωγής ή υπεράσπισης του σύγχρονου νεοφιλελεύθερου πνεύματος,
Αυτά που λέει ο Locke, δηλαδή αυτά που προβλήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν επί αιώνες στον δυτικό κόσμο, τόσο για την τεκμηρίωση της υπεροχής του καπιταλισμού όσο και για την αιτιολόγηση της παγκόσμιας επικράτησης του, είναι πλέον άχρηστα και σχεδόν απωθητικά στη σημερινή νεοφιλελεύθερη πραγματικότητα.
ΙΙ. Ας δούμε κάποια συγκεκριμένα κτυπητά παραδείγματα:
Ο Locke θεωρούσε πάντα ως θεμελιώδη και κορυφαία αξία την ιδιοκτησία, ενώ ο σύγχρονος νεοφιλελευθερισμός δεν έχει την ίδια αντίληψη. Η όποια ιδιωτική ιδιοκτησία /περιουσία των πολιτών είναι σήμερα για τους νεοφιλελεύθερους απλώς ιδιοκτησία /περιουσία των άλλων, των πολλών και συνεπώς τους είναι μάλλον αντιπαθής. Για τον λόγο αυτό φροντίζουν, με διάφορους τρόπους και εργαλεία, για τον κάθε λογής περιορισμό ή μείωση της εν λόγω ιδιοκτησίας/περιουσίας, συνήθως επ’ ωφελεία των ιδίων, των πολιτικών και των συμφερόντων τους.
Ο Locke ήταν, επίσης, υποστηρικτής του αιωνίου «φυσικού δικαίου». Όμως το φυσικό δίκαιο, ως έννοια και περιεχόμενο, είναι εντελώς ασύμβατο προς το σύγχρονο σύστημα του διαρκώς μεταβαλλόμενου και προσαρμοζόμενου ευκαιριακού «δικαίου» του νεοφιλελευθερισμού, που είναι ένα «δίκαιο» νομικών κατασκευών που αποβλέπουν στην νομιμοποίηση μιας ηθελημένης και γενικευμένης κοινωνικής αδικίας.
Επί πλέον οι αντιλήψεις του Locke για την αξία του ρόλου της κοινωνίας και την σημασία της κρατικής διακυβέρνησης της κοινωνίας αυτής απέχουν όσο η νύχτα από την ημέρα από τις πεποιθήσεις των νεοφιλελεύθερων πάνω στα ίδια θέματα.
Ακόμη ο Locke απέδιδε μεγάλη σημασία στον θεό και την θρησκεία, ενώ οι νεοφιλελεύθεροι θεωρούν (αν και για ευνόητους λόγους αποφεύγουν να το διακηρύττουν όσο συχνά ή έντονα θα ήθελαν) πως οι θρησκευτικές δεσμεύσεις αποτελούν αναχρονιστικά και επιζήμια εμπόδια στην πρόοδο, όπως οι ίδιοι την εννοούν και την αντιλαμβάνονται.
Δεν τελειώσαμε όμως ακόμη. Υπάρχει και ένα τελευταίο κρίσιμο σημείο, που για τους νεοφιλελεύθερους κάνει «το ποτήρι να ξεχειλίσει».
Ο Locke στην «2η Πραγματεία περί κυβέρνησης» δέχεται, ως έσχατη λύση, το δικαίωμα αντίστασης, ακόμη και βίαιης επανάστασης των πολιτών απέναντι σε μια νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση, εφόσον αυτή συστηματικά αυθαιρετεί ,αδικεί και παρανομεί. Αυτή η καθαρή παραδοχή του Locke βέβαια θεωρείται από τους νεοφιλελεύθερους κάτι εντελώς απαράδεκτο, που δεν το χωρά ο νους τους.
Οι νεοφιλελεύθεροι είναι οπαδοί του «σφάξε με αγά μου να αγιάσω».Στηρίζουν συνειδητά την κυριαρχία τους πάνω σε καταπιεστικές, αυθαίρετες και καταχρηστικές πολιτικές, στις οποίες δεν επιτρέπουν ούτε ανέχονται ουσιαστική εναντίωση. Κατά τα Νιτσεικά πρότυπα, αισθάνονται πως, ως ισχυροί, που έχουν την «θέληση της δύναμης» και την αποκλειστική ικανότητα για δημιουργία, όχι μόνο έχουν το δικαίωμα να κάνουν αυτά που κάνουν, αλλά έχουν και το δικαίωμα να απαιτούν να μην εκδηλώνεται οποιαδήποτε εκδήλωση μεμψιμοιρίας, διαμαρτυρίας ή αντίδρασης εκ μέρους των αδύναμων θυμάτων τους.
Δεν αρκούνται όμως μόνον σ’ αυτά οι νεοφιλελεύθεροι. Έχουν και την επιθυμία ή καλύτερα την αξίωση να «κερδίσουν», δηλαδή να «αλλοτριώσουν» αυτούς τους οποίους εκμεταλλεύονται, που πρέπει να μένουν και ευχαριστημένοι. Με άλλα λόγια θέλουν από όλους τα πάντα.
Είναι ακριβώς αυτό που οι αδελφοί Κατσιμίχα λένε στο απαράμιλλο τραγούδι τους «Για ένα κομμάτι ψωμί»:
«Δεν φτάνει μόνο το μυαλό σου, δεν φτάνει μόνο κορμί σου. Το πιο σπουδαίο είναι η ψυχή σου δικέ μου. Έχει τους νόμους της αυτή η ιστορία. Δεν φτάνει μόνο η δουλειά».
ΙΙΙ. Σύμφωνα με τα προαναφερόμενα μια ενδεχόμενη προβολή του Locke σήμερα θα μπορούσε να κρύβει κινδύνους για τους νεοφιλελεύθερους, αφού θα οδηγούσε πολλούς σε ενεργοποίηση εύλογων σκέψεων, συγκρίσεων, αμφιβολιών και προβληματισμών.
Ως εκ τούτου κάθε παραπομπή, επίκληση και χρησιμοποίηση του λόγου του Locke από τους οπαδούς του σύγχρονου καπιταλισμού πρέπει να γίνεται πλέον μόνο όταν είναι απόλυτα αναγκαία και πάντα με τρόπο προσεκτικό, επιλεκτικό και ελεγχόμενο. Με άλλα λόγια, με ένα τρόπο, που η εν λόγω χρησιμοποίηση του λόγου του Locke θα είναι αβλαβής και ανώδυνη.
IV. Στο μεταξύ οι γνήσιοι φιλελεύθεροι, οι οπαδοί του λόγου και της κληρονομιάς του Locke στέκονται σήμερα αποσβολωμένοι μπροστά σε όσα διαπράττουν οι σύγχρονοι νεοφιλελεύθεροι καπιταλιστές.
Ποτέ δεν φαντάζονταν πως θα ερχόταν καιρός που ο καπιταλισμός θα έκανε αυτά για τα οποία τόσα χρόνια κατηγορούσε τους κομμουνιστές. Ποτέ δεν φαντάζονταν ότι οι σύγχρονος καπιταλισμός θα στρεφόταν κατά της ιερής ιδιοκτησίας και της ιδιωτικής περιουσίας των πολιτών. Ποτέ δεν φαντάζονταν πως θα έλεγχε απόλυτα την ιδιωτική ζωή όλων των ανθρώπων. Ποτέ δεν φαντάζονταν πως θα εφάρμοζε τέτοιες αντιδημοκρατικές και καταπιεστικές μεθόδους, όπως οι σημερινές. Ποτέ δεν φαντάζονταν πως θα είχε μηδενικές ηθικές και χριστιανικές αναστολές. Ποτέ δεν φαντάζονταν πως θα υπήρχε κάποτε πιθανότητα το δικαίωμα αντίστασης, για το οποίο μίλησε ο Locke, να μπορούσε να συζητιέται, έστω και θεωρητικά, σε καπιταλιστική δημοκρατία.
Και το κυριότερο: Ποτέ δεν θα φαντάζονταν πως, οι σύγχρονοι νεοφιλελεύθεροι καπιταλιστές, για να καταφέρουν όλα τα προαναφερθέντα, αλλά και γενικότερα, προκειμένου να πετύχουν σε όλα τα οικονομικά σχέδια και τις κερδοσκοπικές πολιτικές τους θα χρησιμοποιούσαν διαρκώς, μόνιμα και ανελλιπώς τον κρατικό μηχανισμό, αυτόν τον όποιο είχαν επί αιώνες δαιμονοποιήσει.
Ίσως, μετά από όλα αυτά, να είναι καιρός, για τους οπαδούς του Locke να δοκιμάσουν να κάνουν αυτό, για το οποίο ο ίδιος ο Locke είχε πρώτος μιλήσει, δηλαδή να απευθύνουν δική τους «Appeal to Heaven».
Θεολ. Μιχαηλίδης
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
