Νίκος Μακρής Η αντίστροφη μέτρηση για το 2025 φέρνει στο προσκήνιο το φλέγον ζήτημα της ετήσιας κανονικής άδειας, ενός δικαιώματος που η εργατική νομοθεσία περιφρουρεί ως θεμέλιο για την υγεία και την ασφάλεια των μισθωτών.
Παρά την κοινή πεποίθηση, η άδεια αναψυχής δεν αποτελεί ένα προαιρετικό «δώρο» του εργοδότη, αλλά μια επιτακτική υποχρέωση που πρέπει, κατά κανόνα, να εξαντλείται εντός του ημερολογιακού έτους, με τις δικλείδες ασφαλείας να γίνονται αυστηρότερες για όσους δεν συμμορφώνονται.
Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο, εάν οι ημέρες ανάπαυσης δεν χορηγηθούν έως την 31η Δεκεμβρίου, προβλέπεται μια υποχρεωτική παράταση έως το τέλος Μαρτίου του επόμενου έτους, προκειμένου να μην χαθούν τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Είναι σαφές πως οποιαδήποτε παραίτηση του μισθωτού από την άδεια θεωρείται νομικά άκυρη, ενώ σε περιπτώσεις λύσης της εργασιακής σχέσης, η αποζημίωση για το σύνολο των μη ληφθεισών ημερών είναι αδιαπραγμάτευτη.
Αποζημιώσεις και υπαιτιότητα: Πότε το μεροκάματο πληρώνεται διπλό
Το οικονομικό σκέλος της μη χορηγηθείσας άδειας εξαρτάται άμεσα από τον καταλογισμό της ευθύνης, καθώς η νομοθεσία προβλέπει βαριές προσαυξήσεις για τους υπαίτιους εργοδότες.
Συγκεκριμένα, αν αποδειχθεί ότι η επιχείρηση αρνήθηκε τη χορήγηση της άδειας παρά το αίτημα του εργαζομένου, τότε υποχρεούται να καταβάλει τις αποδοχές αδείας προσαυξημένες κατά 100%, λειτουργώντας ως αποτρεπτικός μηχανισμός ενάντια στην εργοδοτική αυθαιρεσία.
Στην αντίθετη περίπτωση, όπου η μη λήψη της άδειας δεν οφείλεται σε δόλο ή υπαιτιότητα του εργοδότη, ο εργαζόμενος λαμβάνει την απλή χρηματική αποζημίωση για τις ημέρες που δικαιούται, υπολογισμένη βάση των τακτικών του αποδοχών.
Σε κάθε επεισόδιο διένεξης, η διασφάλιση του οικονομικού ανταλλάγματος παραμένει η σταθερά του συστήματος, αποτρέποντας την απώλεια κεκτημένων δικαιωμάτων.
Το νέο τοπίο του 2026: Ευελιξία και κατάτμηση σε «τέσσερις πράξεις»
Από την 1η Ιανουαρίου 2026, ο χάρτης της εργασίας αλλάζει ριζικά, καθώς τίθεται σε εφαρμογή η μεγάλη αναμόρφωση του καθεστώτος αδειών με στόχο τον εκσυγχρονισμό των διαδικασιών.
Η σημαντικότερη τομή αφορά τη δυνατότητα του εργαζομένου να «σπάσει» την άδειά του σε περισσότερα κομμάτια, αποκτώντας τη δυνατότητα να αιτηθεί τον επιμερισμό της σε έως και τέσσερις διαφορετικές χρονικές περιόδους εντός του έτους.
Αυτή η δομική αλλαγή έρχεται να αντικαταστήσει το σημερινό, πιο δύσκαμπτο μοντέλο, όπου η κατάτμηση επιτρεπόταν μόνο υπό αυστηρές προϋποθέσεις και με την υποχρέωση λήψης ενός συνεχόμενου δεκαπενθημέρου.
Πλέον, η συνεννόηση μεταξύ των δύο μερών αναβαθμίζεται, επιτρέποντας στον μισθωτό να προσαρμόσει την ανάπαυσή του στις προσωπικές και οικογενειακές του ανάγκες, πάντα σε ισορροπία με τη λειτουργικότητα της επιχείρησης.
Οι «κόκκινες γραμμές» της νέας νομοθεσίας και τα ελάχιστα όρια
Παρά την εισαγωγή της ευελιξίας, ο νομοθέτης διατηρεί ορισμένες ασφαλιστικές δικλίδες για την προστασία της ανάπαυσης, ορίζοντας ελάχιστα χρονικά διαστήματα που δεν μπορούν να κατατμηθούν περαιτέρω. Για όσους εργάζονται με σύστημα πενθημέρου, το ένα τμήμα της άδειας πρέπει να είναι τουλάχιστον πέντε εργάσιμες ημέρες, ενώ για το εξαήμερο το όριο ανεβαίνει στις έξι ημέρες, διασφαλίζοντας έτσι μια στοιχειώδη περίοδο αποχής από τα καθήκοντα.
Επιπλέον, η νέα ρύθμιση αφαιρεί από τον εργοδότη το δικαίωμα μονομερούς ορισμού του υποχρεωτικού συνεχόμενου τμήματος της άδειας, ενισχύοντας τη θέση του εργαζομένου. Η διαδικασία θα απαιτεί πλέον ρητό έγγραφο αίτημα από την πλευρά του μισθωτού, γεγονός που θωρακίζει τη βούλησή του έναντι πιθανών πιέσεων για λήψη της άδειας σε περιόδους που δεν τον εξυπηρετούν.
Ψηφιακός μετασχηματισμός: Το τέλος της προαναγγελίας στο «Εργάνη»
Μια σημαντική διευκόλυνση για την καθημερινότητα των επιχειρήσεων από το 2026 είναι η κατάργηση της υποχρεωτικής προαναγγελίας των αδειών στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη». Η γραφειοκρατική αυτή υποχρέωση αντικαθίσταται από μια απολογιστική δήλωση, η οποία θα υποβάλλεται εντός του επόμενου μήνα από τη λήψη της άδειας, απλοποιώντας δραστικά τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού.
Παρά τις τεχνικές αυτές αλλαγές, ορισμένοι πυλώνες παραμένουν αμετακίνητοι, όπως η υποχρέωση χορήγησης του 50% των αδειών κατά τη θερινή περίοδο (Μάιος – Σεπτέμβριος).
Σε περιπτώσεις όπου η επικοινωνία εργοδότη και εργαζομένου οδηγείται σε αδιέξοδο, η Επιθεώρηση Εργασίας παραμένει ο τελικός διαιτητής, ενώ η διάρκεια της άδειας και τα επιδόματα προϋπηρεσίας δεν επηρεάζονται από τις νέες ρυθμίσεις.
Όλες οι ειδήσεις για νέες θέσεις εργασίας, Προκηρύξεις, Διορισμούς, ΑΣΕΠ στην Ελλάδα
Πιστοποίηση Η/Υ - ECDL golearn για το Δημόσιο σε 2 ημέρες στα χέρια σου
