Λεωνίδας Βουρλιώτης Με πρωτοβουλία του Γενικού Γραμματέα Θρησκευμάτων, Γεωργίου Καλαντζή, υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας για την ίδρυση της επώνυμης Ακαδημαϊκής Έδρας «Μητροπολίτης Δράμας Παύλος» στο Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ.
Το Μνημόνιο εγκρίθηκε από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος και τις Ιερές Μητροπόλεις Θεσσαλονίκης, Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς, ενώ επικυρώθηκε από τη Σύγκλητο και την Κοσμητεία της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ (απόφαση υπ’ αριθμ. 3172/02-12-2025).
Η Έδρα θα αναδείξει την εκκλησιαστική και πολιτιστική ιστορία του Ελληνισμού της Ανατολής από τον 11ο έως τον 20ό αιώνα, με επιστημονική τεκμηρίωση, εκπαιδευτικό υλικό και διεθνείς συνεργασίες.
Η Έδρα θα προσφέρει δύο κύρια προπτυχιακά επιλεγόμενα μαθήματα:
«Εισαγωγή στην Εκκλησιαστική Ιστορία του Ελληνισμού της Ανατολής 11ος–20ος αι.»
«Ιστορία του Ελληνικού Πολιτισμού στην Ανατολή»
Επιπλέον, θα λειτουργήσει ξενόγλωσσο μάθημα με τίτλο «Hellenism in Asia Minor», προσβάσιμο σε φοιτητές Erasmus και ενδεχόμενο διεθνές πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών. Παράλληλα, η Έδρα θα συμμετάσχει ενεργά στα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών του Τμήματος Θεολογίας.
Στόχος είναι η προσέλκυση νέων ερευνητών, η ανάπτυξη διεθνών συνεργασιών και η συμμετοχή σε συνέδρια, θερινά σχολεία και ερευνητικά προγράμματα που θα ενισχύσουν το γνωστικό πεδίο της Έδρας.
Η ετήσια χρηματοδότηση της Έδρας ανέρχεται σε 30.000 ευρώ, εκ των οποίων 15.000 ευρώ από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος και 5.000 ευρώ από κάθε μία από τις τρεις Μητροπόλεις.
Σε περίπτωση αδυναμίας των Μητροπόλεων, το ποσό θα καλύπτεται από την Αποστολική Διακονία, εξασφαλίζοντας την ομαλή λειτουργία της Έδρας.
Εύρος Δράσης της Επώνυμης Έδρας
Οι βασικοί στόχοι της Έδρας είναι: α) να ενισχύσει την έρευνα και την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού σχετικά με την πολιτισμική και την εκκλησιαστική ιστορία του Ελληνισμού της Ανατολής από το 1071 και εξής, β) να εξειδικεύσει την έρευνα στην εκκλησιαστική ιστορία και πνευματική ζωή του Ελληνισμού στην Καππαδοκία, την Ιωνία, τον Πόντο και την παρευξείνια ζώνη, γ) να συνεργαστεί με το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ., ειδικότερα το ακαδημαϊκό προσωπικό που υπηρετεί το γνωστικό αντικείμενο «Ιστορία του Ελληνισμού της Ανατολής», για την υλοποίηση κοινών ερευνητικών δράσεων, δ) να εφαρμόσει τα πορίσματα της έρευνας στη διδασκαλία, να προσελκύσει νέους/ες φοιτητές/τριες και να εξοικειώσει νέους/ες ερευνητές/τριες στο συγκεκριμένο γνωστικό πεδίο, ε) να προωθήσει την ιστορική έρευνα σχετικά με την εκκλησιαστική ιστορία και τον πολιτισμό του Ελληνισμού της Ανατολής και να ενισχύσει την παρουσία του Α.Π.Θ. τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδος, μέσω της σύναψης συνεργασιών με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστημιακά ιδρύματα, στα οποία καλλιεργείται η μελέτη του ανωτέρω επιστημονικού πεδίου.
Πέραν της διδασκαλίας μαθημάτων σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, καθώς και της παραγωγής ερευνητικού έργου εκ μέρους του/της κατόχου της Έδρας, οι λοιπές δράσεις της επιμερίζονται ως ακολούθως:
- Διοργάνωση συνεδρίων (τοπικών ή διεθνών) - σεμιναρίων - διαλέξεων.
- Ανάπτυξη δικτύου συνεργασιών με πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
- Διοργάνωση θερινών σχολείων και εκπαιδευτικών και επιμορφωτικών προγραμμάτων.
- Διεκδίκηση ερευνητικών προγραμμάτων που θα σχετίζονται με το γνωστικό πεδίο της Έδρας.
Για τη διασφάλιση της επίτευξης των ανωτέρω στόχων, οι συμμετέχοντες θα συστήσουν από κοινού Πενταμελή Επιτροπή Παρακολούθησης του Έργου της Έδρας, η οποία θα έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα. Πρόεδρος της Επιτροπής θα είναι ο/η εκάστοτε Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. Οι φορείς θα ορίζουν από έναν εκπρόσωπο.
Επίσης, προβλέπεται η ως άνω Επιτροπή Παρακολούθησης να προτείνει συνεργασίες με προσωπικότητες και ακαδημαϊκούς εγνωσμένου κύρους. Αυτές οι συνεργασίες θα δύνανται να έχουν τη μορφή μιας Συμβουλευτικής Επιτροπής (steering committee).
Ακαδημαϊκή Λειτουργία
1. Η θέση του/της εκάστοτε κατόχου της Έδρας ανήκει στον επιστημονικό κλάδο της Εκκλησιαστικής Ιστορίας και του Πολιτισμού του Ελληνισμού, θα προκηρύσσεται με γνωστικό αντικείμενο «Εκκλησιαστική Ιστορία και Πολιτισμός του Ελληνισμού της Ανατολής 11ος-20ός αιώνας», στη βαθμίδα του/της Επίκουρου/ης Καθηγητή/ τριας, με σύμβαση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου, μεταξύ του Α.Π.Θ. και του/της εκλεγέντος/εκλεγείσας Επίκου- ρου/ης Καθηγητή/τριας, για την Έδρα «Μητροπολίτης Δράμας Παύλος-Εκκλησιαστική Ιστορία και Πολιτισμός του Ελληνισμού της Ανατολής 11ος-20ός αιώνας», θα είναι ορισμένου χρόνου, τριετούς διάρκειας, και η αμοιβή του/της θα καταβάλλεται από το Α.Π.Θ. και θα προέρχεται από τη χρηματοδότηση των συμβαλλομένων.
Το γνωστικό αντικείμενο της θέσης προσδιορίζεται ως εξής:
Έχει ως επίκεντρο την ιστορία του Ελληνισμού κατά την περίοδο από τον 11ο αι. έως τον 20ό αι. με έμφαση τους οθωμανικούς χρόνους και περιλαμβάνει:
- Το ιστορικό και πολιτισμικό υπόβαθρο του Ελληνισμού στις περιοχές της Καππαδοκίας, της Ιωνίας, του Εύξεινου Πόντου και της Παρευξείνιας Ζώνης (Μαύρης Θάλασσας, Καυκάσου), κατά τις περιόδους της βυζαντινής και της οθωμανικής αυτοκρατορίας καθώς και τη δημιουργία εστιών Ελληνισμού - ελληνορθόδοξων κοινοτήτων - κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας.
- Τη δημιουργία πνευματικών και εκπαιδευτικών κέντρων μεγάλου βεληνεκούς, παραδείγματος χάριν του Φροντιστηρίου της Ελληνικής Κοινότητας της Τραπεζούντας και της Ευαγγελικής Σχολής της Σμύρνης καθώς και τους Έλληνες λογίους των ως άνω περιοχών.
- Την ανάπτυξη και την καλλιέργεια της πνευματικής ζωής και του μοναχικού ιδεώδους και τη δημιουργία σπουδαίων μοναστικών κέντρων (όρος Μελά, Όλυμπος Βιθυνίας, Καππαδοκία) εξαρτώμενων από το Οικουμενικό Πατριαρχείο (Σταυροπήγια).
- Τη γεωγραφία, την ίδρυση, την εδραίωση, την οργάνωση και τη διοικητική διάρθρωση της Εκκλησίας στις παραπάνω περιοχές από τη βυζαντινή στην οθωμανική περίοδο (επισκοπική και ενοριακή οργάνωση), καθώς και την έρευνα της εκκλησιαστικής πολιτικής του Βυζαντίου και του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
- Τη συμβίωση Ελλήνων και Οθωμανών και εν γένει διαφορετικών εθνοτικών και θρησκευτικών ομάδων στον ίδιο χώρο (Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι, Αρμένιοι, Εβραίοι).
- Την έρευνα και τη μελέτη της παρουσίας και της ιεραποστολικής δράσης ετερόδοξων χριστιανικών πληθυσμών (Ρωμαιοκαθολικών και Προτεσταντών).
- Την γενοκτονία του ποντιακού και του μικρασιατικού Ελληνισμού και την υποχρεωτική μετακίνηση των χριστιανικών πληθυσμών της καθ’ ημάς Ανατολής στην ελληνική χερσόνησο.
- Την έρευνα, τη μελέτη και την ανάδειξη θεμάτων που συνδέονται με ζητήματα προσφυγικής μνήμης.
- Τη δημιουργία ενός επιστημονικού ερευνητικού υποβάθρου (συγκέντρωση αρχειακών συλλογών, μουσειακών εκθεμάτων, βιβλίων, φωτογραφιών κ.λπ. με ψηφιοποίηση και επιστημονική τεκμηρίωση κατά χρονολογική περίοδο και θεματική της πολιτιστικής μας κληρονομιάς) για την περαιτέρω ανάπτυξη και προώθηση των βυζαντι- νών, οθωμανικών και νέων ελληνικών σπουδών σχετικά με την καθ’ ημάς Ανατολή, ώστε με αυστηρώς επιστημονικά κριτήρια να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις του 21ου αιώνα.
Η υπό ίδρυση Έδρα θα επιδιώκει συνεργασίες και με άλλα Πανεπιστήμια, ώστε να δύνανται οι φοιτητές/τριες τους να αποκτούν ολοκληρωμένη επιστημονική γνώση που αφορά στην Εκκλησιαστική Ιστορία και τον Πολιτισμό του Ελληνισμού της Ανατολής 11ος-20ός αιώνας.
2. Η πλήρωση της Έδρας γίνεται σύμφωνα με το εκάστοτε ισχύον κανονιστικό πλαίσιο.
3. Ο/Η εκλεγείς/σα Επίκουρος/η Καθηγητής/τρια της Έδρας «Μητροπολίτης Δράμας Παύλος - Εκκλησιαστική Ιστορία και Πολιτισμός του Ελληνισμού της Ανατολής 11ος-20ός αιώνας» οφείλει να μεριμνά για την επίτευξη των σκοπών και των στόχων της Έδρας, όπως περιγράφονται στις Παραγράφους 1 και 2 του παρόντος Μνημονίου Συνεργασίας, να διαθέτει ισχυρό ακαδημαϊκό υπόβαθρο σε συναφή τομέα (όπως περιγράφεται στην προκήρυξη για τη θέση) και σαφές όραμα για την προώθηση της Έδρας και του γνωστικού της αντικειμέ- νου στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες. Επίσης, οφείλει να προάγει τόσο την ακαδημαϊκή αριστεία όσο και την καινοτόμο εκπαίδευση, διασφαλίζοντας παράλληλα την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα της Έδρας «Μητροπολίτης Δράμας Παύλος - Εκκλησιαστική Ιστορία και Πολιτισμός του Ελληνισμού της Ανατολής 11ος-20ός αιώνας» στο ευρύτερο πλαίσιο του Α.Π.Θ.
Ειδικότερα, ο/η κάτοχος της Έδρας επιφορτίζεται με:
- Την κάλυψη των διδακτικών αναγκών της Έδρας και των λοιπών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που συνδέονται με αυτή. Αυτός/ή είναι υπεύθυνος/η για τη διδασκαλία δύο κατ’ επιλογήν μαθημάτων με τίτλους: (α) «Εισαγωγή στην Εκκλησιαστική Ιστορία του Ελληνισμού της Ανατολής 11ος-20ός αι.» και (β) «Ιστορία του Ελληνικού Πολιτισμού στην Ανατολή» αντίστοιχα, τα οποία θα προσφέρονται σε προπτυχιακό επίπεδο ως επιλεγόμενα σε διατμηματική βάση για όλους/ες τους/ τις προπτυχιακούς/ές φοιτητές/τριες του Α.Π.Θ. και θα κατανέμονται στα δύο εξάμηνα σπουδών (χειμερινό - εαρινό). Επιπλέον, θα διδάσκει ένα μάθημα στην αγγλική γλώσσα, με τίτλο «Hellenism in Asia Minor», το οποίο θα προσφέρεται και στα δύο εξάμηνα σε όλους/ες τους/τις φοιτητές/τριες Erasmus του Α.Π.Θ., αλλά και σε ενδεχόμενο ξενόγλωσσο Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών (Π.Π.Σ.) του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ., ενώ θα συμμετέχει ενεργά και στη λειτουργία των Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών (Π.M.Σ.) του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. Παράλληλα, ο/η ίδιος/α θα οργανώνει εκπαιδευτικές δράσεις, στόχος των οποίων θα είναι η περαιτέρω εξοικείωση και η εμβάθυνση των φοιτητών/ τριών στο συγκεκριμένο γνωστικό πεδίο.
- Τον προγραμματισμό επιστημονικών δράσεων της Έδρας και τον συντονισμό των δράσεων αυτών. Εδώ περιλαμβάνονται: (α) η διοργάνωση συνεδρίων τόσο σε διεθνές όσο και σε τοπικό επίπεδο, (β) η πραγματοποίηση επιστημονικών διαλέξεων με τη συμμετοχή τόσο μελών του Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ., όσο και άλλων ερευνητών/ τριών από την Ελλάδα και το εξωτερικό και (γ) η σύναψη συνεργασιών με άλλα πανεπιστημιακά και ερευνητικά Ιδρύματα τόσο της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού.
- Την εκπροσώπηση της Έδρας σε διεθνή ακαδημαϊκά και πολιτιστικά φόρα μέσω της συμμετοχής του/της σε επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και σε τοπικούς και ξένους επιστημονικούς οργανισμούς και επιτροπές.
4. Οι συμβαλλόμενοι (δωρητές και Πανεπιστήμιο) οφείλουν να λαμβάνουν κάθε πρόνοια και να προβαίνουν στις απαραίτητες ενέργειες, ώστε να διασφαλίζεται η προσέλκυση κατάλληλων υποψηφίων για την κατάληψη της Έδρας, με σκοπό την επίτευξη των στόχων της.
5. Ο/Η εκάστοτε κάτοχος της Έδρας θα έχει την ευθύνη υποβολής του ετήσιου ακαδημαϊκού και οικονομικού απολογισμού στα όργανα διοίκησης των συμμετεχόντων δωρητών και του Α.Π.Θ., οι οποίοι αξιολογούν το έργο που επιτελεί η Έδρα, ώστε να διασφαλίζεται η σύμπλευση με τους σκοπούς της ίδρυσής της, όπως αυτοί ορίζονται στις Παραγράφους 1 και 2 του παρόντος Μνημονίου Συνεργασίας, και η αμοιβή του/της θα προέρχεται από τη χρηματοδότηση των θεσμικών φορέων.
Οικονομικές Διατάξεις
Το ποσό της ετήσιας χρηματοδότησης της Επώνυμης
Έδρας ανέρχεται στις τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ. Η Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος θα προσφέρει δεκαπέντε χιλιάδες (15.000) ευρώ κατ’ έτος. Η κάθε μία από τις τρεις συμβαλλόμενες Ιερές Μητροπόλεις θα προσφέρει πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ κατ’ έτος. Σε περίπτωση αδυναμίας καταβολής του ποσού από τις Ιερές Μητροπόλεις, το ποσό θα καταβάλλεται από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Η δωρεά θα καταβάλλεται κατ’ έτος υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει υποβληθεί στους δωρητές Έκθεση Πεπραγμένων του προηγούμενου ακαδημαϊκού έτους. Η Έδρα, ανεξάρτητα από την ετήσια χρηματοδότηση των Συμβαλλομένων, θα μπορεί να χρηματοδοτείται και από Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου, από ερευνητικά προγράμματα εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, από επιχορηγήσεις και από τυχόν δίδακτρα
θερινών σχολείων και επιμορφωτικών προγραμμάτων. Οι δωρεές, καθώς και κάθε άλλο έσοδο για τη λειτουργία της Επώνυμης Έδρας θα διατίθενται αποκλειστικά για την κάλυψη των δαπανών λειτουργίας της. Απαγορεύεται ρητά η διάθεση της δωρεάς ή του εσόδου (έστω και
προσωρινά) για οποιοδήποτε άλλο σκοπό.
Το ποσό της ετήσιας χρηματοδότησης εκ μέρους των θεσμικών φορέων της Έδρας «Μητροπολίτης Δράμας Παύλος-Εκκλησιαστική Ιστορία και Πολιτισμός του Ελληνισμού της Ανατολής 11ος-20ός αιώνας» θα κατατίθεται στον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) του Α.Π.Θ. για τη συγκεκριμένη Έδρα.
Η κατάθεση θα γίνεται σε δύο ισόποσες δόσεις ως εξής:
- 1η δόση μέχρι την 1η Απριλίου εκάστου έτους, και
- 2η δόση μέχρι την 1η Οκτωβρίου εκάστου έτους. Το πρόσωπο του υπευθύνου για τη διαχείριση του
λογαριασμού της Έδρας θα προσδιορισθεί με βάση το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο.
Ο/Η κάτοχος της Έδρας «Μητροπολίτης Δράμας Παύλος-Εκκλησιαστική Ιστορία και Πολιτισμός του Ελληνισμού της Ανατολής 11ος-20ός αιώνας» θα υποβάλλει, μέχρι το τέλος Αυγούστου εκάστου έτους, στα όργανα διοίκησης των συμβαλλομένων (Α.Π.Θ. και Δωρητών) έκθεση, στην οποία θα καταγράφεται το σύνολο του έργου που πραγματοποίησε η Έδρα κατά την περίοδο από τον Αύγουστο του προηγούμενου ημερολογιακού έτους μέχρι τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους. Επίσης, θα υποβάλλει αναλυτικό οικονομικό απολογισμό για τις δαπάνες και τα έσοδα της Έδρας, για την ίδια χρονική περίοδο, ο οποίος θα πρέπει να συνοδεύεται από τα απαραίτητα παραστατικά, αποδείξεις και τιμολόγια. Τέλος, ο/η κάτοχος της Έδρας οφείλει να αποστέλλει στους θεσμικούς φορείς δύο (2) αντίγραφα για κάθε επιστημονική ή μη έκδοση. Επίσης, τα ανωτέρω αντίγραφα ο/η κάτοχος της Έδρας θα κοινοποιεί στον/στην εκάστοτε Πρόεδρο του Τμήματος Θεολογίας, στον/στην Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής, στον/στην Πρύτανη και στη Σύγκλητο του Α.Π.Θ.
Το Α.Π.Θ. θα παρέχει την υποδομή για τη στέγαση της Έδρας, μαζί με τον απαιτούμενο τεχνικό και λοιπό απαραίτητο εξοπλισμό.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
