Λεωνίδας Βουρλιώτης Μια νέα ανάλυση σε ευρωπαϊκό επίπεδο φωτίζει τους πραγματικούς λόγους που οδηγούν χιλιάδες νέους στην εγκατάλειψη της εκπαίδευσης και ανατρέπει διαδεδομένες αντιλήψεις. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το βασικό πρόβλημα δεν είναι – όπως συχνά πιστεύεται – τα οικονομικά, αλλά οι λανθασμένες αρχικές επιλογές σπουδών. Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα εμφανίζει εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά εγκατάλειψης, γεγονός που προκαλεί συζήτηση για το πώς πρέπει να ερμηνευτεί.
Σύμφωνα με τη νεότερη έκθεση της Eurostat, το 43% των νέων που εγκαταλείπουν την εκπαίδευση δηλώνουν ότι το αντικείμενο σπουδών αποδείχθηκε πιο δύσκολο από ό,τι περίμεναν ή δεν ανταποκρινόταν στις προσδοκίες τους.
Το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 50% στις μεταδευτεροβάθμιες σπουδές, στοιχείο που αναδεικνύει τη σημασία του επαγγελματικού προσανατολισμού και της επαρκούς πληροφόρησης πριν από κρίσιμες εκπαιδευτικές επιλογές.
Συνολικά, το 14% των πολιτών της ΕΕ ηλικίας 15–34 ετών δηλώνει ότι έχει εγκαταλείψει τουλάχιστον μία φορά σχολείο, πανεπιστήμιο ή πρόγραμμα κατάρτισης.
Μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ
Η εγκατάλειψη της εκπαίδευσης δεν κατανέμεται ομοιόμορφα στην Ευρώπη.
Στην κορυφή της κατάταξης βρίσκονται:
Ολλανδία: 32% (περίπου 1 στους 3 νέους)
Δανία: 27%
Λουξεμβούργο: 25%
Τα υψηλά αυτά ποσοστά συνδέονται συχνά με ευέλικτα εκπαιδευτικά συστήματα, όπου η αλλαγή σπουδών είναι πιο «ανεκτή», αλλά και με αυξημένες απαιτήσεις στα προγράμματα.
Το θετικό – αλλά σύνθετο – μήνυμα για την Ελλάδα
Στον αντίποδα, η Ελλάδα καταγράφει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά εγκατάλειψης σπουδών στην ΕΕ.
Σύμφωνα με τη Eurostat, μόλις το 2,2% των Ελλήνων δηλώνει ότι έχει εγκαταλείψει έστω και μία φορά την εκπαίδευσή του, είτε στη δευτεροβάθμια είτε στην τριτοβάθμια βαθμίδα. Η χώρα μας βρίσκεται δεύτερη από το τέλος στη σχετική κατάταξη.
Ωστόσο, τα δεδομένα χρειάζονται προσεκτική ανάγνωση:
μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε θεσμικό πλαίσιο διαγραφής φοιτητών από τα δημόσια πανεπιστήμια, γεγονός που ενδέχεται να «υποεκτιμά» το πραγματικό μέγεθος της απομάκρυνσης από τις σπουδές.
Χαμηλή εγκατάλειψη – υψηλός οικονομικός αποκλεισμός
Παρότι λιγότεροι από 1 στους 10 Ευρωπαίους δηλώνουν ότι εγκατέλειψαν τις σπουδές αποκλειστικά για οικονομικούς λόγους, αναδύεται ένα εντυπωσιακό παράδοξο.
Χώρες με χαμηλά συνολικά ποσοστά εγκατάλειψης εμφανίζουν υψηλά ποσοστά οικονομικού αποκλεισμού:
Ρουμανία: 22% όσων εγκατέλειψαν επικαλούνται έλλειψη πόρων (η χώρα δαπανά από τα χαμηλότερα ποσοστά ΑΕΠ για εκπαίδευση).
Βουλγαρία: μόνο 3,5% συνολική εγκατάλειψη, αλλά 30% για οικονομικούς λόγους – το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ.
Κύπρος: χαμηλή εγκατάλειψη, αλλά τρίτη στην ΕΕ ως προς την οικονομική αιτία αποχώρησης.
Πέρα από τα ακαδημαϊκά και οικονομικά αίτια:
18,5% εγκατέλειψε για προσωπικούς ή οικογενειακούς λόγους
14% για να ενταχθεί στην αγορά εργασίας
8% λόγω ασθένειας ή αναπηρίας
Ο «σιωπηλός» ρόλος της ψυχικής υγείας
Η ψυχική υγεία δεν καταγράφεται ρητά στα στοιχεία της Eurostat, ωστόσο έρευνες δείχνουν ότι αποτελεί καθοριστικό υποκείμενο παράγοντα. Μελέτη στο Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψε ότι το 2024 η ψυχολογική πίεση συνδέθηκε με το 29% των περιπτώσεων εγκατάλειψης, το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ όλων των αιτιών.
Σύμφωνα με το Higher Education Policy Institute, μετά την πανδημία αυξάνονται:
τα προβλήματα ψυχικής υγείας
η μοναξιά
η αίσθηση μη ένταξης στο ακαδημαϊκό περιβάλλον
Παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα την ανθεκτικότητα των φοιτητών.
Τι δείχνουν τα στοιχεία – και τι απαιτείται
Η ευρωπαϊκή εικόνα καταδεικνύει ότι η αντιμετώπιση της εγκατάλειψης σπουδών δεν έχει μία μόνο λύση. Απαιτεί:
ουσιαστικό επαγγελματικό προσανατολισμό πριν την επιλογή σπουδών
ενίσχυση της φοιτητικής μέριμνας
επαρκή και δίκαιη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης
συστηματική στήριξη της ψυχικής υγείας των νέων
Για την Ελλάδα, το χαμηλό ποσοστό εγκατάλειψης αποτελεί θετική ένδειξη, αλλά και υπενθύμιση ότι οι αριθμοί χρειάζονται ερμηνεία – και κυρίως πολιτικές που να διασφαλίζουν όχι απλώς την παραμονή, αλλά και την ποιοτική ολοκλήρωση των σπουδών.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
