28η Οκτωβρίου: Γιατί αποκλείστηκε από σημαιοφόρος ο μαθητής με αυτισμό

ΘΕΜΑ: «Απάντηση στην Ερώτηση με αρ. πρωτ. 792/3-11-2025»

Σε απάντηση του ανωτέρω Μέσου Κοινοβουλευτικού Ελέγχου, κάνουμε γνωστά τα ακόλουθα:

Ως προς την αξιολόγηση των μαθητών/τριών του δημοτικού σχολείου ισχύουν τα όσα προβλέπονται στην παρ. 3 του άρθρου 4 του ΠΔ 8/1995 (Α΄ 3) καθώς και στην παρ. 3 του άρθρου 4 της με αρ. πρωτ. Φ.7Α/ΦΜ/212191/Δ1/2017 (Β΄ 4358) ΥΑ του ΥΠΑΙΘΑ με θέμα «Έντυπο ελέγχου προόδου μαθητών Δημοτικού σχολείου». Συγκεκριμένα:

«Στις Ε΄ και Στ΄ τάξεις Δημοτικού προβλέπεται περιγραφική αξιολόγηση σε συνδυασμό με κλίμακα Βαθμολογίας που είναι λεκτική και αριθμητική, ως ακολούθως: Άριστα (9-10), Πολύ καλά (7-8), Καλά (5-6), Σχεδόν καλά (<5). Στο Βιβλίο Μητρώου και Προόδου καταχωρίζεται η βαθμολογία με αριθμητικά σύμβολα. Αν κατά την εξαγωγή του μέσου όρου της ετήσιας επίδοσης μαθητή κατά μάθημα όσο και του γενικού μέσου όρου όλων των μαθημάτων προκύψει κλάσμα ίσο ή μεγαλύτερο από το μισό της ακέραιας μονάδας, τότε αυτό λογίζεται ως ακέραια μονάδα και προστίθεται στο ακέραιο μέρος του μέσου όρου. Το κλασματικό αυτό υπόλοιπο παραλείπεται αν είναι μικρότερο από το μισό της ακέραιας μονάδας.»

Ως προς την επιλογή σημαιοφόρων, παραστατών και υπεύθυνων για την κατάθεση στεφάνου στο δημοτικό σχολείο ισχύουν τα όσα προβλέπονται στην παρ. 5 του άρθρου 3 του ΠΔ 79/2017 (Α΄109), όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 41 του ν. 4633/2019 (Α 161). Ειδικότερα:

1. «Σημαιοφόροι ορίζονται δύο μαθητές της ΣΤ ́ τάξης, o ένας για το χρονικό διάστημα μέχρι 31 Ιανουαρίου και o άλλος από 1η Φεβρουαρίου μέχρι το τέλος του διδακτικού έτους. Επιλέγονται αυτοί που κατά το προηγούμενο σχολικό έτος έχουν συγκεντρώσει το μεγαλύτερο γενικό μέσο όρο βαθμολογίας, υπολογιζόμενου και του κλασματικού του μέρους. Το κλασματικό μέρος αναφέρεται στον ετήσιο γενικό μέσο όρο. Σε περίπτωση ισοβαθμίας και στο κλασματικό μέρος, διενεργείται κλήρωση
2. Παραστάτες ορίζονται δέκα (10) μαθητές της ΣΤ ́ τάξης, πέντε (5) για το χρονικό διάστημα μέχρι 31 Ιανουαρίου και πέντε από 1η Φεβρουαρίου μέχρι το τέλος του διδακτικού έτους. Η επιλογή γίνεται με την ίδια διαδικασία με την οποία επιλέγονται οι σημαιοφόροι.
3. Με τον τρόπο που περιγράφεται στην περίπτωση α ́, επιλέγονται δύο (2) μαθητές της ΣΤ ́ τάξης που δεν επιλέχθηκαν ούτε σημαιοφόροι ούτε παραστάτες, στους οποίους ανατίθεται η κατάθεση στεφάνου, ο ένας για το διάστημα μέχρι 31 Ιανουαρίου και ο άλλος από 1η Φεβρουαρίου μέχρι το τέλος του διδακτικού έτους.
4. Οι σημαιοφόροι, οι παραστάτες και οι υπεύθυνοι για την κατάθεση στεφάνου επιλέγονται ανά τμήμα για τα ως άνω χρονικά διαστήματα αντίστοιχα. Η κατά τις προηγούμενες παραγράφους επιλογή ή κλήρωση, εφόσον συντρέχει τέτοια περίπτωση, πραγματοποιείται από τον διευθυντή της σχολικής μονάδας ή τον νόμιμο αναπληρωτή του παρουσία του συλλόγου διδασκόντων και των ενδιαφερομένων μαθητών και συντάσσεται σχετικό πρακτικό.».

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά το εν λόγω περιστατικό, όπως προκύπτει από το υπ’ αρ. 18411/6-11-2025 έγγραφο της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Γ΄ Αθήνας, η Διεύθυνση Εκπαίδευσης διερεύνησε το ζήτημα προβαίνοντας στις εξής ενέργειες:

1. λήψη αναφορών από το σχολείο,
2. εξέταση της έκθεσης του Συμβούλου Εκπαίδευσης και
3. προσωπική επικοινωνία του Διευθυντή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Γ΄ Αθήνας με τον πατέρα του μαθητή για ενημέρωση και συνεργασία.

Παραθέτουμε επακριβώς το πόρισμα της διερεύνησης:

«Από τη διερεύνηση προέκυψε ότι η επιλογή σημαιοφόρου πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Κατά τη διαδικασία σημειώθηκε τεχνικό σφάλμα στο πληροφοριακό σύστημα MySchool, με αποτέλεσμα εσφαλμένο υπολογισμό του μέσου όρου. Το σφάλμα διορθώθηκε άμεσα και η διαδικασία επαναλήφθηκε. Δεν διαπιστώθηκε πρόθεση αποκλεισμού ή διάκρισης. Η μη έγκαιρη ενημέρωση των γονέων επηρέασε αρνητικά το παιδί, γεγονός που αντιμετωπίστηκε με παιδαγωγικό τρόπο».

Σε συνέχεια του γεγονότος και επιπροσθέτως της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης που ήδη παρέχεται στον μαθητή σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό ΕΑΕ και το υποστηρικτικό προσωπικό, διενεργήθηκαν τα εξής:

1. Ενεργοποιήθηκαν οι δομές ΕΔΥ και ΚΕΔΑΣΥ για παρακολούθηση και παιδαγωγική καθοδήγηση.
2. Δόθηκαν οδηγίες στις σχολικές μονάδες για έγκαιρη ενημέρωση γονέων και προώθηση σχολικής συμπερίληψης.
3. Ο Σύλλογος Διδασκόντων ενημερώθηκε και υλοποιεί δράσεις ευαισθητοποίησης. Ολοκληρώνοντας, στο ανωτέρω έγγραφο, η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Γ΄ Αθήνας καταλήγει ως εξής:

«Κατόπιν των ανωτέρω, το περιστατικό αποδίδεται σε ανθρώπινο/τεχνικό λάθος κατά τη χρήση του συστήματος MySchool, χωρίς πρόθεση αποκλεισμού. Η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Γ΄ Αθήνας έχει λάβει διορθωτικά και παιδαγωγικά μέτρα, παρακολουθεί την εξέλιξη του θέματος και διασφαλίζει τη συνεργασία σχολείου και οικογένειας για την ομαλή φοίτηση του μαθητή».

Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι η πάταξη φαινομένων διάκρισης ή άνισης μεταχείρισης και η ευαισθητοποίηση των σχολικών μονάδων υποστηρίζεται από το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού ποικιλοτρόπως. Ενδεικτικά δείγματα υποστηρικτικών πρωτοβουλιών και θεσμών είναι τα κάτωθι:

Α) Έκδοση Οδηγού Ενταξιακής Εκπαίδευσης

Στο πλαίσιο της προσπάθειας προαγωγής του ενταξιακού στόχου, τα τελευταία χρόνια, το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού συμμετείχε σε δύο προγράμματα τεχνικής υποστήριξης που αφορούσαν στην προαγωγή της ενταξιακής εκπαίδευσης τα οποία υλοποιήθηκαν, με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (SRSP/TSI) και συγκεκριμένα στα κάτωθι:

1. Πρόγραμμα με τίτλο «Προωθώντας την ενταξιακή εκπαίδευση: Αντιμετώπιση προκλήσεων στη νομοθεσία, στην εκπαιδευτική πολιτική και πράξη» (περίοδος υλοποίησης: Ιούλιος 2019-Ιούλιος 2022) και
2. Πρόγραμμα με τίτλο: «Εφαρμογή της Εγγύησης για το Παιδί – Προωθώντας την ενταξιακή εκπαίδευση στην Ελλάδα – 2η φάση» (περίοδος υλοποίησης: Οκτώβριος 2022- Νοέμβριος 2024).

Τεχνικός πάροχος στα ως άνω προγράμματα υπήρξε ο Ευρωπαϊκός Φορέας Ειδικής Αγωγής και Ενταξιακής Εκπαίδευσης (European Agency for Special Needs and Inclusive Education) σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο πλαίσιο των δράσεων ευαισθητοποίησης των εν λόγω προγραμμάτων:

1. πλήθος σχολείων συμμετείχε σε δράσεις που αφορούσαν στη δημιουργία ενταξιακών σχολικών κοινοτήτων και στην πάταξη αποκλεισμών και
2. συντάχθηκε και αποστάλθηκε σε όλα τα σχολεία της χώρας ο «Οδηγός Ενταξιακής Εκπαίδευσης» με εκτενή στοιχεία για τη συγκρότηση ενταξιακών σχολικών περιβαλλόντων.

Β) Προγράμματα Συνεκπαίδευσης

Στο πλαίσιο της προαγωγής της ενταξιακής εκπαίδευσης και της πάταξης των διακρίσεων, οι σχολικές μονάδες γενικής και ειδικής εκπαίδευσης συνεργάζονται τα τελευταία χρόνια για την υλοποίηση προγραμμάτων συνεκπαίδευσης.

Ο θεσμός των προγραμμάτων συνεκπαίδευσης μεταξύ ειδικών και γενικών σχολείων εισήχθη με το άρθρο 82 του Ν. 4368/2016 και προσδιορίστηκε με την υπ΄αριθμ. 172877/Δ3/17-10-2016  Υπουργική  Απόφαση  (ΦΕΚ  3561/Β΄/17-10-2016)  με  τίτλο:

«Καθορισμός της Διαδικασίας Σχεδιασμού, Υλοποίησης και Αξιολόγησης Προγραμμάτων Συνεκπαίδευσης», όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σύμφωνα με την υπ΄αριθμ. 10537/Δ3/23-01-2019 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 431/Β΄/14-02-2019).

Στόχοι των ανωτέρω προγραμμάτων συνεκπαίδευσης είναι:

• Η προώθηση της ένταξης και των ίσων ευκαιριών στην εκπαίδευση.
• Η ανάπτυξη των γνωστικών, μαθησιακών, ψυχοσυναισθηματικών και κοινωνικών δεξιοτήτων όλων των μαθητών/τριών, συμπεριλαμβανομένων των μαθητών/τριών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
• Η ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών των σχολείων γενικής και ειδικής εκπαίδευσης σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η καλλιέργεια σεβασμού στη διαφορετικότητα.
• Η ανάπτυξη δεξιοτήτων ενσυναίσθησης στους μαθητές/τριες αμφότερων των σχολικών πλαισίων.

Τύποι και περιεχόμενο προγραμμάτων συνεκπαίδευσης είναι τα κάτωθι:

• Η διοργάνωση δράσεων οργανωμένου παιχνιδιού, αθλοπαιδιών, καλλιτεχνικών και λοιπών δραστηριοτήτων που αποσκοπούν, αφενός, στην καλλιέργεια στάσεων αποδοχής της διαφορετικότητας και, αφετέρου, στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων.
• Η διεξαγωγή κοινών προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων (Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας, Πολιτιστικών Θεμάτων) και προγραμμάτων Αγωγής Σταδιοδρομίας καθώς και η σύμπραξη σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα (Erasmus+, eTwinning κ.ά.), με στόχο: α) την καλλιέργεια και ενδυνάμωση κοινωνικών, γλωσσικών, επικοινωνιακών, διαπροσωπικών και κινητικών δεξιοτήτων, β) τη βελτίωση του αυτοσυναισθήματος και γ) την αύξηση της επιθυμίας και του ενδιαφέροντος για μάθηση.
• Η διεξαγωγή προγραμμάτων ένταξης και συμμετοχής μαθητών/τριών ΣΜΕΑΕ σε συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα τάξεων σχολείων γενικής εκπαίδευσης με στόχους γνωστικής ανάπτυξης και καλλιέργειας των ακαδημαϊκών τους δεξιοτήτων.
• Η αλληλεπίδραση προγραμμάτων για την πραξιακή μάθηση και ο συνδυασμός διαφορετικών μαθησιακών προτύπων, όπως, για παράδειγμα, η συνδιδασκαλία ενόςμαθήματος όπου το θεωρητικό μέρος παρουσιάζεται στο γενικό σχολείο και το εργαστηριακό μέρος εφαρμόζεται στο εργαστήριο της ΣΜΕΑΕ.

Γ. Λειτουργία ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ-Ε.Δ.Υ.

Στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας ζητήματα που άπτονται της πάταξης των διακρίσεων και της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης (μαθητών, γονέων και κηδεμόνων, εκπαιδευτικού προσωπικού) εμπίπτουν στις αρμοδιότητες των ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. & Ε.Δ.Υ. που προβλέπονται στο ν. 4823/2021 (Α΄136). Τα Σχολικά Δίκτυα Εκπαιδευτικής Υποστήριξης (Σ.Δ.Ε.Υ.), οι Επιτροπές Διεπιστημονικής Υποστήριξης (Ε.Δ.Υ.) και τα ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. υποστηρίζουν μαθητές, σχολεία και Εργαστηριακά Κέντρα (ΕΚ) της περιοχής ευθύνης τους με σκοπό τη διασφάλιση ίσης πρόσβασης στην εκπαίδευση για όλους ανεξαιρέτως τους μαθητές και τη διασφάλιση της αρμονικής ψυχοκοινωνικής τους ανάπτυξης και προόδου.

Δ. Ευρύτερες παρεμβάσεις

Τόσο σε σχολεία Ειδικής Αγωγής όσο και σε σχολεία Γενικής Αγωγής υλοποιούνται δράσεις-προγράμματα, που αφορούν θέματα πάταξης των διακρίσεων και προαγωγής ενταξιακών πρακτικών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τα εν λόγω προγράμματα αφορούν στα εξής:

1. Προγράμματα Αγωγής Υγείας, στο πλαίσιο Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων (υπ΄ αριθμ. πρωτ. 132714/Δ7/6-11-2024 Εγκύκλιος του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α.) με ενδεικτική θεματολογία όπως: πρόληψη κι αντιμετώπιση της βίας και του σχολικού εκφοβισμού, διαπροσωπικές σχέσεις - διαχείριση συγκρούσεων, ψυχική υγεία - συναισθηματική αγωγή , αξίες ζωής (σεβασμός, αγάπη, ειρήνη, ανεκτικότητα, τιμιότητα κ.ά.).
2. Εργαστήρια Δεξιοτήτων. Ειδικότερα, σύμφωνα με την υπ' αριθμ. 94236/ΓΔ4/04-08- 2021 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 3567/ τεύχος Β'), έχουν εισαχθεί και υλοποιούνται Εργαστήρια Δεξιοτήτων στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και στην Ειδική Αγωγή αντίστοιχα. Σκοπός των «Εργαστηρίων δεξιοτήτων» είναι η ενίσχυση της καλλιέργειας ήπιων δεξιοτήτων, δεξιοτήτων ζωής και δεξιοτήτων τεχνολογίας και επιστήμης στις μαθήτριες και στους μαθητές. Στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων, οι στοχοθετημένες δεξιότητες ομαδοποιούνται και καλλιεργούνται σε τέσσερις κύκλους στοχοθεσίας. Μια εξ αυτών αφορά τη θεματική: «ΖΩ ΚΑΛΥΤΕΡΑ – ΕΥ ΖΗΝ η οποία αναπτύσσεται σε 3 υποάξονες: 1. ΥΓΕΙΑ: Διατροφή- Αυτομέριμνα, Οδική Ασφάλεια 2. Ψυχική και Συναισθηματική Υγεία – Πρόληψη 3. Γνωρίζω το σώμα μου- Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση». Στο πλαίσιο των ανωτέρω περιγραφόμενων Εργαστηρίων Δεξιοτήτων θίγονται ζητήματα που άπτονται της πάταξης διακρίσεων και αποκλεισμών.

Τέλος, σύμφωνα με το υπ’ αρ. 20228/24-11-2025 έγγραφο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ): «(…) Το ΙΕΠ σχεδιάζει και υλοποιεί επιμορφωτικά προγράμματα για το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας τα οποία μεταξύ άλλων στοχεύουν στην ενίσχυσης της επιμόρφωσης και ευαισθητοποίησης σε θέματα συμπερίληψης, αποδοχής της διαφορετικότητας και σεβασμού των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία.

Ειδικότερα, το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ):

α) υλοποιεί το έργο «SUB.8 Δράσεις Κατάρτισης Εκπαιδευτικών / Teacher Training Actions» (Κωδικός ΟΠΣ ΤΑ 5180858), με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο έχει ως αντικείμενο την επιμόρφωση 120.000 εκπαιδευτικών γενικής εκπαίδευσης και 35.000 εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής. Κεντρικός στόχος του έργου είναι η ενίσχυση των τεχνολογικών, παιδαγωγικών και διδακτικών δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών, καθώς και η διεύρυνση της γνώσης περιεχομένου (content knowledge), σε συνάφεια με τα Νέα Προγράμματα Σπουδών (ΝΠΣ), τα οποία διέπονται από τις αρχές της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης προκειμένου να διασφαλιστεί η ισότιμη πρόσβαση όλων των μαθητών/τριών στην εκπαίδευση, η προάσπιση των δικαιωμάτων τους και η ευαισθητοποίηση για την αποδοχή της διαφορετικότητας και της αναπηρίας. Το έργο προωθεί την εξοικείωση των εκπαιδευτικών με τις νέες τεχνολογίες και τα σύγχρονα εκπαιδευτικά εργαλεία, τα οποία δημιουργούν περισσότερες ευκαιρίες για την ίση πρόσβαση στην εκπαίδευση όλων ανεξαιρέτως των μαθητών/τριών.

β) υλοποιεί σε συνεργασία με το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), πρόγραμμα επιμόρφωσης στελεχών εκπαίδευσης και εκπαιδευτικών, με στόχο την ευαισθητοποίησή τους σε ζητήματα συμπερίληψης και προστασίας των δικαιωμάτων των μαθητών/τριών, ιδίως εκείνων με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο του Νόμου 5029/2023 «Ζούμε Αρμονικά Μαζί – Σπάμε τη Σιωπή» και των κανονιστικών πράξεων που εκδόθηκαν στη συνέχεια (ΦΕΚ Β’ 2176/08-04-2024), οι οποίες καθιερώνουν την υποχρεωτική πρόληψη, καταγραφή και διαχείριση περιστατικών Ενδοσχολικής Βίας και Εκφοβισμού (ΕΒΙΕ) και θέτουν τη συμπερίληψη ως βασική αρχή της εκπαιδευτικής πολιτικής.

Ειδικότερα, οι δράσεις αυτές περιλαμβάνουν τέσσερις φάσεις επιμόρφωσης, οι οποίες καλύπτουν διαφορετικές κατηγορίες εκπαιδευτικών και επιδιώκουν τη σταδιακή και βιωματική ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων. Μέχρι σήμερα, έχουν επιμορφωθεί σχεδόν 23.000 στελέχη εκπαίδευσης, εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, Ψυχολόγοι και Κοινωνικοί λειτουργοί. Κεντρικός άξονας της επιμόρφωσης είναι η προώθηση της συμπεριληπτικής κουλτούρας και η παροχή γνώσεων σχετικά με την έννοια της διαφορετικότητας, τη σημασία της αποδοχής και του σεβασμού των ατομικών ιδιαιτεροτήτων, καθώς και πρακτικών εργαλείων για την ανάπτυξη συνεργατικού και ασφαλούς περιβάλλοντος μάθησης.

Παράλληλα, το ΥΠΑΙΘΑ υποστηρίζει τη διάχυση καλών πρακτικών και την επιστημονική ενημέρωση της εκπαιδευτικής κοινότητας μέσα από διοργανώσεις, όπως το συνέδριο του Μαρτίου 2025 με τίτλο «Προσεγγίσεις για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Ενδοσχολικής Βίας και του Εκφοβισμού».

Επιπλέον, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας stopbullying.gov.gr, που λειτουργεί από το 2024, το Υπουργείο διασφαλίζει τη δυνατότητα υποβολής αναφορών και παρακολούθησης περιστατικών, αλλά και τη διάθεση επιμορφωτικού υλικού και οδηγιών προς τους/τις εκπαιδευτικούς.

Στόχος όλων των παραπάνω ενεργειών είναι η καλλιέργεια μιας διαρκούς κουλτούρας συμπερίληψης και η οικοδόμηση σχολείων χωρίς αποκλεισμούς, όπου κάθε μαθητής και μαθήτρια έχει το δικαίωμα να μαθαίνει και να αναπτύσσεται σε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον.

γ) σχεδιάζει την υλοποίηση της Εισαγωγικής Επιμόρφωσης των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Ειδικής Αγωγής καθώς και μελών του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού, η οποία σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο (Ν.1566/1985-ΦΕΚ 167/Α/30-09-1985), αποτελεί προϋπόθεση για τη μονιμοποίησή τους.

Το επιμορφωτικό υλικό περιλαμβάνει ενότητες όπως η ενότητα «Διαχείριση Πολυμορφίας» και «Το Σχολείο των Δεξιοτήτων», μέσα από τις οποίες οι επιμορφούμενοι/ες θα μελετήσουν μοντέλα πολυπολιτισμικής, διαπολιτισμικής και συμπεριληπτικής εκπαίδευσης και θα εξοικειωθούν ώστε να διακρίνουν τις γενικές και ειδικές δεξιότητες, τις γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δεξιότητες, αλλά και τις ήπιες δεξιότητες που αφορούν την επικοινωνία, τη συνεργασία και την πολιτισμική συνείδηση.

Συμπερασματικά, το ΙΕΠ στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του μέσα από τις ανωτέρω δράσεις, καθώς και μέσα από ένα διαρκή σχεδιασμό επιμορφωτικών προγραμμάτων, συμβάλλει ουσιαστικά στην προαγωγή της συμπερίληψης στην ελληνική εκπαίδευση, καθώς ενδυναμώνει τους/τις εκπαιδευτικούς και τα στελέχη εκπαίδευσης ώστε να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις ποικίλες μαθησιακές ανάγκες όλων των μαθητών/τριών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με μαθησιακές δυσκολίες, αναπτυξιακές διαταραχές ή/και αναπηρίες. Μέσα από την ενίσχυση των επαγγελματικών τους δεξιοτήτων, οι εκπαιδευτικοί και τα στελέχη καθίστανται καταλύτες ενός σχολείου ανοιχτού, δημοκρατικού και συμπεριληπτικού, που αναδεικνύει τον ενεργό ρόλο μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών στη διαδικασία της μάθησης.».