Χρήστος Κάτσικας Πόσες ώρες δουλεύει τελικά ένας Έλληνας εκπαιδευτικός; Το ερώτημα φαίνεται απλό, αλλά οι απαντήσεις που δίνονται συχνά είναι παραπλανητικές. Οι στατιστικές του ΟΟΣΑ χρησιμοποιούνται κατά καιρούς από κυβερνήσεις και δημοσιολόγους για να αποδείξουν ότι οι Έλληνες δάσκαλοι και καθηγητές εργάζονται «λιγότερο» από τους συναδέλφους τους στο εξωτερικό. Ωστόσο, πίσω από τις επίσημες "Εκθέσεις" και τους αριθμούς κρύβονται σκοπιμότητες, επιλεκτικές μετρήσεις και μια συστηματική υποβάθμιση του πραγματικού έργου που συντελείται μέσα και έξω από την τάξη.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, λοιπόν, έχουν πυκνώσει τα δημοσιεύματα που προσφέρουν στο μενού τους ότι «οι εκπαιδευτικοί στην Ελλάδα κάνουν λιγότερες ώρες μάθημα από το μέσο των χωρών του ΟΟΣΑ» ότι "έχουν μεγαλύτερες διακοπές" και ότι "η αναλογία εκπαιδευτικοί - μαθητές είναι καλύτερη από κάθε άλλη χώρα".
Μάλιστα τα δημοσιεύματα αυτά τροφοδοτούνται από την πρόσφατη, ετήσια έκθεση, του ΟΟΣΑ «Education at a Glance 2025» που δείχνει ότι οι Έλληνες μαθητές έχουν το μικρότερο αριθμό ωρών μαθημάτων και την καλύτερη αναλογία εκπαιδευτικών μαθητών.
Η «μαγική εικόνα» και τα στατιστικά τρικ
Πρώτο τρικ
Οι επίσημοι δείκτες μετρούν κυρίως τις ώρες διδασκαλίας μπροστά στους μαθητές. Σε αυτή τη βάση, οι Έλληνες εκπαιδευτικοί φαίνονται να έχουν λιγότερο ωράριο από άλλες χώρες. Όμως ο ΟΟΣΑ μετράει μόνο το κομμάτι της δουλειάς που γίνεται μπροστά στους μαθητές, και μάλιστα με ένα τρόπο που δεν αποδίδει την ελληνική πραγματικότητα.
Η στατιστική αυτή αγνοεί επιμελώς το γεγονός ότι στην ελληνική πραγματικότητα οι δάσκαλοι και καθηγητές είναι ουσιαστικά και τυπικά και διοικητικοί υπάλληλοι με πολλές πολλές εξωεκπαιδευτικές αναθέσεις και ακόμη περισσότερες ευθύνες και με ότι σημαίνει αυτό σε ωράριο και υποχρεώσεις ενώ οι αποδοχές τους εξακολουθούν να κυμαίνονται δεν ξεπερνούν στην καλύτερη περίπτωση το 60% του μέσου όρου των εκπαιδευτικών της Ε.Ε.
Επίσης δεν λαμβάνεται υπόψη ότι ένα μεγάλο τμήμα εκπαιδευτικών απασχολείται σε διοικητικές εργασίες (σε υπουργείο Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, βιβλιοθήκες, αρχεία, Πανεπιστήμια και άλλους φορείς ελλείψει διοικητικών υπαλλήλων)
Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι πόσες ώρες δουλεύουν, αλλά πότε θα αναγνωριστεί με ειλικρίνεια και σεβασμό το μέγεθος της προσφοράς τους.
Η παρουσίαση των Ελλήνων εκπαιδευτικών ως «προνομιούχων που δουλεύουν λίγο» δεν είναι τυχαία. Εξυπηρετεί μια πολιτική ατζέντα: να δικαιολογήσει την πίεση για αύξηση ωραρίου, τη μείωση προσωπικού και την υποβάθμιση των εργασιακών δικαιωμάτων. Οι αριθμοί «κόβονται και ράβονται» ώστε να δημιουργείται μια ψευδής εικόνα.
Δεύτερο τρικ
Παράλληλα η ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα διαφέρει σημαντικά από τη μέση ευρωπαϊκή. Η χώρα διαθέτει:
- 165 κατοικούμενα νησιά και έντονο ορεινό ανάγλυφο (80% του εδάφους), που απαιτούν τη λειτουργία πολυάριθμων ολιγοθέσιων σχολείων.
- Μεγάλο ποσοστό εκπαιδευτικών σε διοικητικές θέσεις, λόγω έλλειψης διοικητικού προσωπικού.
- Συχνά ασφυκτικά γεμάτες τάξεις στα αστικά κέντρα, που "απονευρώνουν" την εκπαιδευτική διαδικασία.
- Συγχωνεύσεις τμημάτων που αυξάνουν τον αριθμό μαθητών ανά τάξη, υποβαθμίζοντας την ποιότητα διδασκαλίας.
Είναι γνωστό ότι οι στατιστικές αναλύσεις τους αποκαλύπτουν ένα μείζον θέμα εγκυρότητας καθώς για να βρουν την αναλογία εκπαιδευτικών-μαθητών απλώς κάνουν μια διαίρεση του συνολικού αριθμού των εκπαιδευτικών με τον συνολικό αριθμό των μαθητών, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης στη χώρα μας, καθώς έχουμε πάρα πολλά νησιά και απομακρυσμένα χωριά.
Δηλαδή δεν λαμβάνει καθόλου υπόψη παράγοντες, όπως, π.χ., το γεωγραφικό ανάγλυφο της χώρας (80% του εδάφους χαρακτηρίζεται ορεινό, ενώ παράλληλα υπάρχουν 165 κατοικούμενα νησιά) και την ύπαρξη ολιγοθέσιων σχολείων ανά την επικράτεια, που καλύπτουν τις μορφωτικές ανάγκες δυσπρόσιτων και παραμεθόριων περιοχών. Ειδικά η αναλογία μαθητών ανά εκπαιδευτικό με τη μέθοδο της άθροισης όλου του μαθητικού δυναμικού και της διαίρεσής του με το σύνολο των εκπαιδευτικών όλων των ειδικοτήτων είναι λανθασμένη και ξένη προς τη στατιστική επιστήμη.
Η προσεκτικότερη μελέτη των σχετικών δεδομένων απέδειξε ότι ο «υπερπληθυσμός» εκπαιδευτικών οφείλεται στην, εσκεμμένη ή όχι, συστηματική υποεκτίμηση της ελληνικής αναλογίας μαθητών προς εκπαιδευτικούς από τον ΟΟΣΑ.
Οι… παραχαράξεις στρώνουν τον δρόμο των περικοπών
Είναι προφανές ότι οι αναβαθμισμένες πολιτικές επικοινωνίας και οι «φαεινές» ιδέες αντιμετώπισης των κενών αποτελούν για μια ακόμη φορά τα μόνιμα καύσιμα για την διαστροφή της πραγματικότητας μέσα από μια παρατεταμένη συγχορδία που «βασανίζει» τους αριθμούς για να τους αποσπάσει τα συμπεράσματα που τη βολεύουν.
Για όσους κάνουν τους ανήξερους να θυμίσουμε οι παραχαράξεις του ΟΟΣΑ έχουν αξιοποιηθεί πολλαπλώς για να αιτιολογηθούν οι αντιεκπαιδευτικές πολιτικές των τελευταίων ετών (αυξήσεις ωραρίου, περικοπές μαθημάτων από το ωρολόγιο πρόγραμμα, συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων, τομέων και σχολικών μονάδων).
Ποια είναι η κοινή συνισταμένη της "αποκάλυψης" του ΟΟΣΑ; Το γεγονός ότι η Έκθεση και τώρα και παλιότερα προκλήθηκε (εννοούμε παραγγέλθηκε επί πληρωμή) από ένα υπουργείο Παιδείας (αυτό δίνει και τα στοιχεία στον Οργανισμό) το οποίο και τότε και τώρα ήθελε οι προαποφασισμένες παρεμβάσεις του (συγχωνεύσεις) να ντυθούν με νομιμοποιητικό ένδυμα και να παρουσιαστούν ως θέλημα Θεού, ως η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή που θα θεραπεύσει τις πληγές στο σώμα της ελληνικής εκπαίδευσης. Προφανώς γιατί το υπουργείο Παιδείας θεωρεί ότι έτσι θα αποσπάσει ευκολότερα τη συναίνεση εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων και κηδεμόνων.
Δεν είναι η πρώτη φορά που προβάλλονται στοιχεία «στεφανωμένα» από μια επίσημη στατιστική κατασκευασμένη στα μαγειρεία της σκοπιμότητας. Στην ίδια γραμμή, σαν ένα σύστημα συγκοινωνούντων δοχείων, πριν από λίγο καιρό οι κεντρικοί τίτλοι φιλοκυβερνητικών ΜΜΕ ανέφεραν με έμφαση ότι «Πιο πολλοί εκπαιδευτικοί, πιο πολλά τα κενά - Εκθεση του ΟΟΣΑ αποδεικνύει ότι κάτι κάνουμε... λάθος», σημειώνοντας ότι «τους περισσότερους εκπαιδευτικούς σε Δημοτικό και Γυμνάσιο ανά μαθητή μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΟΟΣΑ έχει η Ελλάδα, όπως δείχνουν τα στοιχεία του Οργανισμού». Και συμπλήρωνε: «Χρειάζονται όλοι; Μήπως απαιτείται ορθολογική αξιοποίηση του μόνιμου ανθρώπινου δυναμικού;», υφαίνοντας έτσι αθόρυβα την κατασκευή ενός νέου τρόπου καταγραφής των κενών που ως διά μαγείας θα τα εξαφανίζει!
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Ζητούνται Πιστοποιημένοι Εκπαιδευτές Ενηλίκων (Οικομολόγοι) με πολύ μεγάλες αμοιβές
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
