Λεωνίδας Βουρλιώτης Η Κίνηση Πανεπιστημιακής Αναβάθμισης (ΚΙΠΑΝ) προειδοποιεί για σοβαρές αμφισβητήσεις γύρω από τη διαδικασία αξιολόγησης των ελληνικών ερευνητικών προγραμμάτων «Εμπιστοσύνη στα Αστέρια μας» και «Συμπράξεις Ερευνητικής Αριστείας». Σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε η διοικούσα επιτροπή της Κίνησης, υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα για την αξιοπιστία, τη διαφάνεια και την αντικειμενικότητα των διαδικασιών που ακολουθήθηκαν, καθώς και για τις συνέπειες της χρήσης εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης στη διαμόρφωση σχολίων και βαθμολογιών.
Η ανακοίνωση της ΚΙΠΑΝ περιγράφει αναλυτικά την καθυστέρηση στην προκήρυξη, τη συγκρότηση της επιτροπής αξιολόγησης και τις ακατάλληλες συνθήκες κάτω από τις οποίες κρίθηκαν οι προτάσεις, όπως η περιορισμένη διαθεσιμότητα χρόνου, η ανάθεση κάθε πρότασης σε έναν μόνο αξιολογητή και η έλλειψη συνάφειας των γνωστικών αντικειμένων με τις υποβαλλόμενες προτάσεις. Επισημαίνεται ακόμη ότι η τελική κατανομή βαθμολογίας δείχνει σαφή κατεύθυνση και πιθανή πριμοδότηση συγκεκριμένων προτάσεων, γεγονός που εγείρει υπόνοιες μεροληψίας και πελατειακής διαχείρισης.
Η ΚΙΠΑΝ ζητά από την Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ και την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να επανεξετάσουν την αξιολόγηση, να ακυρώσουν τα αποτελέσματα όπου διαπιστώνεται διαβλητότητα και να προχωρήσουν σε νέα, αντικειμενική κρίση σύμφωνα με διεθνείς κανόνες δεοντολογίας. Σε διαφορετική περίπτωση, προειδοποιεί για την ανάγκη παρέμβασης της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.
Αναλυτικά η ανακοίνωση
«Σκάνδαλο Αστέρια: όπως Συμπράξεις, όπως ΟΠΕΚΕΠΕ
Υπόνοιες και φήμες για αναξιοκρατική και μεροληπτική αξιολόγηση στα ελληνικά προγράμματα χρηματοδότησης ερευνητικών έργων υπήρχαν και τα προηγούμενα χρόνια. Δεν βασίζονταν μόνο στη δυσαρέσκεια όσων κόβονταν, αλλά και σε «περίεργες» γεωγραφικές, ιδρυματικές και προσωπικές κατανομές. Ο τόπος μας είναι μικρός και γνωριζόμαστε.
Η σκανδαλώδης όμως αξιολόγηση στις «Συμπράξεις Ερευνητικής Αριστείας» [1, 2, 3] δεν είχε προηγούμενο: πρόδηλα πολωμένη βαθμολόγηση, χωρίς πραγματική κρίση, με τυποποιημένο γενικόλογο σχολιασμό (πιθανότατα προϊόν τεχνητής νοημοσύνης) - τον οποίο παραδέχτηκε το Υπ. Παιδείας (!) επικαλούμενο πίεση χρόνου (βλ. Καθημερινή 7-12-2024)[4].
Δυστυχώς δεν διορθώθηκε τίποτε. Το σκάνδαλο μη-αξιολόγησης των «Συμπράξεων», συνδυασμός οργανωτικής ανικανότητας και πελατειακής μεροληψίας, επαναλήφθηκε με το πρόγραμμα «Εμπιστοσύνη στα Αστέρια μας». Το έργο εντάχθηκε στο ταμείο Ανάκαμψης στις 11-10-2022, αλλά προκηρύχθηκε στις 15-2-2024, με προθεσμία υποβολής προτάσεων τις 25-6-2024. Και με διάρκεια 24 μήνες, αλλά λήξη της χρηματοδότησης στις 31-12-2026 (!). Μετά την αρχική καθυστέρηση στην προκήρυξη, αντί να επισπεύσει, το υπουργείο έκανε 15 μήνες να συγκροτήσει επιτροπή αξιολόγησης (5-5-2025, ΑΔΑ:6ΜΝΙ46ΝΚΠΔ-ΖΣ1), η οποία ανακοίνωσε αποτελέσματα της αξιολόγησης στις 22-7-2025 (ΑΔΑ: 6ΦΗΕ46ΝΚΠΔ-Ν5Τ).
Αξιολόγηση ναι αλλά με τι όρους; Εδώ είδαμε: κρίση κάθε πρότασης από έναν μόνο αξιολογητή, κρίση χωρίς αμοιβή, ανεπαρκή διαθέσιμο χρόνο, κρίση από αξιολογητή άσχετο με το επιστημονικό πεδίο, αφού τα γνωστικά αντικείμενα των αξιολογητών δεν καλύπτουν όλες τις επιστημονικές περιοχές, δηλαδή καμία σχέση με τη δεοντολογία και τη διεθνή πρακτική που διασφαλίζει συνθήκες αξιοκρατίας και εμπιστοσύνης. Οκτώ αξιολογητές για 731 προτάσεις στις «Συμπράξεις», δώδεκα αξιολογητές για 1.241 προτάσεις στα «Αστέρια», με διαθέσιμο χρόνο σχεδόν δύο μήνες. Κάτω από τέτοιες συνθήκες δεν είναι ανθρωπίνως δυνατό να γίνει αξιοκρατική κρίση. Επόμενο λοιπόν να παρατηρηθούν μαζικά όσα καταγγέλλονται και αποδεικνύονται όπως γνωρίζουμε από τις ενστάσεις που κατατέθηκαν, για ασαφή, άσχετα, ατεκμηρίωτα, αβάσιμα, λανθασμένα, και τεχνητά παραγόμενα (από εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης) σχόλια.
Το αποτέλεσμα όμως της αξιολόγησης δεν είναι τυχαίο, με μια ομαλή κατανομή βαθμολογίας, όπως θα συνέβαινε αν είχαμε απλά ανεπαρκή, βιαστική, πρόχειρη κρίση κάθε πρότασης. Είναι σαφές και αυταπόδεικτο από τα διαγράμματα που παραθέτουμε (συχνοτικά ιστογράμματα βαθμολογίας), με την αφύσικη κατανομή της βαθμολογίας πριν και μετά τη βαθμολογική βάση (το κρίσιμο όριο των 70 μονάδων), ότι η βαθμολόγηση ήταν κατευθυνόμενη. Μόνο αν υπάρχει λίστα πριμοδότησης μπορεί να προκύψει τέτοια κατανομή βαθμολογίας.
Πίσω δηλαδή από την ανικανότητα διαχείρισης, τη δεοντολογική ανεπάρκεια και την αβελτηρία, τόσο στις «Συμπράξεις» πέρυσι (όπου μοίρασαν εκατομμύρια χωρίς να αναμένεται καμία «ερευνητική αριστεία») όσο και στα «Αστέρια» φέτος, υπάρχει το αντίστοιχο του «μεγάλου κόλπου» του ΟΠΕΚΕΠΕ στην έρευνα, ένας πελατειακός μηχανισμός διαμοιρασμού χρημάτων σε ημετέρους.
Μετά το πλήθος των ενστάσεων και καταγγελιών και τα αδιαμφισβήτητα στοιχεία που παρουσιάζουμε και καταδεικνύουν το διαβλητό της διαδικασίας, οφείλουν η Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ και η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να αναλάβουν τις ευθύνες τους, να ακυρώσουν τα αποτελέσματα της αξιολόγησης και να επαναλάβουν την αξιολόγηση με τους παραδεκτούς κανόνες δεοντολογίας. Σε διαφορετική περίπτωση, είναι απαραίτητη η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.
Τα διαγράμματα δείχνουν την κατανομή της βαθμολογίας αξιολόγησης των προτάσεων στα «Αστέρια» και στις «Συμπράξεις». Προτάσεις με βαθμολογία μικρότερη από 70 απορρίπτονται. Προτάσεις με μεγαλύτερη βαθμολογία χρηματοδοτούνται με τη σειρά κατάταξης μέχρι εξάντλησης του προϋπολογισμού.»
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 12/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
