Γιώργος Καββαδίας Να μετράς μέρες για την αποφοίτησή σου από ένα εξεταστικό κάτεργο, όπως έχουν καταντήσει το Λύκειο, περνώντας από τις Συμπληγάδες των πανελλαδικών εξετάσεων – θεσμό ψυχοφθόρο, πνευματοκτόνο και ταξικού αποκλεισμού χιλιάδων υποψηφίων - και την πρώτη μέρα να διαγωνίζεσαι στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας με θέμα τη σχέση σχολείου και δημιουργικότητας. Ορισμός του απόλυτου τρολαρίσματος* από την Επιτροπή των «σοφών» της Κεντρικής Επιτροπής των Εξετάσεων και την ηγεσία του ΥΠΑΙΘΑ!
Για μια ακόμα χρονιά η επιλογή των θεμάτων επιβεβαιώνει ότι το η Νεοελληνική Γλώσσα – Λογοτεχνία είναι το κατ΄ εξοχήν μάθημα αναπαραγωγής της κυρίαρχης ιδεολογίας και της απύθμενης υποκρισίας. Για ποια δημιουργικότητα να γράψει ο υποψήφιος σε ένα εξετασιοκεντρικό σχολείο που καταπνίγει κάθε ίχνος δημιουργικότητας, αυτενέργειας και πρωτοβουλίας. Σε ένα σχολείο, όπου η εκπαιδευτική διαδικασία προσαρμόζεται στην προκρούστεια κλίνη των εξετάσεων προκαλώντας άγχος και άλλες ψυχοσυναισθηματικές διαταραχές στους μαθητές. Η εξεταστέα ύλη σαν βουνό καταπλακώνει μαθητές και εκπαιδευτικούς. Με τον εξεταστικό Γολγοθά να ξεκινά από το Δημοτικό Σχολείο με εξετάσεις PISA να συνεχίζεται με την περιβόητη Τράπεζα Θ(υ)μάτων … Σε ένα σχολείο από το οποίο εξοβέλισαν τη μουσική, τα καλλιτεχνικά, το σχέδιο, το θέατρο, κατάργησαν τους καλλιτεχνικούς αγώνες... Λακωνικά και δηκτικά ο Γιώργος Μαυρογιώργος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων σχολιάζει: «Η δημιουργικότητα αρχίζει από την κούνια»: Κι απ' τη μήτρα! Μόνο που έρχεται το σχολείο για να την «παγώσει», να την αναστείλει! … Ως βαθμολογητής, θα έδινα "άριστα" σε υποψήφιο/α που αποχωρούσε διαμαρτυρόμενος/η για το θάνατο της δημιουργικότητας στο σχολείο!».
Εύστοχα η Ένωση Εκπαιδευτικών Εικαστικών Μαθημάτων σε σημερινή ανακοίνωσή της αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «με έκπληξη, θυμό και πικρία πληροφορηθήκαμε ότι το θέμα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας επικεντρώνεται στην αξία της δημιουργικότητας στο σχολείο και τη συμβολή της τέχνης στην ανάπτυξη του ερευνητικού, δημιουργικού νου: Ζητήθηκε σήμερα από τους μαθητές και τις μαθήτριες που αποφοιτούν φέτος, μετά από τρία χρόνια στο Γενικό Λύκειο χωρίς ίχνος τέχνης στο ωρολόγιο πρόγραμμα, να τοποθετηθούν επί της αναγκαιότητας και της αξίας στην τέχνη στην εκπαίδευση των νέων ανθρώπων! Έχει ξεχάσει το ΥΠΑΙΘΑ ότι όλα τα μαθήματα τέχνης αφαιρέθηκαν από το πρόγραμμα των Λυκείων όλης της χώρας χωρίς διαβούλευση και αιτιολόγηση, το 2021; …Στη χώρα που αυτοπροσδιορίζεται ως κοιτίδα πολιτισμού για την ανθρωπότητα δεν διδάσκονται οι Εικαστικές Τέχνες, η Μουσική και το Θέατρο στο Λύκειο!».
Η παραγωγή λόγου –πάλαι ποτέ Έκθεση Ιδεών- ήταν και είναι ένας τρόπος φυγής από την πραγματικότητα. Τρόπος φυγής αλλοτριωτικός, αφού καλείται ο υποψήφιος να γράψει εξιδανικευμένα χωρίς να παίρνει υπόψη του την εκπαιδευτική και κοινωνική πραγματικότητα για την αξία κάθε έννοιας, όπως της δημιουργικότητας με βάση το συγκεκριμένο θέμα. Σε αυτή την κατεύθυνση και τα επιλεγμένα κείμενα που στη συντριπτική πλειονότητά τους χαρακτηρίζονται από ιδεολογική μονομέρεια, χωρίς να εστιάζουν στις κοινωνικές συνθήκες και τις πραγματικές αιτίες των φαινομένων. Άλλωστε στα κείμενα της Ν. Γλώσσας και της Τράπεζας Θεμάτων και στην «Έκθεση Ιδεών» οι κοινωνικές τάξεις, οι κοινωνικές θέσεις και συγκρούσεις έχουν εξαφανιστεί.
Το θέμα έκθεσης έχει δύο ζητούμενα και ζητά από τους υποψηφίους να εκφράσουν την άποψή τους αναμασώντας τις απόψεις του κειμένου. Είναι χαρακτηριστική και τυποποιημένη τα τελευταία χρόνια η διατύπωση του ζητουμένου: «Αξιοποιώντας δημιουργικά τα Κείμενα 1 και 2 να παρουσιάσετε τις απόψεις σας …». Δείχνει ότι στόχος είναι η χειραγώγηση των υποψηφίων με την αναπαραγωγή και εμπέδωση της κυρίαρχης ιδεολογίας. Με αποτέλεσμα να καταπνίγεται ο αυθορμητισμός και να εθίζονται οι μαθητές στην ανειλικρίνεια και την υποκρισία και να μην εκφράζουν τις προσωπικές τους απόψεις. Ακόμα περισσότερο ναρκώνεται η κριτική σκέψη και παθητικά γίνονται αποδεκτές οι υποτιθέμενες «αιώνιες και γενικού κύρους αλήθειες», ενώ παράλληλα διαμορφώνονται ανελεύθερες προσωπικότητες. Άλλωστε η παραγωγή λόγου συρρικνώνεται παντοιοτρόπως τα τελευταία χρόνια. Από τις 500 – 600 λέξεις φτάσαμε στις 350 – 400.
Ούτως ή άλλως συνολικά η αντιεκπαιδευτική πολιτική στοχεύει στο σχολείο των δεξιοτήτων και όχι της ουσιαστικής γνώσης και γενικής παιδείας. Σε αυτό το πλαίσιο στόχος του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας – Λογοτεχνίας δεν είναι η σε βάθος κατανόηση και κριτική προσέγγιση των κειμένων, η γλωσσική καλλιέργεια των μαθητών παρά η ανάπτυξη κάποιων δεξιοτήτων και απόκτηση ασύνδετων αποσπασματικών γνώσεων. Η εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων που προβάλλεται με φωτοστέφανο αθωότητας από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, αποτελεί το πιο δηλητηριώδες τμήμα της οικοδόμησης του λεγόμενου «νέου σχολείου». Μια Τράπεζα θεμάτων που έχει μετατραπεί σε χωματερή ιδεολογικών σκουπιδιών με κείμενα – στην πλειονότητά τους - άγνωστων δημοσιογράφων – προπαγανδιστών της κυβέρνησης και της κυρίαρχης ιδεολογίας. Κατακλύζεται η Τράπεζα Θεμάτων με κείμενα από την «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» και «ΤΟ ΒΗΜΑ» τις ναυαρχίδες της συντήρησης και από τις ιστοσελίδες "protagon", "athens voice" και "in". Προοδευτικοί διανοούμενοι, συγγραφείς και δοκιμιογράφοι, αλλά και έντυπα προοδευτικά έχουν καταχωνιαστεί στους απαγορευμένους πίνακες της Επιτροπής των …σοφών που κάθε χρόνο επιλέγουν τα θέματα. Επιμένουν σε κείμενα και ασκήσεις ιδεολογικής χειραγώγησης. Θέματα περίσσιας υποκρισίας. Στόχος δεν είναι μόνο οι μαθητές, αλλά και οι εκπαιδευτικοί, ώστε να μπουν στα καλούπια των εξετάσεων και μετατραπούν σε ιμάντες της κυρίαρχης πολιτικής και ιδεολογίας.
Γιατί το μάθημα ιδεολογικής χειραγώγησης δεν αφορά μόνο τους μαθητές. Αφορά και τους εκπαιδευτικούς που οφείλουν να μην ασχολούνται με το περιεχόμενο των κειμένων, αλλά με το χ σχήμα λόγου και την δήθεν αντικειμενική μοριοδότηση. Αυτή την αντίληψη διαχέουν και στις επιτροπές των βαθμολογικών κέντρων με τους κάθε λογής «πρόθυμους». Ακραίο παράδειγμα ιδεολογικής χειραγώγησης των εκπαιδευτικών και οι ενδεικτικές απαντήσεις της Κεντρικής Επιτροπής των Εξετάσεων. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι στις απαντήσεις για την παραγωγή λόγου απουσιάζουν οι έννοιες πολιτικοποίηση, κοινωνικά κινήματα και άλλα. «Λίθοι, πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένα» είναι ο ... κατάλογος των απαντήσεων για να προκαταλάβουν τους βαθμολογητές και να τυποποιήσουν τη βαθμολόγηση των γραπτών των υποψηφίων.
Τέτοιες επιλογές θεμάτων καταδυναστεύουν τις εξετάσεις και τη διδασκαλία του μαθήματος με αναχρονιστικές και συντηρητικές απόψεις αποστεώνοντας ακόμα περισσότερο το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας που υποφέρει στην προκρούστεια κλίνη της κυρίαρχης ιδεολογίας με επικίνδυνες περιπλοκές για την πνευματική συγκρότηση και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών που υποτίθεται ότι είναι ο στόχος του.
*Troll είναι αυτός που κάνει trolling, αγγλική λέξη που αναφέρεται σε σύρσιμο του δολώματος μέσα στο νερό. Τρολάρισμα ή trolling είναι η προσπάθεια (επιτυχημένη συνήθως) εκνευρισμού ή ενόχλησης ενός ή περισσοτέρων ατόμων ώστε να δημιουργήσουν αντιδράσεις με τελικό σκοπό τη διασκέδαση του τρολ. Τρολ και τρολάρισμα Τρολ είναι αυτός που έχει σκοπό να κάνει κακό σε μια διαδικτυακή κοινότητα, προκαλώντας αναταραχή.
Όλα τα νέα και οι ειδήσεις που αφορούν τις Πανελλήνιες
Τελική ευθεία για τις Πανελλαδικές 2025: 10 πολύτιμες συμβουλές για την ημέρα της εξέταση
