Μαρία Δούση Για πολλούς είναι απαραίτητα. Για άλλους, αθώα συντροφιά πριν τον ύπνο. Όμως για τη νευρολογία, ο ύπνος με ακουστικά δεν είναι τόσο αθώος όσο φαίνεται.
Ένας νευρολόγος και επιδημιολόγος εξηγεί γιατί ο ίδιος αποφεύγει αυστηρά αυτή τη συνήθεια και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για επιπτώσεις που εμφανίζονται αθόρυβα και σωρευτικά.
Η συνήθεια που αρνείται να κάνει – και κάνουν εκατομμύρια κάθε βράδυ
Ο Dr Bing, νευρολόγος με ειδίκευση στην επιδημιολογία, αποκάλυψε πρόσφατα τις τρεις καθημερινές πρακτικές που αποφεύγει για να προστατεύσει τον εγκέφαλό του. Πρώτη και πιο επίμαχη: δεν φορά ποτέ ακουστικά όταν ξαπλώνει για ύπνο.
«Ενώ πολλοί αποκοιμούνται ακούγοντας podcasts ή λευκό θόρυβο, αυτή η φαινομενικά ακίνδυνη συνήθεια μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνια βλάβη αν γίνεται λανθασμένα».
Το κρίσιμο λάθος που κάνουν οι περισσότεροι
Σύμφωνα με τον ίδιο, το πρόβλημα δεν είναι ο ήχος αυτός καθαυτός, αλλά το πώς και για πόσο.
«Αν είστε από αυτούς που φορούν ακουστικά τύπου headphones στο κρεβάτι, απλώς βεβαιωθείτε ότι οι ήχοι που παίζετε είναι χαμηλοί και όχι δυνατοί, γιατί οι δυνατοί ήχοι μπορούν να βλάψουν τα τριχωτά κύτταρα στο εσωτερικό αυτί και, με την πάροδο του χρόνου, να αυξήσουν τον κίνδυνο απώλειας ακοής και άνοιας».
Οι ειδικοί υπενθυμίζουν ότι τα τριχωτά κύτταρα του έσω ωτός, μόλις καταστραφούν, δεν αναγεννώνται – γεγονός που καθιστά την απώλεια ακοής μόνιμη.
Τι δείχνουν τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα
Μελέτη του 2025 με τίτλο “Chronic Use of Wireless Earbuds and Head-Worn Devices: Potential Impacts on Brain Function and Cognitive Focus” δείχνει ότι η συχνή και μακροχρόνια χρήση ασύρματων earbuds μπορεί να συνδέεται με ήπιες αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα, μειωμένη γνωστική εστίαση και μεταβολές στην προσοχή.
Οι ίδιοι οι ερευνητές σημειώνουν ότι τα στοιχεία παραμένουν περιορισμένα, αλλά τονίζουν την ανάγκη για μακροχρόνιες μελέτες, καθώς οι επιπτώσεις μπορεί να εμφανίζονται ακόμα και εντός των σημερινών «ασφαλών» ορίων.
Έχει σημασία αν είμαστε ξαπλωμένοι;
Μέχρι στιγμής, καμία μελέτη δεν έχει συγκρίνει άμεσα τη χρήση ακουστικών σε όρθια και ξαπλωμένη στάση. Ωστόσο, η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί ότι:
Η ένταση και η διάρκεια είναι οι βασικοί παράγοντες κινδύνου
Η παρατεταμένη χρήση συνδέεται με πονοκεφάλους και κόπωση
Ο ήχος επηρεάζει και το νευρικό σύστημα, όχι μόνο την ακοή
Παράγοντες που ενδέχεται να λειτουργούν διαφορετικά κατά τη διάρκεια του ύπνου, χωρίς όμως να έχουν μελετηθεί επαρκώς.
Ύπνος με ακουστικά και άνοια: Η ανησυχητική σύνδεση
Μελέτη του Johns Hopkins, που παρακολούθησε 639 ενήλικες για σχεδόν 12 χρόνια, έδειξε ότι:
Ήπια απώλεια ακοής διπλασιάζει τον κίνδυνο άνοιας
Μέτρια απώλεια ακοής τριπλασιάζει τον κίνδυνο
Όμως η ένταση δεν είναι ο μόνος κίνδυνος.
«Η χρήση earbuds ή headphones για ώρες μπορεί να παγιδεύει υγρασία και βακτήρια, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης λοίμωξης», προειδοποιεί ο Dr Bing.
Η κακή εφαρμογή, η συνεχής πίεση και η τριβή στον ακουστικό πόρο μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμούς. Σε σπάνιες αλλά σοβαρές περιπτώσεις, το επαναλαμβανόμενο τραύμα μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε νέκρωση ιστών.
Ο ύπνος που δεν "καθαρίζει" τον εγκέφαλο
Ο εγκέφαλος, κατά τη διάρκεια του βαθύ ύπνου, ενεργοποιεί το γλυμφικό σύστημα – τον μηχανισμό απομάκρυνσης τοξινών.
«Αν ακούτε δυνατούς ήχους κατά τη διάρκεια του ύπνου, μπορεί να διακόπτουν τον βαθύ ύπνο και να διαταράσσουν το λεμφικό σας σύστημα».
Οι δύο ακόμη “κόκκινες γραμμές” του νευρολόγου
Στοματική υγεία
«Μελέτη του 2025 διαπίστωσε ότι άτομα με νόσο των ούλων και τερηδόνα είχαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο εγκεφαλικού».
Πολύωρη παραμονή στην τουαλέτα
«Δεν κάθομαι στην τουαλέτα για πάνω από πέντε λεπτά». Η μειωμένη αιμάτωση του εγκεφάλου μπορεί να προκαλέσει λιποθυμία – κάτι που, όπως λέει, βλέπει συχνά στην κλινική πράξη.
Οι βραδινές μας συνήθειες ίσως παίζουν πολύ μεγαλύτερο ρόλο στη μακροχρόνια υγεία του εγκεφάλου απ’ όσο πιστεύαμε. Και για όσους κοιμούνται κάθε βράδυ με ακουστικά, το ερώτημα δεν είναι αν βοηθούν στον ύπνο - αλλά τι κόστος αφήνουν πίσω τους.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
48 νέες θέσεις Πιστοποιημένων Εκπαιδευτών ενηλίκων
Ρεβεγιόν με χιόνια στην Αττική - Προβλέψεις από Καλλιάνο και Κολυδά
Παν.Αιγαίου: Νέα Μοριοδοτούμενα σεμινάρια για Εκπαιδευτικούς με Υποτροφίες έως 31/12
