Alfavita Newsroom Η πρόσβαση και η καθημερινότητα των φοιτητών με αναπηρία στο πανεπιστήμιο αποκτούν διαφορετική διάσταση όταν δίπλα στις ακαδημαϊκές απαιτήσεις μπαίνουν και πρακτικά εμπόδια μετακίνησης και συμμετοχής. Η περίπτωση της Πανωραίας Τσόλκα, μεταπτυχιακής φοιτήτριας στο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΕΚΠΑ, αποτυπώνει τον τρόπο με τον οποίο οι υπηρεσίες της Μονάδας Προσβασιμότητας διευκολύνουν τη φοίτηση όσων αντιμετωπίζουν κινητικές ή άλλες δυσκολίες.
Κάθε ημέρα, η μετακίνηση της Πανωραίας από την πανεπιστημιακή εστία στο τμήμα της γίνεται με το ειδικά διαμορφωμένο όχημα του ΕΚΠΑ, μια υπηρεσία που παρέχεται σε όλους τους φοιτητές με αναπηρία σύμφωνα με το προσωπικό τους πρόγραμμα. Η ίδια έχει ολοκληρώσει τις προπτυχιακές της σπουδές στο ίδιο τμήμα και συνεχίζει πλέον στο διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Διοίκηση και Οικονομική Τηλεπικοινωνιακών Δικτύων και Πληροφοριακών Συστημάτων».
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, σημειώνει ότι η φοίτησή της έχει γίνει αισθητά ευκολότερη χάρη στη Μονάδα Προσβασιμότητας, χαρακτ ηρίζοντας τις υπηρεσίες της «απολύτως καθοριστικές» για την καθημερινότητα. Εκτός από τη μεταφορά, η φοιτήτρια κάνει χρήση της υπηρεσίας εθελοντών για παροχή σημειώσεων, καθώς και της προσαρμογής χρόνου στις εργασίες και στις εξετάσεις.
Παρά τις διευκολύνσεις, η προσαρμογή δεν ήταν από την αρχή εύκολη. «Τα πρώτα χρόνια υπήρξαν απαιτητικά, όπως συμβαίνει με κάθε νέο φοιτητή», αναφέρει. Στο πρόγραμμά της εντάσσεται και η άθληση, καθώς συμμετέχει στα αθλητικά προγράμματα για φοιτητές με αναπηρία, τόσο στο κολυμβητήριο όσο και στο γυμναστήριο του πανεπιστημίου.
Η Μονάδα Προσβασιμότητας: 800 φοιτητές, 20 χρόνια λειτουργίας
Η Πανωραία είναι μία από τους 1.948 φοιτητές και φοιτήτριες με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που φοιτούν στο ΕΚΠΑ. Από αυτούς, περίπου 800 εξυπηρετούνται ενεργά από τη Μονάδα Προσβασιμότητας. Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι 225 φοιτητές έχουν κινητικές αναπηρίες, 177 μαθησιακές δυσκολίες, 114 σοβαρές παθήσεις, 79 προβλήματα όρασης και 78 προβλήματα ακοής.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Νικολέττα Ιακωβίδου, καθηγήτρια Παιδικής Νεογνολογίας και πρόεδρος της Επιτροπής Ισότιμης Πρόσβασης, οι παρεμβάσεις της Μονάδας είναι πάντοτε εξατομικευμένες. «Κάθε φοιτητής έχει διαφορετικές ανάγκες και δυνατότητες. Δεν υπάρχουν οριζόντιες λύσεις. Οι προσαρμογές σχεδιάζονται προσωπικά και αναθεωρούνται ανάλογα με την πορεία του φοιτητή», τονίζει. Κάθε εβδομάδα αποστέλλεται αναφορά στη Μονάδα με την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων.
Η δομή της Μονάδας είναι οργανωμένη έτσι ώστε να στηρίζει τον φοιτητή σε όλα τα στάδια της ακαδημαϊκής πορείας του. Στο έργο της συμμετέχουν σύμβουλοι καθηγητές, γραμματείες τμημάτων και εξειδικευμένο προσωπικό.
Πληροφορική και προσβασιμότητα: από την έρευνα στην πράξη
Η λειτουργία της Μονάδας ξεκίνησε το 2006, ωστόσο οι βάσεις είχαν τεθεί ήδη από το 1998 μέσω του Εργαστηρίου Φωνής και Προσβασιμότητας υπό τον καθηγητή Γιώργο Κουρουπέτρογλου. Όπως αναφέρει ο ίδιος, η πληροφορική αποτελεί έναν από τους τρεις βασικούς πυλώνες της Μονάδας, επιτρέποντας λύσεις εκεί όπου τα ιατρικά μέσα δεν μπορούν να προσφέρουν υποστήριξη. «Ο φοιτητής με προβλήματα όρασης μπορεί να διαβάσει, να γράψει και να έχει πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω τεχνολογικών εργαλείων», επισημαίνει.
Οι παρεμβάσεις καλύπτουν όλο το εύρος της ακαδημαϊκής ζωής: από την πρόσβαση στις εγκαταστάσεις, το εκπαιδευτικό υλικό και τις ψηφιακές εφαρμογές μέχρι τις εξετάσεις και την καθημερινή επικοινωνία.
Ένα μοντέλο που εφαρμόστηκε διεθνώς
Η Μονάδα του ΕΚΠΑ αποτέλεσε το πρότυπο για τη νομοθεσία του 2022 (ν. 4957/2022), η οποία προβλέπει υποχρεωτική ίδρυση Μονάδων Ισότιμης Πρόσβασης σε όλα τα ΑΕΙ της χώρας. Το συγκεκριμένο μοντέλο έχει ήδη εφαρμοστεί σε 26 πανεπιστήμια σε οκτώ χώρες, ενώ έχει μεταφερθεί ως τεχνογνωσία και σε 14 ελληνικά πανεπιστήμια.
Αντίστοιχο παράδειγμα αποτελεί το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το οποίο ίδρυσε τη δική του Μονάδα Ισότιμης Πρόσβασης το 2025. Τους πρώτους τέσσερις μήνες λειτουργίας της, 14 φοιτητές ζήτησαν υποστήριξη και τρεις χρησιμοποιούν ήδη τη νέα υπηρεσία μεταφοράς. «Τα στοιχεία δείχνουν πόσο αναγκαία ήταν η σύσταση της Μονάδας», σημειώνει η αντιπρύτανης Ελεάννα Γαλανάκη, υπογραμμίζοντας ότι η μεγαλύτερη συνεισφορά της είναι η καλλιέργεια κουλτούρας συμπερίληψης και ποικιλομορφίας.
Οι προκλήσεις: χρηματοδότηση και οριζόντια εφαρμογή
Παρά τις σημαντικές θεσμικές τομές, παραμένουν ανοιχτά ζητήματα όπως η επαρκής και σταθερή χρηματοδότηση των υπηρεσιών και η εκπαίδευση του προσωπικού. «Η διατήρηση αυτών των δομών δεν είναι πολυτέλεια· είναι προϋπόθεση για ένα σύγχρονο δημόσιο πανεπιστήμιο», δηλώνει η κ. Γαλανάκη.
Η κ. Ιακωβίδου συμπληρώνει ότι ο ρόλος των Μονάδων περιορίζεται στη διευκόλυνση της ακαδημαϊκής πορείας των φοιτητών. Η πλήρης κοινωνική τους ένταξη απαιτεί ευρύτερες δημόσιες πολιτικές και συστηματική υποστήριξη από την Πολιτεία.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Black Friday σε μοριοδοτούμενα σεμινάρια και Πιστοποιήσεις Ξένων Γλωσσών για έξτρα 20 μόρια
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 24/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
