Μαρία Δούση Η συζήτηση για τα Γλυπτά του Παρθενώνα ξαναφούντωσε μετά από πρόσφατη συνάντηση των πρωθυπουργών Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου.
Οι ελληνικές αρχές εξέφρασαν την ελπίδα ότι η Βρετανία μπορεί να μην εμποδίσει πλέον την επιστροφή τους, ενώ η Ντάουνινγκ Στριτ ξεκαθάρισε ότι η θέση της παραμένει αμετάβλητη και ότι η τελική απόφαση ανήκει στο Βρετανικό Μουσείο.
Τα γλυπτά αφαιρέθηκαν στις αρχές του 1800 από τον Λόρδο Έλγιν, πρεσβευτή της Βρετανίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο οποίος υποστήριξε ότι είχε άδεια από τις τοπικές αρχές για να τα μεταφέρει στο Λονδίνο. Η ιστορία τους διχάζει: «Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο Έλγιν προστάτευσε τα γλυπτά από τη φθορά, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι τα αφαίρεσε για προσωπικό όφελος, ως μέρος των αποικιοκρατικών φιλοδοξιών της Βρετανίας».
Η αλήθεια για την προέλευση των αντικειμένων
Παρά τις επικεντρώσεις στα αμφιλεγόμενα εκθέματα, η συντριπτική πλειονότητα των συλλογών προέρχεται από το Ηνωμένο Βασίλειο. Έρευνα στον ηλεκτρονικό κατάλογο του μουσείου δείχνει ότι πάνω από 650.000 αντικείμενα προέρχονται από την Αγγλία, τη Σκωτία, την Ουαλία ή τη Βόρεια Ιρλανδία, με την Αγγλία να έχει τη μεγαλύτερη συμμετοχή.
Μόλις 66.000 αντικείμενα έχουν ελληνική προέλευση. Το μουσείο διαθέτει συνολικά πάνω από 2 εκατομμύρια αντικείμενα, εκ των οποίων περίπου 80.000 εκτίθενται στο κοινό ανά πάσα στιγμή. «Σε πολλές περιπτώσεις, η πιο πρόσφατη έρευνα δεν έχει ακόμη προστεθεί», σημειώνει το μουσείο, προσθέτοντας ότι «θα υπάρξουν λάθη και παραλείψεις, αλλά επιλέγουμε να δημοσιεύουμε τα δεδομένα παρά να τα κρατήσουμε μέχρι να ολοκληρωθούν».
Τα εκθέματα περιλαμβάνουν τα πάντα, από φωτογραφίες και μικρά κεραμικά μέχρι μεγάλα γλυπτά και κοσμήματα, και ο τρόπος απόκτησής τους διαφέρει σημαντικά ανά περίπτωση.
Τα πιο διάσημα και αμφιλεγόμενα εκθέματα
Ενώ η πλειοψηφία των αντικειμένων προέρχεται από τη Βρετανία, τα πιο γνωστά και αμφιλεγόμενα εκθέματα έρχονται από το εξωτερικό:
Λίθος της Ροζέτας – Αίγυπτος, κρίσιμη για την αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών. Αιγύπτιοι ακτιβιστές ζητούν την επιστροφή της, καταγγέλλοντας ότι αποτελεί «σύμβολο δυτικής πολιτιστικής βίας».
Μπρονζέδες του Μπενίν – Νιγηρία, συλλογή βασιλικών αντικειμένων από το 1897. Οι Αρχές της Νιγηρίας επιμένουν ότι πρέπει να επιστραφούν στις κοινότητες προέλευσης.
Συλλογή Maqdala – Αιθιοπία, περιλαμβάνει δισκοπότηρα, όπλα και αγιασμένες πλάκες βωμού (tabots). Μερικά αντικείμενα έχουν ήδη επιστραφεί, ενώ άλλα παραμένουν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το μουσείο δηλώνει ότι θέλει να «δανείσει τα tabots σε Αιθιοπική Ορθόδοξη Εκκλησία στη Βρετανία για φροντίδα από τον κλήρο».
Το παγκόσμιο ζήτημα των επιστροφών
Η διαμάχη γύρω από τα αντικείμενα του Βρετανικού Μουσείου δεν είναι μοναδική. Μουσεία σε ολόκληρη την Ευρώπη αντιμετωπίζουν εκκλήσεις επιστροφής εκθεμάτων που αφαιρέθηκαν κατά την αποικιοκρατική εποχή.
Πρόσφατα, περίπου 2.000 αντικείμενα εξαφανίστηκαν από τη συλλογή, συμπεριλαμβανομένων κοσμημάτων και ημιπολύτιμων λίθων, με ορισμένα να εμφανίζονται στο eBay. Η υπόθεση έκτοτε οδήγησε στον εντοπισμό εκατοντάδων αντικειμένων και ανανέωσε τη δημόσια συζήτηση για την ασφάλεια και τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 19/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
