Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) ανήκει στις νευροαναπτυξιακές διαταραχές και χαρακτηρίζεται από:
Διάσπαση προσοχής: δυσκολία συγκέντρωσης και οργάνωσης.
Υπερκινητικότητα: αίσθημα ανησυχίας, δυσκολία να μείνει κανείς ακίνητος.
Παρορμητικότητα: αυθόρμητες πράξεις ή λόγια χωρίς σκέψη των συνεπειών.
Αν και όλοι μπορεί να βιώσουν παρόμοια συμπτώματα σε συγκεκριμένες συνθήκες, στη ΔΕΠΥ τα χαρακτηριστικά αυτά εμφανίζονται από την παιδική ηλικία και συνήθως συνεχίζουν στην ενήλικη ζωή, επηρεάζοντας την καθημερινότητα σε πολλούς τομείς.
Μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή με πολλαπλές όψεις
Η ΔΕΠΥ συχνά συνυπάρχει με άλλες δυσκολίες όπως αυτισμό, δυσλεξία, δυσαριθμησία ή σύνδρομο Τουρέτ. Παράλληλα, μπορεί να συγχέεται με ψυχικές διαταραχές, γεγονός που καθυστερεί τη σωστή διάγνωση.
Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, ωστόσο με κατάλληλη υποστήριξη, αλλαγές στο περιβάλλον και σωστή διαχείριση, τα άτομα με ΔΕΠΥ μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής τους.
Πόσο συχνή είναι η ΔΕΠΥ;
Υπολογίζεται ότι 3–4% των ενηλίκων παρουσιάζουν ΔΕΠΥ. Παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης είναι:
οικογενειακό ιστορικό ΔΕΠΥ,
νευροαναπτυξιακές ή μαθησιακές δυσκολίες,
επιληψία ή τραυματισμός εγκεφάλου,
κατάχρηση ουσιών ή ψυχικά προβλήματα,
πρόωρη γέννηση ή δυσκολίες στην παιδική ηλικία.
Η διάγνωση συχνά γίνεται πιο εύκολα στους άνδρες, καθώς τα συμπτώματα υπερκινητικότητας είναι πιο εμφανή. Αντίθετα, πολλές γυναίκες μένουν αδιάγνωστες ή λαμβάνουν λανθασμένη διάγνωση για άλλη ψυχική πάθηση.
Πώς εκδηλώνεται;
Για να τεθεί διάγνωση, τα συμπτώματα πρέπει να δημιουργούν ουσιαστικές δυσκολίες σε περισσότερους από έναν τομείς της ζωής, όπως εργασία, σχέσεις, σπουδές ή οικογενειακή ζωή.
Ενδεικτικά σημάδια διάσπασης προσοχής:
συχνά λάθη,
δυσκολία συγκέντρωσης,
κακή οργάνωση,
απώλεια αντικειμένων,
προβλήματα μνήμης.
Συμπτώματα υπερκινητικότητας – παρορμητικότητας:
νευρικότητα,
υπερβολική ομιλία,
δυσκολία να περιμένει κανείς τη σειρά του,
συχνές διακοπές στις συζητήσεις,
αίσθηση υπερβολικής ενέργειας.
Δεν βιώνουν όλοι τα ίδια συμπτώματα στον ίδιο βαθμό και συχνά τα άτομα με ΔΕΠΥ αναπτύσσουν στρατηγικές για να τα καλύψουν, κάτι που μπορεί να τα εξαντλεί.
Δυνατά σημεία των ατόμων με ΔΕΠΥ
Παρότι η ΔΕΠΥ συχνά συνδέεται με δυσκολίες, πολλοί άνθρωποι αναγνωρίζουν και θετικές πλευρές:
Υπερσυγκέντρωση σε αντικείμενα που τους συναρπάζουν.
Ευελιξία και αντίδραση σε κρίσεις, όπου αποδίδουν εξαιρετικά.
Δημιουργικότητα και ικανότητα να βλέπουν νέες προσεγγίσεις σε προβλήματα.
Με κατάλληλη καθοδήγηση, αυτά τα στοιχεία μπορούν να αξιοποιηθούν προς όφελος του ατόμου.
Πότε και πώς εξελίσσεται η ΔΕΠΥ;
Στην παιδική ηλικία: κυριαρχεί η υπερκινητικότητα και η παρορμητικότητα.
Στην εφηβεία και την ενήλικη ζωή: εμφανίζεται πιο έντονα η διάσπαση προσοχής.
Μεγαλώνοντας: νέες απαιτήσεις (εργασία, οικονομικά, σχέσεις, γονεϊκότητα) μπορεί να εντείνουν τα συμπτώματα, ιδιαίτερα χωρίς επαρκή υποστήριξη.
Τι προκαλεί τη ΔΕΠΥ;
Η επιστήμη δείχνει ότι πρόκειται για αποτέλεσμα συνδυασμού:
Γενετικών παραγόντων: μικρές διαφορές σε πολλά γονίδια.
Περιβαλλοντικών παραγόντων: δυσκολίες στην εγκυμοσύνη ή τη γέννα, έκθεση σε τοξίνες, τραυματισμοί ή ελλείψεις στη διατροφή.
Συννοσηρότητα με άλλες παθήσεις
Συχνά η ΔΕΠΥ συνδέεται με άγχος, κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, προβλήματα ύπνου, παχυσαρκία ή ακόμη και σωματικές ασθένειες όπως διαβήτη και αυτοάνοσα νοσήματα.
Πώς να αναζητήσετε βοήθεια
Αν υποψιάζεστε ότι έχετε ΔΕΠΥ και αυτό δυσκολεύει τη ζωή σας, απευθυνθείτε στον οικογενειακό σας γιατρό. Εκείνος μπορεί να σας παραπέμψει σε ειδικευμένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας ή σε κλινικές νευροαναπτυξιακών διαταραχών.
Πρέπει να γνωρίζετε ότι οι λίστες αναμονής συχνά είναι μεγάλες και η διάγνωση μπορεί να καθυστερήσει. Παρόλα αυτά, η σωστή αξιολόγηση είναι το πρώτο βήμα για να λάβετε την υποστήριξη που χρειάζεστε.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 3/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
