Μαρία Δούση Τι είναι τα όρια;
Τα όρια είναι οι σαφείς γραμμές που βάζουμε ώστε να προστατεύουμε τον εαυτό μας, να εκφράζουμε τις ανάγκες μας και να διατηρούμε την ψυχική μας ισορροπία. Ενδεικτικά, περιλαμβάνουν το πώς επιθυμούμε να μας μιλούν, τι είδους συμπεριφορές ανεχόμαστε, τι μπορούμε να προσφέρουμε και πού σταματούν οι δυνατότητές μας.
Δεν είναι απειλές ούτε μηχανισμοί ελέγχου· είναι υγιείς τρόποι αλληλεπίδρασης που προάγουν τον σεβασμό και τη συναισθηματική ασφάλεια.
Η παγίδα του να τα έχεις καλά με όλους
Πολλοί από εμάς έχουμε μάθει να βάζουμε πρώτους τους άλλους, παραμελώντας τις δικές μας ανάγκες. Η συνεχής ανάγκη να είμαστε ευχάριστοι μπορεί να μας οδηγήσει σε εξάντληση, απογοήτευση και αίσθημα προδοσίας προς τον ίδιο μας τον εαυτό.
Αυτό το μοτίβο συχνά έχει τις ρίζες του στην παιδική ηλικία, όπου η αγάπη ή η αποδοχή ήταν ανταλλάγματα συμπεριφοράς. Έτσι, μαθαίνουμε να αγνοούμε τα όριά μας για να νιώσουμε ότι ανήκουμε ή ότι μας αγαπούν.
Όταν η εξάρτηση γίνεται εμπόδιο
Σε σχέσεις συνεξάρτησης, η δυσκολία να θέσουμε όρια είναι ακόμη μεγαλύτερη. Το ένα άτομο εξαρτάται έντονα από το άλλο για συναισθηματική ικανοποίηση και ταυτότητα. Η αποδοχή γίνεται προτεραιότητα και η προσωπική ευημερία έρχεται δεύτερη.
Η ρίζα αυτής της συμπεριφοράς συνήθως προέρχεται από την προσπάθεια ενός παιδιού να ανταποκριθεί στις υπερβολικές προσδοκίες των γονιών του, καταπιέζοντας τις δικές του ανάγκες.
Συχνές μορφές παραβίασης ορίων
Παρεμβαίνουμε στις αποφάσεις των άλλων χωρίς να ρωτήσουμε.
Εισβάλλουμε στον προσωπικό χώρο χωρίς πρόσκληση.
Επιβάλλουμε τις απόψεις μας.
Διαρρέουμε προσωπικές πληροφορίες τρίτων.
Απαιτούμε χρόνο ή ενέργεια χωρίς συνεννόηση.
Χρησιμοποιούμε το gaslighting για να διαστρεβλώσουμε την πραγματικότητα.
Πώς να χτίσουμε υγιή όρια
Η αρχή γίνεται με την αναγνώριση: Τι μας ενοχλεί, τι μας πιέζει, τι μας εξαντλεί; Όταν καταλάβουμε τι χρειάζεται να αλλάξει, τότε μπορούμε να αρχίσουμε να δομούμε τα όριά μας.
Σε σχέσεις εξάρτησης, για παράδειγμα, η οριοθέτηση μπορεί να προσφέρει την ανεξαρτησία και αυτονομία που έχουμε ανάγκη.
Η σημασία της επικοινωνίας
Τα όρια χρειάζονται σαφήνεια. Δεν αρκεί να τα σκεφτόμαστε, πρέπει να τα εκφράζουμε. Το όχι είναι πλήρης πρόταση και δεν απαιτεί απολογίες. Η επικοινωνία πρέπει να είναι ευγενική αλλά σταθερή.
Παραδείγματα φράσεων οριοθέτησης:
"Σε εκτιμώ, αλλά δεν μπορώ να σε βοηθήσω αυτή τη στιγμή."
"Δε νιώθω άνετα να συζητήσω αυτό το θέμα ακόμη."
"Προτιμώ να κρατήσουμε αυτή την πληροφορία μεταξύ μας."
"Εκτιμώ τη συμβουλή σου, αλλά αυτή τη στιγμή χρειάζομαι κάποιον να με ακούσει."
Τι να περιμένουμε από τους άλλους
Η αντίδραση στο όριό μας είναι ευθύνη του άλλου. Κάποιοι μπορεί να αποδεχτούν άμεσα τη νέα μας στάση, ενώ άλλοι να αντιδράσουν ή να προσπαθήσουν να την υπονομεύσουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάναμε κάτι λάθος.
Το σημαντικό είναι να παραμείνουμε συνεπείς. Αν εμείς δεν σεβόμαστε τα όριά μας, δεν μπορούμε να απαιτήσουμε κάτι τέτοιο από τους άλλους.
Είδη ορίων που χρειάζεται να θέτουμε
Συναισθηματικά όρια: Δεν χρειάζεται να είμαστε διαθέσιμοι κάθε στιγμή.
Υλικά όρια: Δεν υποχρεούμαστε να δανείζουμε προσωπικά αντικείμενα.
Χρονικά όρια: Ο χρόνος μας είναι πολύτιμος και δεν ανήκει σε κανέναν άλλον.
Αξιακά όρια: Οι πεποιθήσεις και τα πιστεύω μας είναι σεβαστά, ακόμη κι αν διαφέρουν από των άλλων.
Σωματικά όρια: Το σώμα μας ανήκει σε εμάς και κανείς δεν έχει δικαίωμα να το σχολιάζει ή να το αγγίζει χωρίς συναίνεση.
Γιατί κάποιοι δεν σέβονται τα όριά μας;
Δεν τα έχουμε εκφράσει καθαρά.
Τα παραβιάζουμε οι ίδιοι.
Ζητάμε συγγνώμη που τα θέτουμε.
Περιμένουμε να καταλάβουν χωρίς να τους μιλήσουμε.
Νομίζουμε πως αρκεί να τα πούμε μία φορά.
Η οριοθέτηση είναι μια συνεχής διαδικασία που θέλει επιμονή, σαφήνεια και αυτοσεβασμό.
Τα οφέλη των ορίων
Τα όρια φέρνουν ψυχική ισορροπία, αυθεντικότητα και υγιείς σχέσεις. Μας επιτρέπουν να σχετιζόμαστε ουσιαστικά, με αμοιβαίο σεβασμό. Η άσκηση στα όρια χτίζει ενσυναίσθηση και βοηθά στη βαθύτερη κατανόηση του εαυτού και των άλλων.
Θέτοντας όρια, προστατεύουμε τον εαυτό μας και ταυτόχρονα τον σεβόμαστε.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Φέτα: Η έξυπνη τεχνική που τη διατηρεί φρέσκια και νόστιμη για έναν μήνα
1750 νέοι εκπαιδευτικοί ξεκινούν έως 30/7 Ειδική Αγωγή, Σχολ. Ψυχολογία, Παιδαγωγική και Ηγεσία
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
