Νίκος Μακρής Η κυβέρνηση εισάγει σημαντικές αλλαγές στον τομέα της κοινωνικής στέγασης και της κοινωνικής πρόνοιας, με στόχο την αντιμετώπιση χρόνιων προκλήσεων όπως η έλλειψη προσιτών κατοικιών και η υποστήριξη ευάλωτων ομάδων.
Μέσα από καινοτόμα προγράμματα, όπως η Κοινωνική Αντιπαροχή, η δημιουργία κοινωνικής κατοικίας σε ανενεργά στρατόπεδα, αλλά και τα επιτυχημένα προγράμματα «Σπίτι μου Ι» και «Σπίτι μου ΙΙ», η πολιτική για τη στέγαση επεκτείνεται ώστε να καλύψει ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, από νέους και πολύτεκνες οικογένειες μέχρι συνταξιούχους και επαγγελματίες που υπηρετούν σε απομακρυσμένες περιοχές. Παράλληλα, η στρατηγική αυτή συνδυάζεται με στοχευμένες παρεμβάσεις στην παιδική προστασία, την αποϊδρυματοποίηση και την ενίσχυση των κοινωνικών επιδομάτων, με σκοπό να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο κοινωνικής ασφάλειας και ευημερίας για τους πολίτες. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζουμε αναλυτικά τα κύρια σημεία του νέου νόμου, τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης και τις πρόσθετες παρεμβάσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Συνέντευξη της Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνας Μιχαηλίδου, στην εφημερίδα Real News
1. Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές που εισάγει ο νέος νόμος για την κοινωνική αντιπαροχή και ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα διάθεσης των πρώτων κατοικιών στους δικαιούχους; Με το νέο νόμο φέρνουμε δύο ακόμα αποτελεσματικά εργαλεία για την άμβλυνση του στεγαστικού προβλήματος: την Κοινωνική Αντιπαροχή και τη δημιουργία κοινωνικής κατοικίας σε ανενεργά στρατόπεδα. Και τα δύο αυτά εργαλεία, δημιουργούν επιπρόσθετο στεγαστικό απόθεμα, κατοικίες με κοινωνικό μίσθωμα, χρησιμοποιώντας ανενεργή δημόσια περιουσία. Με την Κοινωνική Αντιπαροχή, μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας, λιμνάζουσα δημόσια περιουσία του δημοσίου αξιοποιείται από ιδιώτες κατασκευαστές, οι οποίοι δημιουργούν ένα πλήθος νέων διαμερισμάτων και ως αντάλλαγμα κρατούν ένα ποσοστό των νέων κατοικιών, επιστρέφοντας στο δημόσιο τουλάχιστον το 30% αυτών προκειμένου να διατεθεί για κοινωνικές κατοικίες σε νέους, οικογένειες, πολύτεκνους, μονογονεϊκές οικογένειες και νοικοκυριά με άτομα με αναπηρία με τιμή ουσιαστικά χαμηλότερη από τις αντίστοιχες της αγοράς. Παράλληλα, δίνουμε τη δυνατότητα, σε όσους μείνουν πάνω από 10 χρόνια σε τέτοιες κατοικίες και εξακολουθούν να πληρούν τα κοινωνικά κριτήρια, να μπορέσουν να τις αποκτήσουν ως ιδιοκτήτες. Η δεύτερη μεγάλη τομή είναι η πρωτοποριακή συνεργασία με το ΥΠΕΘΑ, όπου θα αξιοποιηθούν ανενεργά στρατόπεδα. Ξεκινάμε άμεσα με τρία από αυτά σε Αθήνα (Χαϊδάρι), Θεσσαλονίκη (Ζιάκα) και Πάτρα. Στόχος μας είναι να φτάσουμε τα 2.000 νέα διαμερίσματα, εκ των οποίων τα 1.500 θα διατεθούν άμεσα για κοινωνικές κατοικίες, ενώ τα υπόλοιπα 500 θα εξυπηρετήσουν τις στεγαστικές ανάγκες των ενστόλων μας. Τα έργα στα στρατόπεδα αναμένεται να ξεκινήσουν το 2026 και οι πρώτες παραδόσεις θα γίνουν μέσα στην τριετία. Με αυτόν τον τρόπο καταφέρνουμε τρία πράγματα: αξιοποιούμε, επιτέλους, τη δημόσια περιουσία. Αυξάνουμε το στεγαστικό απόθεμα, ώστε να πέσουν οι τιμές στην αγορά, και εξασφαλίζουμε ότι χιλιάδες νέοι και οικογένειες θα έχουν πρόσβαση σε προσιτή κατοικία.
2. Με δεδομένες τις ανάγκες της στεγαστικής πολιτικής, σε ποιες πρόσθετες παρεμβάσεις προτίθεται να προχωρήσει η κυβέρνηση για την ενίσχυση του αποθέματος διαθέσιμων κατοικιών; Με το «Σπίτι μου Ι» και το «Σπίτι μου ΙΙ», 20.000 συμπολίτες μας απέκτησαν ήδη το δικό τους σπίτι. Βάσει του πετυχημένου προγράμματος «Σπίτι μου Ι», παραμετροποιήσαμε το «Σπίτι μου ΙΙ», διευρύνοντας ηλικιακά και εισοδηματικά κριτήρια, δίνοντας ειδικές πρόνοιες για πολύτεκνες οικογένειες και διευκολύνοντας περαιτέρω τα άτομα με αναπηρία. Με τα δύο αυτά προγράμματα, ταυτόχρονα, καταφέραμε να βγάλουμε στην αγορά κλειστά ακίνητα που διαφορετικά θα έμεναν αναξιοποίητα. Ένα ακόμα σημαντικό μέτρο ενίσχυσης των οικογενειών είναι η επιστροφή ενός ενοικίου κάθε Νοέμβριο σε 900.000 συμπολίτες μας. Ιδιαίτερη μέριμνα δίνουμε, επίσης, σε όσους κρατούν όρθια τη χώρα στις πιο δύσκολες συνθήκες: εκπαιδευτικούς, γιατρούς, πυροσβέστες, λιμενικούς, αστυνομικούς. Είναι άνθρωποι που υπηρετούν σε νησιά, ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές, όπου το κόστος ζωής είναι δυσανάλογα υψηλό. Με το νέο πρόγραμμα των 200 εκατ. ευρώ, μέσα από το Κλιματικό Κοινωνικό Ταμείο, εξασφαλίζουμε επιδότηση ενοικίου έως 200 ευρώ τον μήνα, ώστε να μπορούν να ζουν με αξιοπρέπεια εκεί όπου τους έχει ανάγκη η κοινωνία, ενώ ταυτόχρονα ενισχύουμε και τις τοπικές κοινωνίες. Η μεγάλη όμως πρόκληση, όπως κι εσείς το θέτετε, είναι η αύξηση της προσφοράς κατοικιών. Γι’ αυτό και η πολιτική μας δεν σταματά εδώ: αξιοποιούμε κάθε διαθέσιμο εργαλείο, εξετάζουμε νέες παρεμβάσεις και κρατάμε σταθερό τον στόχο μας για περισσότερα σπίτια, σε περισσότερους ανθρώπους και πιο προσιτές τιμές. Στο πλαίσιο αυτό, ρυθμίζουμε τη βραχυχρόνια μίσθωση τύπου Airbnb, ώστε να επιστρέψουν περισσότερα ακίνητα στη μακροχρόνια αγορά και προχωράμε σε δικαιότερη φορολόγηση των ενοικίων, με στόχο να ενισχύσουμε τη διαθεσιμότητα και τη δυνατότητα αξιοπρεπούς στέγασης για όλους.
3. Πώς εξελίσσεται η υλοποίηση του προγράμματος «Σπίτι μου II» σε ό,τι αφορά στην ένταξη δικαιούχων και εξετάζεται η δυνατότητα προκήρυξης ενός τρίτου κύκλου; Τα στοιχεία που έχουμε είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Χιλιάδες συμπολίτες μας έχουν ήδη υποβάλει αίτηση, ενώ πολλές οικογένειες βρίσκονται στη διαδικασία απόκτησης του δικού τους σπιτιού. Αυτό αποδεικνύει ότι υπήρχε μια τεράστια ανάγκη στην κοινωνία, η οποία τώρα βρίσκει διέξοδο. Τα προγράμματα στέγασης δεν μένουν στάσιμα. Συνεχώς τα παρακολουθούμε και τα προσαρμόζουμε ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Το «Σπίτι μου ΙΙ» σήμερα έχει ήδη απορροφηθεί σε ποσοστό 62%, καθώς 10.000 νοικοκυριά έχουν λάβει προέγκριση για την αγορά του ακινήτου που οι ίδιοι επέλεξαν. Πιστεύω ότι μέχρι το τέλος του 2025 το πρόγραμμα θα έχει ολοκληρωθεί πλήρως, δίνοντας τη δυνατότητα σε ακόμα πιο πολλούς συμπολίτες μας να αποκτήσουν το δικό τους σπίτι. Εξετάζουμε και νέα εργαλεία, αν χρειαστεί, αλλά η βασική μας έγνοια είναι να εξασφαλίσουμε περισσότερα σπίτια, για περισσότερους ανθρώπους, σε προσιτές τιμές.
4. Ποιος είναι ο σχεδιασμός για την αποϊδρυματοποίηση παιδιών σε εθνικό επίπεδο και ποιες νέες δομές, υπηρεσίες και υποστηρικτικοί μηχανισμοί προβλέπεται να δημιουργηθούν ή να ενισχυθούν; Είναι ενδιαφέρον που το λέτε, καθώς μόλις επέστρεψα από τη Νέα Υόρκη όπου ήμουν προσκεκλημένη του αναπληρωτή Πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου, David Lammy σε διεθνή συζήτηση για την αποϊδρυματοποίηση που γίνεται σε όλο τον κόσμο και την ιδιαίτερη προσπάθεια της Ελλάδας σε αυτό. Όταν αναλάβαμε το 2019, η Πολιτεία δεν γνώριζε καν πόσα παιδιά ζούσαν σε ιδρύματα. Με το πληροφοριακό σύστημα ΑΝΥΝΕΤ, που εξασφαλίζει πλήρη διαφάνεια, αποκτήσαμε σαφή εικόνα του αριθμού, της ηλικίας και της κατάστασης των παιδιών. Μόνο έτσι μπορείς να σχεδιάσεις πολιτική, βάζοντας τέλος σε παλιές προβληματικές πρακτικές. Από το 2020 καταφέραμε να βγάλουμε το 50% των παιδιών από τα ιδρύματα. Ολοκληρώθηκαν 1.058 τεκνοθεσίες και 687 αναδοχές. Σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Μητρώου Ανηλίκων (β’ τρίμηνο 2025), 1.176 παιδιά εξακολουθούν να διαμένουν σε Μονάδες Παιδικής Προστασίας. Από αυτά, 80 είναι βρέφη έως 2 ετών, 106 ηλικίας 2-6, 329 ηλικίας 6-12, 345 ηλικίας 12-15 και 310 ηλικίας 15-18 ετών. Για τους εφήβους, που βρίσκουν οικογένεια πιο δύσκολα, θεσπίσαμε τα διαμερίσματα ημιαυτόνομης διαβίωσης στον αστικό ιστό, με δυνατότητα φιλοξενίας έως 4 παιδιών, ώστε να μη νιώθουν αποκομμένα από την κοινωνία και να μπορούν να μεγαλώνουν σε συνθήκες που προσομοιάζουν με ένα πραγματικό οικογενειακό περιβάλλον. Παράλληλα, για τα παιδιά με αναπηρία εφαρμόζουμε το πρόγραμμα αναδοχής από επαγγελματίες αναδόχους, οι οποίοι λαμβάνουν μηνιαία ενίσχυση 1.850 ευρώ, ώστε να μπορούν να τους παρέχουν τη φροντίδα που χρειάζονται σε ένα σταθερό, υποστηρικτικό και εξατομικευμένο περιβάλλον, προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους. Σημαντική όμως είναι και η πρόληψη της ιδρυματοποίησης, καθώς ο αριθμός των παιδιών στα ιδρύματα δεν είναι κάτι στατικό. Το πιλοτικό πρόγραμμα της πρώιμης παιδικής παρέμβασης περιλαμβάνει εξατομικευμένες υπηρεσίες που παρέχονται σε παιδιά 0-6 ετών, ώστε να εντοπίζονται εγκαίρως αναπηρίες ή αναπτυξιακές δυσκολίες, να ενδυναμώνεται η οικογένεια και να αποτρέπεται η ιδρυματοποίηση. Τέλος, σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών και τις Περιφέρειες, αναπτύσσουμε τοπικά σχέδια δράσης για την πρόληψη της παιδικής φτώχειας. Στηρίζοντας τις οικογένειες, προλαμβάνουμε τον αποχωρισμό των παιδιών από το φυσικό τους περιβάλλον και δίνουμε στην τοπική κοινωνία ενεργό ρόλο στη φροντίδα τους.
5. Προβλέπονται τροποποιήσεις στους όρους και στις προϋποθέσεις καταβολής κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων και, αν ναι, ποιο είναι το πλαίσιο και ο χρόνος εφαρμογής τους; Οι αλλαγές και οι παραμετροποιήσεις που κάνουμε, είναι αποτέλεσμα πολύ ουσιαστικής μελέτης. Να υπενθυμίσω την πολύ σημαντική αύξηση 8% στα επιδόματα αναπηρίας και τη θέσπιση, από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, των 250 ευρώ κάθε Νοέμβριο σε 1,5 εκατομμύρια ΑμεΑ και ανασφάλιστους υπερήλικες. Μην ξεχνάμε, επίσης, ότι τα νοικοκυριά θα βοηθηθούν και από τις τελευταίες φορολογικές μεταρρυθμίσεις που εξαγγέλθηκαν στη ΔΕΘ, οι οποίες εξυπηρετούν τις ανάγκες των οικογενειών με παιδιά. Για παράδειγμα, μια πολύτεκνη οικογένεια θα λαμβάνει πίσω 4 μισθούς ετησίως λόγω των φοροελαφρύνσεων που ανακοινώθηκαν. Η μελέτη συνεχίζεται και κοιτάμε πάντα τον δημοσιονομικό χώρο που έχουμε προς αξιοποίηση για το ελληνικό νοικοκυριό.
Όλες οι ειδήσεις για νέες θέσεις εργασίας, Προκηρύξεις, Διορισμούς, ΑΣΕΠ στην Ελλάδα
Πιστοποίηση Η/Υ - ECDL golearn για το Δημόσιο σε 2 ημέρες στα χέρια σου
