Νίκος Μακρής Οι επιστήμονες χαρτογράφησαν για πρώτη φορά με τέτοια λεπτομέρεια τις «εποχές» του ανθρώπινου εγκεφάλου, αποκαλύπτοντας πέντε μεγάλες φάσεις ανάπτυξης και γήρανσης που εκτείνονται από τη βρεφική ηλικία έως τα 90 έτη. Η εντυπωσιακή αυτή μελέτη, βασισμένη σε απεικονίσεις σχεδόν 4.000 ανθρώπων, εντόπισε τέσσερα κρίσιμα «σημεία καμπής» στη νευρωνική οργάνωση: περίπου στα 9, 32, 66 και 83 χρόνια.
«Όπως και η ζωή μας χωρίζεται σε περιόδους, έτσι και ο εγκέφαλος φαίνεται πως περνά από μεγάλες μεταβάσεις», εξηγεί ο καθηγητής Ντάνκαν Άστλ από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Τα δεδομένα αποδεικνύουν ότι η ανάπτυξη του εγκεφάλου δεν είναι γραμμική, αλλά εξελίσσεται σε φάσεις, καθεμία με τη δική της δυναμική και ευαλωτότητα.
Οι πέντε «εποχές» του εγκεφάλου
1. Παιδική ηλικία (0–9 έτη)
Η πρώτη φάση χαρακτηρίζεται από έντονο «κλάδεμα» συνάψεων: ο εγκέφαλος χάνει μεγάλο μέρος των υπεράριθμων συνδέσεών του για να οργανώσει καλύτερα τα νευρωνικά του δίκτυα. Ο όγκος της φαιάς και λευκής ουσίας αυξάνεται, ενώ ο φλοιός φτάνει στο μέγιστο πάχος του.
2. Εφηβεία – και πολύ παραπέρα (9–32 έτη)
Η μελέτη δείχνει ότι η ευρύτερη εφηβική φάση φτάνει έως σχεδόν τα 32 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η λευκή ουσία συνεχίζει να «ωριμάζει», βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα των εγκεφαλικών συνδέσεων και ενισχύοντας τις νοητικές λειτουργίες.
3. Ενηλικίωση (32–66 έτη)
Γύρω στα 32, ο εγκέφαλος αλλάζει πορεία: σταθεροποιείται περισσότερο από ποτέ. Αυτή η φάση – η πιο μακρά – χαρακτηρίζεται από ωριμότητα των νευρωνικών δικτύων και σταθερότητα στη νοητική και προσωπική λειτουργία. Οι ερευνητές δεν αποκλείουν ότι μεγάλα γεγονότα ζωής, όπως η γονεϊκότητα, μπορεί να επιδρούν σε αυτή τη μετάβαση.
4. Πρώιμη γήρανση (66–83 έτη)
Στα 66, ξεκινά η σταδιακή μείωση της συνδεσιμότητας του εγκεφάλου, κυρίως λόγω αλλοιώσεων στη λευκή ουσία.
5. Όψιμη γήρανση (83+ έτη)
Από τα 83 και μετά, η πτώση στη νευρωνική οργάνωση γίνεται πιο έντονη, ακολουθώντας τη φυσιολογική πορεία της γήρανσης.
Τι σημαίνουν τα ευρήματα
Η επικεφαλής ερευνήτρια Αλέξα Μάουσλεϊ διευκρινίζει ότι οι «εποχές» δεν περιγράφουν τη συμπεριφορά ενός ατόμου, αλλά το μοτίβο της αλλαγής στον εγκέφαλο. Τα στοιχεία αυτά, τονίζει, μπορεί να βοηθήσουν στην κατανόηση της εμφάνισης ψυχικών διαταραχών, οι οποίες εκδηλώνονται συχνότερα κατά την εφηβεία και τη νεαρή ενηλικίωση.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε με μεγάλη επιστημονική απήχηση, προσθέτει ένα νέο κεφάλαιο στη γνώση μας για τον ανθρώπινο εγκέφαλο, δείχνοντας ότι η ενηλικίωση δεν ξεκινά στα 18 — αλλά πολύ αργότερα, περίπου στα 32.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Black Friday σε μοριοδοτούμενα σεμινάρια και Πιστοποιήσεις Ξένων Γλωσσών για έξτρα 20 μόρια
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 24/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
