Οι μεγάλες επαναστάσεις της Ιστορίας συχνά ξεκινούν από τη στιγμή που αλλάζει η συνείδηση των κοινωνιών.
Σήμερα, η νέα επανάσταση λέγεται Τεχνητή Νοημοσύνη. Μα η πραγματική πρόκληση δεν είναι η “νοημοσύνη” των μηχανών, είναι αν θα παραμείνει ανθρώπινη η κοινωνία μας.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη υπόσχεται πολλά:
στην ιατρική διάγνωση, στην εκπαίδευση, στη γεωργία, στην έρευνα, στη διοίκηση, παντού.
Όμως ας αναρωτηθούμε καθαρά:
Ποιος την ελέγχει; ποιος έχει πρόσβαση στα δεδομένα;
ποιος αποφασίζει πώς θα χρησιμοποιηθεί;
Ένα δημοκρατικό πολίτευμα δεν μπορεί να λειτουργεί με “μαύρα κουτιά” ούτε με “αόρατους αλγόριθμους”. Η διαφάνεια δεν είναι τεχνικό ζήτημα· είναι πολιτικό δικαίωμα.
Οι επαναστατικές αλλαγές που επιφέρει η ΤΝ στην παραγωγή και στην οικονομία φέρνουν και βαθιές κοινωνικές μετατοπίσεις, μαζί και νέα ηθικά διλήμματα.
Ο μεγαλύτερος φόβος ακόμη και των ίδιων των δημιουργών της είναι μήπως χαθεί ο έλεγχος, μήπως η μηχανή αυτονομηθεί. Όμως ο έλεγχος που έχει χαθεί ήδη δεν είναι τεχνικός· είναι ο δημοκρατικός έλεγχος.
Έχει χαθεί η λογοδοσία για το αν η τεχνολογία υπηρετεί την πλειοψηφία των πολιτών ή τα συμφέροντα των λίγων. Προ μνημονίων λέγαμε ότι το 30% κινδυνεύει με κοινωνικό αποκλεισμό.
Σήμερα, στην Ελλάδα του Μητσοτάκη, το 80% είναι περιθωριοποιημένο, από το επαρκές εισόδημα, τις αναγκαίες υπηρεσίες, εντέλει τα όνειρά του. Η τεχνολογία μπορεί να προχωρά, μα η κοινωνία οπισθοχωρεί.
Η κυβέρνηση υπόσχεται “ψηφιακή πρόοδο” την ώρα που διαλύει με υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση τα δημόσια νοσοκομεία, τον στρατό, εκφοβίζει, απειλεί τους εκπαιδευτικούς, ιδιωτικοποιεί δημόσιες δομές κ.α. ενώ στην Ελλάδα του «Φραπέ και του Χασάπη» γίναμε θέμα δελτίου ειδήσεων ακόμη και σε φτωχές αφρικανικές χώρες για τη θέσπιση του υποχρεωτικού 13ωρου όταν σε άλλες χώρες της Ε.Ε. εφαρμόζεται το 4ωρο χωρίς μείωση αποδοχών. Η αλματώδης αύξηση της τεχνολογίας ποτέ δε βοήθησε τους εργαζόμενους να κατακτήσουν και να διευρύνουν τα εργασιακά τους δικαιώματα με χαρακτηριστικό παράδειγμα της βιομηχανικής επανάστασης.
Αυτό το καλοκαίρι, οδηγώντας στην παραλιακή Θεσσαλονίκης, δίπλα μου ένα λευκό Tesla είχε αναλάβει μόνο του το τιμόνι· ο οδηγός έπινε καφέ, αγνάντευε τη θάλασσα.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη οδηγούσε, αλλά η κυβέρνηση Μητσοτάκη άφησε ασύδοτη την κερδοσκοπία των καρτέλ, καυσίμων, ενέργειας, ανεβάζοντας το κόστος ζωής, και συνεχίζει να επιτρέπει σε λίγους να ζουν χωρίς άγχος, ενώ η πλειοψηφία βλέπει τον μισθό της να τελειώνει πριν τα μέσα του μήνα.
Τα ίδια παγκόσμια συμφέροντα χρησιμοποιούν την Τ/Ν όχι για ειρήνη, αλλά για πόλεμο. Ανέπτυξαν αυτόνομα όπλα, drones και προγράμματα επιτήρησης, όχι για να υπηρετούν τον άνθρωπο, αλλά τα κέρδη των εμπόρων θανάτου.
Αυτός είναι ο μεγάλος κίνδυνος: όταν η Τεχνητή Νοημοσύνη γίνεται εργαλείο πλουτισμού και παρακολούθησης κι ελέγχου, τότε η Δημοκρατία χάνει το οξυγόνο της.
Η Τ/Ν μπορεί να γράψει κώδικες. Αλλά δεν μπορεί να γράψει την κοινωνική συνείδηση. Μπορεί να προβλέψει συμπεριφορές. Ακόμη κι εκλογικές συμπεριφορές. Αλλά δεν μπορεί να προβλέψει την αξιοπρέπεια.
Όσο οι λίγοι ελέγχουν τους πολλούς, όσο η πληροφορία γίνεται όπλο στα χέρια της ολιγαρχίας, τόσο απομακρυνόμαστε από το δημοκρατικό ιδεώδες.
Το στοίχημα δεν είναι αν θα υπάρξει Τεχνητή Νοημοσύνη, αυτό έχει ήδη συμβεί.
Το στοίχημα είναι αν θα υπάρξει Δημοκρατική Κοινωνία.
Σε κάθε δημοκρατική συλλογικότητα οφείλουμε να λέμε:
- όχι άλλη τεχνολογία χωρίς δημοκρατικές εγγυήσεις,
- όχι άλλη “πρόοδος” χωρίς ισότητα.
Η ανάπτυξη της Τ/Ν ξεκινώντας μέσα από τη βασική εκπαίδευση οφείλει να υπηρετεί τη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας, να μη βγάλει κανέναν στο περιθώριο, να δώσει ευκαιρίες, πρόσβαση και συμμετοχή σε όλους.
Θέλουμε μια χώρα που να μην παρακολουθεί την εξέλιξη, αλλά να τη διαμορφώνει , με ηθική, με διαφάνεια, με συμμετοχή, με αξιοπρέπεια.
Γιατί η αληθινή νοημοσύνη δεν είναι τεχνητή.
Είναι ανθρώπινη, δημοκρατική και συλλογική.
Και αυτήν θα υπερασπιστούμε μέχρι τέλους!
*Μέλος του Δ.Σ. του Ζ΄Σ.Ε.Π.Ε. Θεσσαλονίκης.
Υπεύθυνος για την εκπαίδευση στην Περιφέρεια Ν. Θεσσαλονίκης του Κινήματος Δημοκρατίας.
Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του Κινήματος Δημοκρατίας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 12/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
