Λεωνίδας Βουρλιώτης Στην Ελλάδα, το ζήτημα του κόστους των σπουδών και της φοιτητικής μέριμνας έχει βρεθεί ξαφνικά στο επίκεντρο της συζήτησης με τη λειτουργία των πρώτων μη κρατικών πανεπιστημίων. Η Έκθεση Πισσαρίδη προτείνει, μεταξύ άλλων, την εισαγωγή «μηχανισμού άτοκων δανείων με ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής για την κάλυψη του κόστους διαβίωσης στη διάρκεια των σπουδών», με στόχο τον «εξορθολογισμό» της φοιτητικής μέριμνας.
Η πρόταση αυτή συνδέεται με τη γενικότερη κατεύθυνση περιορισμού των δημόσιων δαπανών και αναζήτησης ιδιωτικών επενδύσεων στον χώρο της εκπαίδευσης. Μάλιστα, ήδη οι τράπεζες έχουν προσαρμόσει τα προϊόντα τους προς αυτή την κατεύθυνση, προσφέροντας καταναλωτικά δάνεια εκπαιδευτικών αναγκών.
Η Τράπεζα Πειραιώς, για παράδειγμα, διαθέτει πρόγραμμα «Καταναλωτικό Δάνειο για Γνώσεις και Δεξιότητες» για σπουδές, σεμινάρια και μαθήματα δεξιοτήτων, ενώ η Alpha Bank προωθεί δάνειο με σταθερό επιτόκιο που καλύπτει δίδακτρα, αγορά εκπαιδευτικού υλικού ή μαθήματα ξένων γλωσσών.
Αντίστοιχες πολιτικές εφαρμογές παρατηρούνται και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Ευρώπη: Το βάρος του φοιτητικού δανεισμού
Σε χώρες όπου οι σπουδές έχουν δίδακτρα, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία, εκατομμύρια νέοι ξεκινούν την ενήλικη ζωή τους με σημαντικό χρέος. Σύμφωνα με την εθνική στατιστική υπηρεσία της Ολλανδίας (CBS), 1,6 εκατομμύριο απόφοιτοι πανεπιστημίου όφειλαν στις αρχές του 2023 πάνω από 28 δισ. ευρώ, ποσό αυξημένο κατά 1,7 δισ. σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Οι απόφοιτοι ηλικίας 25 έως 29 ετών είχαν μέσο χρέος 22.900 ευρώ.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου τα δίδακτρα ανέρχονται σε αρκετές χιλιάδες λίρες ετησίως, το φοιτητικό χρέος έχει εξελιχθεί σε μία από τις βασικές πηγές οικονομικής πίεσης για τα νοικοκυριά. Παράλληλα, το υψηλό κόστος διαβίωσης – ενοίκια, σίτιση, μετακινήσεις – επιβαρύνει περαιτέρω τους φοιτητές, που καλούνται να αποπληρώσουν τα δάνειά τους για χρόνια μετά την αποφοίτηση.
ΗΠΑ: Το μεγαλύτερο φοιτητικό χρέος στον κόσμο
Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, το ζήτημα έχει λάβει διαστάσεις κοινωνικού φαινομένου. Το συνολικό χρέος των Αμερικανών από φοιτητικά δάνεια ανέρχεται σε 1,56 τρισεκατομμύριο δολάρια (!) σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία. Περισσότεροι από 44,7 εκατομμύρια πολίτες οφείλουν ποσά που ξεπερνούν τα 39.000 δολάρια κατά μέσο όρο, ενώ το ατομικό χρέος των αποφοίτων κυμαίνεται γύρω στα 30.000 δολάρια.
Στις ΗΠΑ, όλα τα πανεπιστήμια, δημόσια ή ιδιωτικά, επιβάλλουν δίδακτρα. Το συνολικό κόστος σπουδών περιλαμβάνει επίσης τη στέγαση, τη σίτιση και τα πανάκριβα βιβλία, οδηγώντας περίπου 12 εκατομμύρια φοιτητές κάθε χρόνο να προσφεύγουν σε δανεισμό. Οι νέοι ηλικίας 18 έως 29 ετών κατέχουν το υψηλότερο ποσοστό φοιτητικών δανείων (34%), ενώ οι 35άρηδες εμφανίζουν το μεγαλύτερο μέσο χρέος – 42.600 δολάρια – συχνά τριπλάσιο από το αρχικό ποσό δανεισμού.
Η συνεχής αύξηση του φοιτητικού χρέους στις ΗΠΑ έχει μετατραπεί σε μόνιμο δομικό πρόβλημα της οικονομίας και σε σημείο αναφοράς για τον κοινωνικό διάλογο γύρω από τη δημόσια εκπαίδευση και την πρόσβαση στη γνώση.
Στην Ελλάδα, την ώρα που η συζήτηση για το κόστος σπουδών και τη φοιτητική μέριμνα επανέρχεται, τα διεθνή παραδείγματα δείχνουν τα δύο πιθανά μονοπάτια: ένα δημόσιο σύστημα που στηρίζει ισότιμα όλους τους φοιτητές — ή ένα μοντέλο όπου η εκπαίδευση μετατρέπεται σε προσωπικό δάνειο ζωής.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 12/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
